Fluvionectes
| Fluvionectes | |||
| Campbell et al., 2021 | |||
| Okres istnienia: kampan | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Fluvionectes | ||
| Gatunki | |||
| |||
Fluvionectes – rodzaj plezjozaura[1].
Skamieniałości plezjozaurów z rodziny Elasmosauridae mają w południowej Albercie długą historię. W znajdujących się tam skałach formacji Dinosaur Park pierwsze elasmozaurydowe skamieniałości znaleziono jeszcze pod koniec XIX wieku, w 1898. Campbell i współpracownicy ubolewają, że nie poświęcono im należytej uwagi, pomimo rzadkiego wśród pozostałości wodnych gadów pochodzenia z osadów rzecznych, a nie morskich[1].
Formacja Dinosaur Park pochodzi z późnego kampanu w kredzie późnej. Budują ją osady aluwialne i paraliczne (nadmorskie), grube na maksymalnie 70 m, sąsiadujące z formacjami Oldman na górze i Bearpaw poniżej. Wraz z formacją Oldman należy do grupy Belly River. Skały te, prócz Alberty obecne także w Saskatchewan[2], odłożyły się na wschodnim wybrzeżu Morza Środkowego Zachodu[1], śródlądowego morza przecinającego w okresie kredy Amerykę Północną[3]. Na zachód od niego znajdowała się przybrzeżna równina przecięta rzekami uchodzącymi do Morza. Rzeczona formacja powstała podczas transgresji zbiornika, zbudowały ją odkładające się piaski i muły meandrujących rzek od 100 do 250 m od ujścia, tworzących kanały od 35 do 165 m, a być może powyżej 200 m szerokości oraz głębokości od 5 do 25 m. Tereny te pozostawiły po sobie liczne skamieniałości, wśród których wymienić można[1]:
- inne plezjozaury z rodzin Elasmosauridae i Plesiosauridae[1],
- łuskonośne z rodzin Helodermatidae, mozazaurów, Necrosauridae, waranowatych i Xenosauridae[4],
- żółwie z rodzin Adocidae, Baenidae, Chelydridae, Macrobaenidae, Nanhsiungchelyidae, Trionychidae[1],
- Choristodera[1],
- krokodyle z grupy Alligatoroidea[1],
- pterozaury z rodziny azdarchów[1],
- dinozaury należące do Ankylosauria, pachycefalozaurów, Ceratopsia, ornitopodów spośród ptasiomiednicznych oraz teropodów z gadziomiednicznych[1],
- ssaki z torbaczy, wieloguzkowców i łożyskowców[1],
- liczne płazy Lissamphibia, jak Albanerpeton z Allocaudata, płazy ogoniaste Scapherpeton, Lisserpeton, Opisthotriton, Habrosaurus i nieopisane jeszcze rodzaje oraz nienazwane jeszcze Salientia[5],
- z ryb kostnych doskonałokostne przejściowce, jesiotrokształtne, ryby chrzęstne Hybodontiformes i Rhinobatoidae[1].
Badania trwały nadal i pomiędzy 1990 a 2012 znajdywano kolejne szczątki plezjozaurów, w tym także te składające się na najbardziej kompletny szkielet Elasmosauridae znaleziony w tej formacji. Kości nie zachowały połączeń stawowych, spoczywały na powierzchni 2,5 m². Znalezisko, odkryte przez Donnę Sloan z Royal Tyrrell Museum of Palaeontology w Sage Creek Provincial Grazing Reserve w okolicy Onefour, skatalogowano jako TMP 2009.037.0068/1990.046.0001/.0002. Prócz niego znaleziono jeszcze szczątki nieco większego zwierzęcia tego samego gatunku, skatalogowane potem jako TMP 2009.037.0007. Na jego podstawie opisano nowy rodzaj zwierzęcia, obierając pierwszy z wspomnianych okazów jego holotypem[1].
James A. Campbell, Mark T. Mitchell, Michael J. Ryan, Jason S. Anderson w 2021 opublikowali w PeerJ artykuł pod tytułem A new elasmosaurid (Sauropterygia: Plesiosauria) from the non-marine to paralic Dinosaur Park Formation of southern Alberta, Canada ("Nowy Elasmosauridae (Sauropterygia: Plesiosauria) z niemorskiej do paralicznej formacji Dinosaur Park z południowej Alberty, Kanada"). Nadali zwierzęciu nazwę rodzajową Fluvionectes. Deklarują, że utworzyli ją z łacińskiego słowa fluvius oznaczającego rzekę od zlatynizowanego greckiego słowa nectes oznaczającego pływaka. Słowa te połączyli spójką o, jak sami przyznają w swej pracy, użytą niepoprawnie. Zawczasu polemizują z ewentualną krytyką, wskazując, że tak właśnie decydują się zapisywać i wymawiać utworzoną przez siebie nazwę, wskazując zarazem niezasadność ewentualnych korekt celem dostosowania do zasad Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej. W rodzaju umieścili pojedynczy gatunek, którego epitet gatunkowy sloanae upamiętnia osobę, która znalazła kości[1].
