Eric R. Pianka

Eric Rodger Pianka
The Lizard Man[1]
Data i miejsce urodzenia

23 stycznia 1939
hrabstwo Siskiyou, Kalifornia

Data i miejsce śmierci

12 września 2022
hrabstwo Blanco, Teksas

Zawód, zajęcie

zoolog, herpetolog, ekolog ewolucyjny
naukowiec i nauczyciel akademicki

Narodowość

amerykańska

Alma Mater

B.A. – Carleton College,
Ph.D. – University of Washington

Uczelnia

Uniwersytet Teksański w Austin

Stanowisko

Denton A. Cooley Centennial Professor of Zoology[a]

Eric R. Pianka (ur. 23 stycznia 1939 w hrabstwie Siskiyou, Kalifornia, zm. 12 września 2022 w hrabstwie Blanco) – amerykański biolog (zoolog, ekolog ewolucyjny) związany z Uniwersytetem Teksańskim w Austin, autor książki Evolutionary Ecology uważanej za klasyczną pozycję prezentującą powiązania ewolucjonizmu z ekologią, wydanej po raz pierwszy na początku lat 70. XX wieku, a następnie wielokrotnie tłumaczonej na języki obce (grecki, japoński, polski[b], rosyjski, hiszpański)[2] i wznawianej[3].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Już w wieku kilku lat interesował się jaszczurkami i ślimakami. W kwietniu 1952 roku uczestniczył, jako Boy Scout, w nocnej wędrówce, w czasie której chłopcy ulegli fascynacji pokazami sztucznych ogni, widocznymi z dala nad miastem. Dwaj bracia Piankowie rozpoczęli wkrótce na własnym podwórku eksperymenty z bazooką, co skończyło się trwałymi okaleczeniami ręki i nogi 13-letniego Erica[1].

Ukończył Carleton College w roku 1960, po czym odbył studia doktoranckie na Uniwersytecie Waszyngtońskim w Seattle i wykonywał badania na Uniwersytecie Australii Zachodniej. Habilitację uzyskał pracując z Robertem MacArthurem na Uniwersytecie Princeton w latach 1966–1968. Od roku 1968 do emerytury w 2020 był profesorem ekologii ewolucyjnej na Uniwersytecie Teksańskim w Austin. W okresie ponad 45 lat działalności akademickiej opublikował 18 własnych książek (w tym klasyczny podręcznik Evolutionary Ecology[3] oraz autobiografia), rozdziały w książkach pisanych zespołowo, co najmniej 200 artykułów naukowych. Wygłosił setki wykładów i referatów plenarnych w głównych instytucjach akademickich na świecie[2].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Zamieszczony poniżej wykaz publikacji (autorstwo i współautorstwo) jest wyborem dokonanym przez autora, zamieszczonym na jego stronie internetowej (Eric Pianka, Denton A. Cooley Centennial Professor, Section of Integrative Biology U.T.Austin) z nazwiskami współautorów[4]:

  • 1994 – The Lizard Man Speaks, University of Texas Press, Austin,
  • 1994 – Lizard Ecology: Historical and Experimental Perspectives, Princeton University Press,
  • 2000 – Evolutionary Ecology (6 wydanie), Benjamin-Cummings, Addison-Wesley-Longman. San Francisco,
  • 2001 – How often do lizards "run on empty?" Ecology 82: 1-7,
  • 2001 – Allometry of clutch and neonate sizes in monitor lizards (Varanidae: Varanus), Copeia 2001: 443-458,
  • 2001 – Food web laws or niche theory? six independent empirical tests, American Naturalist 158: 193-199,
  • 2002 – A general review of zoological trends during the 20th century, A. Legakis, S. Sfenthourakis, R. Polymeni, and M. Thessalou-Legaki, eds. Proc. 18th International Congress of Zoology, pp. 3–13,
  • 2003 – Lizards: Windows to the Evolution of Diversity, University of California Press, Berkeley,
  • 2003 – History and the global ecology of squamate reptiles, American Naturalist 162: 44-60,
  • 2003 – Assessing biodiversity with species accumulation curves: Inventories of small reptiles by pit-trapping in Western Australia, Austral Ecology 28: 361-383,
  • 2003 – Systematics of the lizard family Pygopodidae with implications for the diversification of Australian temperate biotas, Systematic Biology 52: 757-780,
  • 2004 – Historical patterns in lizard ecology: what teiids can tell us about lacertids, W V. Perez-Mellado, N. Riera i A Perera (eds.) The Biology of Lacertids. Evolutionary and Ecological Perspectives, Institut Menorqui d'Estudis. Recerca 8: 139-157,
  • 2004 – Varanoid Lizards of the World, Indiana University Press,
  • 2005 – Ecology's Legacy from Robert MacArthur, Chapter 11 (pp. 213–232) w K. Cuddington i B. Biesner, eds. „Ecological Paradigms Lost: Theory Change”, Academic Press,
  • 2005 – Integrative biology of sticky feet in geckos, BioEssays 27: 647-652,
  • 2005 – Deep history impacts present day ecology and biodiversity, Proc. Nat. Acad. Sci. 102: 7877-7881,
  • 2006 – The Scaly Ones. Natural History, July/August 2006, vol. 115: 28-35.

