Filip Bajon

Filip Bajon

Prawdziwe imię i nazwisko	Filip Michał Bajon
Data i miejsce urodzenia	25 sierpnia 1947 Poznań
Zawód	reżyser, scenarzysta, producent filmowy
Współmałżonek	Marzena Mróz
Lata aktywności	od 1977
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Filip Michał Bajon (ur. 25 sierpnia 1947 w Poznaniu^[1]) – polski prozaik, scenarzysta oraz reżyser filmowy i teatralny. Profesor sztuk filmowych (2012)^[2][3], dyrektor Studia Filmowego „Kadr”. Członek Gildii Reżyserów Polskich.

Życiorys

Maturę zdał w I Liceum Ogólnokształcącym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1970)^[1], gdzie był seminarzystą Zygmunta Ziembińskiego w Katedrze Teorii Państwa i Prawa UAM^[4]. Po ukończeniu tego kierunku podjął kolejne studia, na Wydziale Reżyserii PWSFTviT im. Leona Schillera w Łodzi^[1]. W 1974 r. uzyskał absolutorium, jednak ówczesny rektor, Stanisław Kuszewski, usunął go z uczelni bez nadania tytułu magistra, gdyż jego dyplomowy film Sadze dotyczył tłumienia wypadków grudniowych w Gdańsku w 1970 r. Nie zakazano mu jednak działalności filmowej^[5].

Debiutował jako prozaik w 1970 r. na łamach „Miesięcznika Literackiego”. Jego debiutem reżyserskim był w 1977 r. film telewizyjny Powrót. Jako reżyser współpracował również z teatrami, między innymi Sceną na Piętrze (Poznań) – Z życia glist, Teatrem Dramatyczny w Warszawie – Szaleństwo Jerzego III oraz Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie – Płatonow. Reżyserował też przedstawienia dla Teatru Telewizji.

Wykładowca (przewód kwalifikacyjny II stopnia) Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego UŚ w Katowicach. Prodziekan kierunku Realizacja Obrazu Filmowego Telewizyjnego i Fotografii w Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. W latach 2008–2016 dziekan Wydziału Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej PWSFTviT w Łodzi. W latach 90. pełnił funkcję kierownika artystycznego Studia Filmowego „Dom”^[6]. Od 2015 dyrektor Studia Filmowego „Kadr”^[7][8].

Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010^[9] oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku^[10].

Życie prywatne

Bajon jest ojcem trzech synów: Maurycego, z Elżbietą Bajon – pierwszą żoną, Kaspra i Ksawerego, z drugą żoną, Katarzyną Gintowt – malarką i graficzką^[11]. W 2013 roku poślubił Marzenę Mróz – dziennikarkę, podróżniczkę i fotografkę^[11][12].

Filmografia

Reżyser

• Przyczynek do teorii językoznawstwa (1972)^[13]
• Sadze (1973)^[14]
• I inni (1973), także scenariusz^[13]
• Powrót (1977)^[6], także scenariusz^[13]
• Videokaseta (1976)^[6], także scenariusz^[13]
• Rekord świata (1977), także scenariusz^[15]
• Zielona ziemia (1978)^[6], także scenariusz^[16]
• Aria dla atlety (1979)^[6], także scenariusz^[13]
• Wizja lokalna 1901 (1980)^[6], także scenariusz^[17]
• Limuzyna Daimler-Benz (1981)^[6], także scenariusz^[13]
• Wahadełko (1981)^[6], także scenariusz^[18]
• Engagement (1984)^[6], także scenariusz^[19]
• Biała wizytówka (1986)^[6], także scenariusz^[20]
• Magnat (1986), także scenariusz^[21]
• Bal na dworcu w Koluszkach (1989)^[6], także scenariusz^[22]
• Pensjonat Słoneczny blask (1989), także scenariusz^[23]
• Spokojny żywot (Une petite vie tranquille^[6], 1991)^[6][24]
• Powtórka z Conrada (1991), także scenariusz^[25]
• Sauna (1992)^[6], także scenariusz^[26]
• Lepiej być piękną i bogatą (1993)^[6], także scenariusz i produkcja^[13]
• Poznań 56 (1996)^[6], także scenariusz^[13]
• Poszukiwany: Ryszard Kapusciński (1998), także scenariusz^[27]
• Portret męski we wnętrzu (1999), także scenariusz^[28] i zdjęcia^[13]
• Przedwiośnie (2001), także scenariusz^[29][30]
• Solidarność, Solidarność... (2005)^[31]
• Fundacja (2006), także scenariusz^[32]
• Śluby panieńskie (2010)^[33], także scenariusz^[13]
• Panie Dulskie (2015)^[34], także scenariusz^[13]
• Kamerdyner (2018)^[35]