Diagnozę rodzaju oparli Campbell et al. na następujących cechach[1]:
- łuki obojczyka kształtem przypominające bumerang, cechujące się wypukłym brzegiem przednio-bocznym, zagłębieniem w brzegu tylnym, o ostrym wyrostku przednim i dobrze wyrażonym kilku brzusznym,
- kręgi grzbietowe w liczbie 22, z karbami brzusznymi na przednich grzbietowych trzonach[1].
Wśród innych charakterystycznych cech zwierzęcia cytowani badacze wskazują wysokie tylne kręgi szyjne, trzy kręgi piersiowe i pięć krzyżowych, wydłużone ramię grzbietowe łopatki, kość kruczą z otwartym sercokształtnym otworem międzykruczym, dodatkową powierzchnię epipodialną kości ramiennej, dalej miednicę z wgłębieniem przednio-bocznym[1].
Badacze przeprowadzili analizę filogenetyczną celem umiejscowienia Fluvionectes na drzewie rodowym Elasmosauridae. Nie zbierając wszystkich danych od początku, wykorzystali ich zbiór wykorzystany wcześniej przez innych autorów[1], Sachsa et al. z 2018 poświęconej Styxosaurus[6], wykorzystując również dane z pracy części tych autorów z rok wcześniejszej pracy dotyczącej Libonectes[7], a także z pracy poświęconej Brancasaurus[8]. W efekcie zgromadzono dane 92 taksonów, w tym 23 przedstawicieli Elasmosauridae. Przeanalizowano po 270 cech, nie różnicując ich wagi. Metodą największej parsymonii otrzymano 4200 drzew, najwłaściwsze wybrano, kierując się metodą strict consensus. W otrzymanym drzewie liczne taksony, w tym również Fluvionectes, pozostawały w nierozwikłanej politomii. Jednakże usunięcie z drzewa gatunków Styxosaurus snowii i Tuarangisaurus keyesi pozwoliło uzyskać drzewa z mniejszą liczbą taksonów w politomii. Fluvionectes pozostawał na nim w politomii z Nakonanectes, Terminonatator, Albertonectes i nieokreślonego gatunku okazem Styxosaurus[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s James A. Campbell i inni, A new elasmosaurid (Sauropterygia: Plesiosauria) from the non-marine to paralic Dinosaur Park Formation of southern Alberta, Canada, „PeerJ”, 9, 2021, e10720, PMID: 33614274 (ang.).
- ↑ David A Eberth, 3. The Geology., [w:] Philip J. Currie, Eva Bundgaard Koppelhus, Dinosaur Provincial Park: a spectacular ancient ecosystem revealed, Bloomington: Indiana University Press, 2005, s. 54-82 (ang.).
- ↑ Erle G Kauffman, Paleobiogeography and evolutionary response dynamic in the Cretaceous Western Interior Seaway of North America, „Jurassic-Cretaceous biochronology and paleogeography of North America”, 27, Geological Association of Canada Special Paper, 1984, s. 273-306 (ang.).
- ↑ Michael D Caldwell, 13. The Squamates: Origins, Phylogeny, and Paleoecology, [w:] Philip J. Currie, Eva Bundgaard Koppelhus, Dinosaur Provincial Park: a spectacular ancient ecosystem revealed, Bloomington: Indiana University Press, 2005, s. 235 (ang.).
- ↑ James D Gardner, 10. Lissamphibians, [w:] Philip J. Currie, Eva Bundgaard Koppelhus, Dinosaur Provincial Park: a spectacular ancient ecosystem revealed, Bloomington: Indiana University Press, 2005, s. 186-188 (ang.).
- ↑ Sven Sachs, Johan Lindgren, Benjamin P Kear, Reassessment of the Styxosaurus snowii (Williston, 1890) holotype specimen and its implications for elasmosaurid plesiosaurian interrelationships, „Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology”, 42 (4), 2018, s. 560-574, DOI: 10.1080/03115518.2018.1508613 (ang.).
- ↑ Sven Sachs, Benjamin P Kear, Redescription of the elasmosaurid plesiosaurian Libonectes atlasense from the Upper Cretaceous of Morocco, „Cretaceous Research”, 74, Elsevier, 2017, s. 205-222 (ang.).
- ↑ Sven Sachs, Jahn J. Hornung, Benjamin P Kear, Reappraisal of Europe’s most complete Early Cretaceous plesiosaurian: Brancasaurus brancai Wegner, 1914 from the “Wealden facies” of Germany, „PeerJ”, 2016, e2813, PMID: 28028478 (ang.).