Nagrody i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]
Ctenotus robustus, jeden z przedstawicieli jaszczurek (ang. Lizards), które zafascynowały Erica Piankę, nazywanego „The Lizard Man”

Eric Pianka został uhonorowany licznymi tytułami, nagrodami i innymi wyróżnieniami; od jego nazwiska pochodzą nazwy m.in. jaszczurki Ctenotus piankai Storr, 1968, tasiemca Oochoristica piankai Bursey, Goldberg et Woolery 1996 czy nicienia Skrjabinodon piankai Bursey et Goldberg 1999[5]. Poniższy wykaz wyróżnień jest wyborem dokonanym przez E. Piankę[4]:

  • 1978 – Guggenheim Fellow,
  • 1981 – Fellow, American Association for the Advancement of Science,
  • 1986 – Denton A. Cooley Centennial Professorship in Zoology, 1986--(for life)
  • 1990 – Fulbright Senior Research Scholar, Australia,
  • 1998 i 2003 – Dean's Fellow, Fall Semesters,
  • 1999 – Teaching Excellence Award, College of Natural Sciences,
  • 2001 – Big XII Faculty Fellowship,
  • 2004 – Best non-fiction book, Oklahoma Center for the Book,
  • 2004 – Distinguished Herpetologist, Herpetologists' League,
  • 2004 – Featured in a 2004 Russian book "Faces of Ecology" by G.C. Rosenberg along with many famous ecologists
  • 2005 – Grand Prize, Ninth Annual UT Coop Robert W. Hamilton Book Awards,
  • 2006 – Distinguished Scientist, Texas Academy of Science,
  • Inaugural Address for Ecology, Evolution and Behavior program, Texas A&M University,
  • Lawrence Slobodkin Lecture in Evolution, State University of New York, Stony Brook.

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Stanowisko Denton A. Cooley Centennial Professorship in Zoology zostało ustanowione 17 czerwca 1983 roku przez Uniwersytet w Teksasie dla uhonorowania D.A. Cooleya (zob. Denton A. Cooley, MD), który w roku 1941 ukończył College of Natural Science w U.T. w Austin.
  2. ↑ W języku polskim Ekologia ewolucyjna (ISBN 83-01-02446-1, 9788301024468) została wydana w roku 1981 przez PWN (tłum. Gabriela Bujalska-Grüm, Leszek Grüm).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Eric Pianka: R.I.P. – E.R.P; „The Lizard Man”, he thought, he cared, and tried. [w:] Strona internetowa University of Texas at Austin [on-line]. uts.cc.utexas.edu. [dostęp 2018-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-04)]. (ang.).
  2. ↑ a b Dr. Eric Pianka (University of Texas); Strona internetowa University of Wyoming; Program in Ecology; Student Invited Speaker; data dostępu: 2013-11-15
  3. ↑ a b Eric R. Pianka: Evolutionary Ecology. [w:] books.google.pl [on-line]. 1970, 1973, 1978, 1983, 1988, 1994, 2000, 2011. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
  4. ↑ a b Eric Pianka Denton A. Cooley Centennial Professor, Section of Integrative Biology. [w:] Strona internetowa 'Section of Integrative Biology', University of Texas at Austin [on-line]. www.biosci.utexas.edu. [dostęp 2013-11-15]. (ang.).
  5. ↑ Eric Pianka: Honors and Awards. [w:] Strona internetowa University of Texas at Austin [on-line]. uts.cc.utexas.edu. [dostęp 2018-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).