Scenarzysta

autor scenariuszy wszystkich swoich filmów oraz:

• Czarne Słońce, (1975), niezrealizowany scenariusz filmu fabularnego, wspólnie z Piotrem Andrejewem
• Klincz (1979), wspólnie z Piotrem Andrejewem^[36]

Aktor

• Kto za? jako elektryk (1980)
• Szanghaj 1937 (1996)
• Bajon '56 jako on sam (1998)
• Portret męski we wnętrzu jako on sam (1999)
• Filmy o filmach jako on sam (1999)

Producent

• Bękart (1994)^[37]
• Akwarium (1995)^[13]
• Kolonel Bunker (1998)^[38]
• Córy szczęścia (1999)^[13]

Spektakle teatralne (reżyseria)

• Z życia dżdżownic (1983)^[39]
• Płatonow (1988), także adaptacja^[40]
• Szaleństwo Jerzego III (1994)^[41]
• Tango (2004)^[42]

Teatr Telewizji

• Upiór (1995)^[13]
• Zagłada ludu albo moja wątroba (1998)^[13]
• Hrabia (1999)^[13]
• Stara kobieta wysiaduje (2000)^[43]
• Dogrywka (2003)^[44]
• Śmiech w ciemności (2003)^[13]

Twórczość literacka

Proza

• Białe niedźwiedzie nie lubią słonecznej pogody (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1971)^[1]
• Proszę za mną na górę (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1972)^[1]
• Serial pod tytułem (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1974)^[1]
• Podsłuch (TEN-TEN Publishing House 1994^[1], ISBN 83-85477-94-2)
• Cień po dniu. Powieść autobiograficzna (Wydawnictwo Jeden Świat 2005 [właśc. 2006], ISBN 83-89632-28-4)

Wywiad-rzeka

• Włodzimierz Braniecki, Szczun. Z Filipem Bajonem o Poznaniu, o jego wielkopolskiej trylogii filmowej rozmowy prawie o wszystkim (Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze” 1998, ISBN 83-7033-266-8)

