Cezary Plater

Cezary Augustyn Plater
ilustracja
Herb
Plater (herb szlachecki)
Rodzina

Platerowie

Data i miejsce urodzenia

5 września 1810
Wilno

Data i miejsce śmierci

9 lutego 1869
Góra

Ojciec

Kazimierz Władysław Plater

Matka

Eleonora Apolinara Żaba

Żona

Stefania Małachowska

Dzieci

Ludwik Kazimierz Plater

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari

Cezary Augustyn Plater (ur. 5 września 1810 w Wilnie, zm. 9 lutego 1869 w Górze pod Śremem) – hrabia[1], polski powstaniec listopadowy i działacz emigracyjny.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Kazimierza i Eleonory Apolinary Żaba. Ukończył wileńskie szkoły. Studiował w Berlinie, gdy dowiedział się o wybuchu powstania listopadowego. Powrócił na Litwę i odbył kampanię partyzancką w powiecie wiłkomierskim, razem ze swoją kuzynką Emilią. Podczas powstania był kapitanem jazdy żmudzkiej. Walczył w korpusie generała Dezyderego Chłapowskiego. Podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa[2][3]. 10 sierpnia 1831 roku w Warszawie podpisał w imieniu obywateli Wilna akces do powstania. 12 sierpnia 1831 roku został posłem na sejm powstańczy z powiatu wileńskiego województwa wileńskiego[4]. Po upadku powstania udał się na emigrację.

W listopadzie 1831 przybył do Francji. Zamieszkał w Paryżu (od 23 listopada 1831 roku). W grudniu tegoż roku przystąpił do Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich. Został prezesem tego towarzystwa. Był członkiem wielu innych instytucji, m.in. Stowarzyszenia Naukowej Pomocy dla młodzieży polskiej, Towarzystwa Historyczno-Literackiego czy Komitetu Narodowego Polskiego. Politycznie związał się z Hotelem Lambert.

Był członkiem sejmu powstańczego na emigracji[5]. 19 grudnia 1834 roku podpisał akt zawiązania „Braci Zjednoczonych”, przyczynił się do urządzenia domku Jańskiego. W latach 1837–1838 przebywał w Dreźnie. Jednak pod presją Rosjan wrócił do Paryża 4 maja 1838 roku. W grudniu 1838 roku przybył do Rzymu jako agent księcia Adama Jerzego Czartoryskiego. Spotkał się również z papieżem Grzegorzem XVI. W styczniu 1840 roku znów powrócił do Paryża.

W pierwszym kwartale 1842 roku wspierał Zygmunta Krasińskiego w jego opiece nad umierającym przyjacielem, Konstantym Danielewiczem. Poeta odwdzięczył się Platerowi wierszowanym listem Jeślim ci kiedy był przykro przeciwny...[6] W tym samym roku Plater przybył do Wielkopolski. Kupił majątek Góra w powiecie śremskim. Założył i prowadził: Towarzystwo św. Wincentego á Paulo, ochronkę dla sierot, przytułek dla starców, lazaret, kasę oszczędnościowo-pożyczkową i kółko rolnicze. 2 października 1842 roku poślubił Stefanię Małachowską. W kwietniu 1846 roku musiał opuścić Wielkopolskę. Przebywał potem m.in. w Berlinie, Paryżu, Wrocławiu. W 1850 roku utworzył Bractwo Polskie, będące kontynuacją rozwiązanej przez władze Ligi Polskiej, które istniało do 1853 roku. W 1852 roku umarła jego małżonka. Jego dzieci odziedziczyły po niej liczne dobra w Królestwie Polskim. W 1857 roku objęła go carska amnestia. W 1862 roku ożenił się ponownie. Jego wybranką została Rosjanka wyznania katolickiego Julia Bobrińska (w czasie powstania styczniowego ratowała powstańców). W 1862 roku Plater został członkiem Stowarzyszenia Podatkowego.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 706.
  2. ↑ Dayarusz Sejmu z R. 1830-1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 245.
  3. ↑ podpisał, gdy nie był jeszcze posłem
  4. ↑ Andrzej Biernat, Ireneusz Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 482.
  5. ↑ Walenty Zwierkowski, O Sejmie w Emigracji, Poitiers 1839, s. 10.
  6. ↑ Zbigniew Sudolski, Krasiński. Opowieść biograficzna, Warszawa 1997, s. 286.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]