Anatol Vieru

Anatol Vieru
Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1926 ; Jassy
Pochodzenie	rumuńskie
Data i miejsce śmierci	9 października 1998 ; Bukareszt
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, dyrygent, muzykolog

Anatol Vieru (ur. 8 czerwca 1926 w Jassach, zm. 9 października 1998 w Bukareszcie) – rumuński kompozytor, dyrygent i muzykolog.

Życiorys

W latach 1946–1951 studiował w konserwatorium w Bukareszcie, a następnie w Konserwatorium Moskiewskim pod kierunkiem Arama Chaczaturiana^[1]^[2].

Był dyrygentem w Teatrze Narodowym w Bukareszcie (1947–1950), a także redaktorem naczelnym "Muzica", dziennika Związku Kompozytorów Rumuńskich (do 1951). Od 1955 z przerwami do 1998 wykładał orkiestrację i kompozycję w konserwatorium w Bukareszcie. Na przestrzeni blisko 30 lat (1970–1997) wykładał też w znanych zagranicznych uczelniach muzycznych, m.in. Sarah Lawrence College w Yonkers, nowojorskiej Juilliard School oraz w konserwatoriach w Moskwie i Jerozolimie. Jako egzaminator brał udział w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadt^[2].

Pod koniec lat 90. Vieru był najbardziej znanym rumuńskim kompozytorem na arenie międzynarodowej^[2]. Jego muzyka przeszła niezwykły progres od pieśni patriotycznych i wielkich form chóralno-wokalnych w czasach stalinowskich (1950–1955), poprzez poszukiwania awangardowe w latach 60. i 70., aż po tendencje neoklasycystyczne w latach 80.^[2]

Nagrody i wyróżnienia

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

1949 – Rumuńska Nagroda Państwowa
1962 – nagroda kompozytorska w Konkursie im. królowej Marie-José (Genewa)
1966 – nagroda Fundacji im. S. Kusewickiego (Nowy Jork)
1967 – nagroda im. G. Enescu, za całokształ pracy twórczej
1986 – nagroda im. Herdera (Wiedeń)

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Symfonie

Symfonia kameralna na 15 instrumentów i głos (1962)
I symfonia Oda tacerii (Ode to Silence) (1967)
II symfonia (1973)
III symfonia La un cutremur (Earthquake Symphonia) (1978)
IV symfonia (1982)
V symfonia na chór i orkiestrę, do poezji Mihaia Eminescu (1984–1985)
VI symfonia Exodus (1989)
VII symfonia Anul soarelui calm (The Year of the Silent Sun) (1992–1993)

Koncerty

Koncert na orkiestrę (1954–1955)
Koncert na flet (1958)
Koncert wiolonczelowy (1962)
Koncert skrzypcowy (1964)
Koncert gitarowy (1996)

Inne utwory orkiestrowe

Suita în stil vechi (Suite in an Olden Style), na orkiestrę smyczkową (1945)
Dansuri simfonice (1952)
Simfonia de camera na 15 instrumentów i głos (1962)
Jocuri (Jeux), na fortepian i orkiestrę (1963)
Clepsidra I (Sonnenuhr) (1968–1969)
Muzeu muzical (Museum Music), na klawesyn i 12 instrumentów smyczkowych (1968)
Sinfonietta (1975)
Sinfonia concertante, na wiolonczelę i orkiestrę (1987)
Memorial (1990)
Psalm (1993)
Elegia II, na wiolonczelę, kontrabas i orkiestrę kameralną (1998)

Utwory kameralne i instrumentalne

I kwartet smyczkowy (1955)
II kwartet smyczkowy (1956)
III kwartet smyczkowy z sopranem (1973)
IV kwartet smyczkowy (1980)
V kwartet smyczkowy (1982)
VI kwartet smyczkowy (1986)
VII kwartet smyczkowy (1987)
VIII kwartet smyczkowy (1991)
Kwintet klarnetowy (1957)
Kammersymphonie (1962)
Nautilos, na fortepian i taśmę (1969)
Nașterea unui limbaj (The Birth of a Language, na fortepian, na 4 ręce (1971)
Mozaicuri (Mosaics), dla 3 perkusjonistów (1972)
Iosif și frații săi (Joseph and his Brothers), na 11 instrumentów i taśmę (1979)
Scoica (Shell), na 15 instrumentów smyczkowych (1982)
Sonata, na skrzypce i wiolonczelę (1984–1985)
Diaphonie, na wiolonczelę i kontrabas (1987)
Epistolaire, na flet i fortepian (1988)
Multigen, na flet, obój, saksofon, perkusję i fortepian (1988)
Giusto, na saksofon 2 gitary, syntezator i perkusję {1989)
Kwartet saksofonowy (1990)
Trio microtonowe, na fagot, gitarę i kontrabas (1992)
Toccatina, na 2 gitary (1995)
Masca (Masks), na flet, wiolonczelę i kontrabas (1996)
Elegia I, na saksofon i organy (1997)
Posviascenie (Dedication), na trąbkę, wiolonczelę i kotły (1997)

A także utwory sceniczne (w tym opery), wokalne (w tym oratorium i kantata), elektroniczne oraz muzyka filmowa.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Chodkowski 1995 ↓, s. 933.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Georgescu 2004 ↓.

Bibliografia

Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
Corneliu Dan Georgescu: Vieru, Anatol. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. V. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).

Linki zewnętrzne

Anatol Vieru w bazie AllMusic (ang.) (ang.)
Anatol Vieru w bazie IMDb (ang.)
Anatol Vieru w bazie Discogs.com (ang.)

[CITEREFChodkowski1995933-1] Chodkowski 1995 ↓, s. 933.

[CITEREFGeorgescu2004-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Georgescu 2004 ↓.

[1]

[2]

Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1926 Jassy
Pochodzenie	rumuńskie
Data i miejsce śmierci	9 października 1998 Bukareszt
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, dyrygent, muzykolog