Nagrody

• 1972: Nagroda im. Wilhelma Macha za powieść Białe niedźwiedzie nie lubią słonecznej pogody^[1]
• 1978: nagroda dziennikarzy na festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Rekord świata
• 1978: Złota Kamera (Nagroda magazynu „Film”) w kategorii: debiut reżyserski w filmie fabularnym za rok 1977 za film Powrót
• 1979: nagroda za debiut reżyserski na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku za film Aria dla atlety
• 1979: Jantar na festiwalu „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Aria dla atlety
• 1979: nagroda dziennikarzy za najlepszy debiut reżyserski w polskim przeglądzie debiutów na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Aria dla atlety
• 1979: Samowar, Nagroda Entuzjastów Kina w Świebodzinie za film Aria dla atlety
• 1980: Don Kichot (Nagroda PF DKF) za film Aria dla atlety
• 1980: Nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku za film Wizja lokalna 1901 w Łagowie
• 1980: nagroda za debiut reżyserski na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Autorskich w San Remo za film Aria dla atlety
• 1980: wyróżnienie w sekcji nowych realizatorów na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastián za film Aria dla atlety
• 1981: nagroda za scenariusz na FPFF w Gdańsku za film Wahadełko
• 1981: Nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku za film Wahadełko
• 1981: Grand Prix „Wielki Jantar” na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Wahadełko
• 1982: Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Figueira da Foz za film Limuzyna Daimler Benz
• 1982: Grand Prix „Wielki Jantar” na KSF „Młodzi i Film” w Koszalinie za film Limuzyna Daimler Benz^[45]
• 1987: Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni za film Magnat
• 1987: Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową w dziedzinie filmu fabularnego za rok 1986 (tj. za film Magnat)
• 1992: Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za film Sauna
• 1996: Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni za film Poznań 56
• 1997: nagroda za reżyserię na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Złoty Rycerz” w Moskwie (Rosja) za film Poznań 56
• 1997: nagroda jury młodzieżowego w Tarnowie za film Poznań 56
• 1999: nominacja do nagrody Orzeł w kategorii: najlepszy producent za rok 1998 (tj. za film Farba)
• 2002: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[46], w uznaniu wybitnych zasług dla rozwoju Telewizji Polskiej^[47].
• 2006: Nagroda Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego; statuetka „Lider Pracy Organicznej” w Poznaniu^[48]
• 2014: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[49]
• 2022: Platynowe Lwy za całokształt twórczości^[50]

