Dolly zoom

Animacja komputerowa prezentująca efekt Dolly Zoom.

Dolly zoom – sposób filmowania kamerą polegający na gwałtownej zmianie ogniskowej kamery i odległości od filmowanego przedmiotu/postaci powodujący zmianę perspektywy tła bez zmiany perspektywy pierwszego planu.

Sposób realizacji

W filmach efekt jest osiągany zazwyczaj poprzez połączenie dwóch przeciwnych czynności: wydłużenia ogniskowej obiektywu ("przybliżanie obrazu" zoomem) wraz z jednoczesnym fizycznym oddaleniem kamery od filmowanego obiektu lub odwrotnie, tj. skrócenie ogniskowej obiektywu ("oddalenie obrazu") wraz z dojazdem kamery do obiektu.

Inne nazwy

Ujęcie „dolly zoom” znane jest także jako:

Triple Reverse Zoom
Back Zoom Travelling
„Smash Zoom” lub „Smash Shot”
Vertigo zoom
„Hitchcock zoom” lub „Vertigo effect” (efekt Vertigo)
„Hitchcock shot” lub „Vertigo shot”
„Jaws shot”
„Zido”
„Zolly”
„Telescoping”
„Contra-zoom” lub „Trombone shot”
Push/pull
The Trombone Effect
Stretch shot
Technicznie forward zoom/reverse tracking lub zoom in/dolly out
Trans-trav

Przykłady filmowe

Spielberg wykorzystał tę technikę w filmach E.T. oraz Indiana Jones i ostatnia krucjata. Efekt pojawił się także w teledysku „Michael Jackson’s Thriller” w momencie pojawienia się zombie. Efekt wykorzystano także w Powrocie żywych trupów, kiedy Tina pierwszy raz spotyka Tarmana. W 1988 Dwight H. Little ujęcie wykorzystano w horrorze Halloween 4: Powrót Michaela Myersa, w scenie na stacji benzynowej, kiedy dr Loomis (Donald Pleasence) spotyka Michaela Myersa (George P. Wilbur) w kuchni. Michael pozostaje tego samego rozmiaru, natomiast tło za nim wydaje się zmniejszać.

Stosunkowo powolne i o wiele bardziej subtelne ujęcie zostało nakręcone w filmie Martina Scorsese Chłopcy z ferajny, w scenie konwersacji pomiędzy Henrym Hillem (Ray Liotta) a Jamesem „Jimmym” Conwayem (Robert De Niro), podczas gdy obaj jedzą obiad.

Linki zewnętrzne

Przykładowe ujęcie Dolly zoom. video.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-18)].
Efekt Vertigo – więcej przykładów
Efekt Vertigo opisany w Klubie Miłośników Filmu. film.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-25)].
The Vertigo Effect or: How I learned to fall into an infinite abyss while standing perfectly still. brokenprojector.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-19)].