Przypisy

1. Barbara Hollender, Zofia Turowska: Zespół Tor. Anna M. Płażewska (red.). Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, s. 269. ISBN 83-7255-659-8.
2. M.P. z 2012 r. poz. 654.
3. Prof. przew. kwal. I Filip Bajon, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-03-25] .
4. Redakcja, Zygmunt Ziembiński stał się legendą za życia. Jego imieniem nazwą salę w Collegium Iuridicum Novum [online], Głos Wielkopolski, 18 maja 2013 [dostęp 2020-03-25]  (pol.).
5. TomaszT. Gawiński TomaszT., Szukamy ciągu dalszego – łączę dwie pasje, „Angora”, 12 czerwca 2016 . Brak numerów stron w czasopiśmie
6. Barbara Hollender, Zofia Turowska: Zespół Tor. Anna M. Płażewska (red.). Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, s. 270. ISBN 83-7255-659-8.
7. Filip Bajon szefem Studia "Kadr" - Newsy | Szkoła Filmowa w Łodzi [online], www.filmschool.lodz.pl [dostęp 2022-01-25] .
8. Dyrektor - Studio Filmowe Kadr [online], sfkadr.com [dostęp 2022-01-25] .
9. Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego [online], onet.pl, 16 maja 2010 [dostęp 2014-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-26] .
10. BarbaraB. Sowa BarbaraB., Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała lista [online], Dziennik.pl, 16 marca 2015 [dostęp 2015-03-21] .
11. PawełP. Piotrowicz PawełP., Ja się po prostu dziwię [online] .
12. Filip Bajon i jego żona Marzena Mróz opowiadają w VIVIE! o swojej miłości | Viva.pl [online], viva.pl [dostęp 2017-11-23]  (pol.).
13. Filip Bajon [online], FilmPolski [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
14. Sadze. [dostęp 2022-01-24].
15. Rekord świata. [dostęp 2022-01-24].
16. Zielona ziemia (1978) reżyseria, scenariusz, produkcja [online], Filmweb [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
17. Wizja lokalna 1901. [dostęp 2022-01-24].
18. 3zero pl / dev: Kamil3. / : K. Słowiena 3zero pl / dev: Kamil3. / : K., JarosławJ. Krakowka JarosławJ., 24. Kino na Granicy / 24. Kino na hranici [online], kinonagranicy.pl [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
19. 8, Engagement (1984) [online], Książki i filmy z PRL, 19 marca 2017 [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
20. „Biała wizytówka” - Telewizja Polska SA [online], www.tvp.pl [dostęp 2022-01-24] .
21. Magnat. [dostęp 2022-01-24].
22. Bal na dworcu w Koluszkach. [dostęp 2022-01-24].
23. Pensjonat Słoneczny blask / Pension Sonnenchein. [dostęp 2022-01-24].
24. Spokojny żywot (1991) reżyseria, scenariusz, produkcja [online], Filmweb [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
25. MarcinM. Haftkowski MarcinM., POWTÓRKA Z CONRADA [online], WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA w Gdańsku, 28 kwietnia 2017 [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
26. Sauna- film z udziałem firmy Saunal | SAUNAL [online], 19 listopada 2020 [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
27. Poszukiwany: Ryszard Kapuściński (1998) reżyseria, scenariusz, produkcja [online], Filmweb [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
28. Portret męski we wnętrzu. [dostęp 2022-01-24].
29. Przedwiośnie. [dostęp 2022-01-24].
30. "Przedwiośnie", reż. Filip Bajon [online], Culture.pl [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
31. Solidarność, Solidarność... (2005) - Telemagazyn.pl [online], www.telemagazyn.pl [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
32. Fundacja (2006) - Film - Obsada, zwiastun, recenzje [online], dlaStudenta.pl [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
33. Śluby panieńskie - film online, Oglądaj na Player.pl [online], Player.pl [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
34. Panie Dulskie online na VOD.PL [online], VOD.PL [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
35. Kamerdyner. [dostęp 2022-01-24].
36. Klincz. [dostęp 2022-01-24].
37. Bękart (1996) reżyseria, scenariusz, produkcja [online], Filmweb [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
38. KOLONEL BUNKER [online], www.orafilm.com [dostęp 2022-01-25] .
39. Z życia dżdżownic, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2022-01-25] .
40. InstytutI. Teatralny InstytutI., Płatonow - Stary Teatr im.Modrzejewskiej | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
41. Szaleństwo Jerzego III, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2022-01-25] .
42. Filip Bajon wyreżyserował "Tango" Mrożka [online], Filmweb [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
43. Stara kobieta wysiaduje. Filip Bajon. Television Theater. 2000-01-23. [dostęp 2022-01-25].
44. Dogrywka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2022-01-25] .
45. Filip Bajon [online], Filmweb [dostęp 2017-06-28]  (pol.).
46. TatianaT. Naklicka TatianaT., Filip Bajon [online], ksiazki.wp.pl, 26 kwietnia 2010 [dostęp 2022-01-24]  (pol.).
47. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 października 2002 r. o nadaniu orderów i odznaczeń Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz. 81 – pkt 7.
48. Encyklopedia, Poznań. Hipolit dla Filipa Bajona [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2022-01-25]  (pol.).
49. Lista laureatów medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis [online], gov.pl [dostęp 2020-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2024-06-30] .
50. Filip Bajon otrzyma Platynowe Lwy Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych | dzieje.pl - Historia Polski [online], dzieje.pl [dostęp 2024-04-23]  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Filip Bajon w bazie filmpolski.pl
• Filip Bajon, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-10] .
• Filip Bajon w bazie IMDb (ang.)
• Filip Bajon na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Filip Bajon w bazie Akademii Polskiego Filmu
• Filip Bajon na stronie Gildii Reżyserów Polskich

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000078450512
• VIAF: 84288024
• LCCN: n84209952
• GND: 120723263
• BnF: 14653178q
• SUDOC: 118580329
• NKC: js2009500703
• BIBSYS: 97040932
• PLWABN: 9810607682905606
• NUKAT: n96101588
• LIH: LNB:C2DT;=wC

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3873448

Identyfikatory zewnętrzne:

• identyfikator osoby w serwisie „Nauka Polska”: 116939
• Ludzie Nauki: 9EUM6a7JrTU
• FilmPolski.pl: 112593