Henryk Rodakowski

Henryk Rodakowski
	; Autoportret (1853)
Data i miejsce urodzenia	9 lipca 1823 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	28 grudnia 1894 ; Kraków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	malarz
Epoka	romantyzm
	Ważne dzieła
	Generał Henryk Dembiński; Portret matki;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Henryk Hipolit Rodakowski (ur. 9 lipca 1823 we Lwowie, zm. 28 grudnia 1894 w Krakowie) – polski malarz realistyczny, portrecista.

Życie

Wywodził się z rodziny prawniczej. Kontynuując tradycje rodzinne w latach 1841–1845 studiował prawo w Wiedniu^[1]. Tam też uczył się malarstwa u Josepha Danhausera (1805–1845) i Franza Eybla (1806–1880). W latach 1846^[2]–1867 mieszkał w Paryżu, gdzie najpierw kontynuował naukę u Leona Cognieta. Na tamtejszym Salonie w 1852 odniósł pierwszy większy sukces zdobywając medal I klasy w dziedzinie portretu za obraz przedstawiający podobiznę generała Dembińskiego w mundurze generała rewolucji węgierskiej. Jego pracownię odwiedził wówczas słynny malarz Eugène Delacroix^[3].

W 1861 ożenił się z owdowiałą miłością czasów młodzieńczych – Kamilą z Salzgeberów Blühdorn, z którą miał dwoje dzieci Zygmunta i Marię Woźniakowską^[4]^[5]. Jego prawnukiem był Jacek Woźniakowski (1920–2012), historyk sztuki, pisarz, współzałożyciel wydawnictwa „Znak”^[3]^[6].

W 1866 został członkiem Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. W rok później opuścił Paryż i powrócił do kraju^[7]. Zamieszkał w majątku Pałahicze, położonym 23 km na wschód od Stanisławowa, następnie w Bortnikach po wybudowaniu wspaniałego dworu w stylu eklektycznym, 8 km na południe od Chodorowa w woj. lwowskim. Pod koniec życia osiadł w 1893 w Krakowie^[8]. Mieszkał na ulicy Krupniczej 5^[9]^[10].

W 1893 został dyrektorem i prezesem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych i przewodniczącym Komitetu Muzeum Narodowego. 24 grudnia 1894 został nominowany na dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych, jednak stanowiska tego nie objął, umierając niespodziewanie cztery dni później 28 grudnia 1894 po krótkiej chorobie^[11]. Pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze W-płd.-11, w grobowcu rodzinnym.

Był kawalerem Legii Honorowej, otrzymał również Krzyż Kawalerski Orderu Leopolda i Order Franciszka Józefa^[12]^[13].

Twórczość

Malował głównie portrety, sporadycznie obrazy historyczne (np. Wojna kokosza), rodzajowe (cykl akwarel Album Pałahickie) i animalistyczne (np. Pies Stróż). W swojej twórczości łączył elementy romantyzmu i klasycyzmu. Inspirował się sztuką antyczną i malarstwem włoskiego renesansu (Paolo Veronese). Jego portrety odznaczają się wnikliwą charakterystyką psychologiczną, precyzyjnym rysunkiem, harmonijnym układem postaci, mistrzowskim operowaniem barwą (zwłaszcza czernią i bielą) oraz świetlistą fakturą wydobywającą twarz i dłonie modela^[14]. Jego dwa arcydzieła – Generał Henryk Dembiński (1852) i Portret matki (1853) – zostały nagrodzone na wystawach paryskich. Za Portret generała Henryka Dembińskiego artysta otrzymał na Salonie paryskim w 1852 medal I klasy. Portret matki został nagrodzony medalem III klasy na Wystawie Światowej w Paryżu w 1855. Oba płótna przyniosły mu europejski rozgłos.

Wybrane dzieła

Album Pałahickie (1867-1868),23 x 32 cm, Muzeum Lubuskie
Autoportret przy sztalugach (1858), 60 × 45 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Chłopka międląca konopie (1859), 46 × 38 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Marszałek (1859), 56 × 46,5 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
Portret Adama Mickiewicza (1856), 125 × 95 cm, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
Portret brata przyrodniego, Wiktora Rodakowskiego (1851), 59 × 47 cm, Muzeum Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie
Portret Babetty Singer, ciotki artysty (1851), 59 × 46,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret córki artysty, Marii Woźniakowskiej (1891), 120 × 85 cm, Lwowska Galeria Sztuki
Portret dziewczyny z wachlarzem (1874), 118 x 76,5 cm, Kolekcja prywatna
Portret generała Henryka Dembińskiego (1852), 178 × 139 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Portret Leona Sapiehy (1878), 119,5 × 85,5 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Portret Leonii Blüdborn (1871),101,5 × 74,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret Maksymiliana Rodakowskiego, brata artysty (1863), 109,5 x 76,5, Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret matki (1853), 134 × 95 cm, Muzeum Sztuki w Łodzi (Pałac Herbsta)
Portret ojca artysty (1850), 116 × 89 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret Rogera Raczyńskiego (1859), 118 × 86 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
Portret siostry artysty, Wandy (1858), 121 × 91 cm, Muzeum Śląskie w Katowicach
Portret Zofii Dzieduszyckiej (1874), 112,3 × 80 cm, Muzeum Śląskie w Katowicach
Portret własny (1849), 56 × 46 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Portret własny (1853), 57 × 50,5 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Portret Włodzimierza Dzieduszyckiego (1880), 120 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
Stróż (1868), 100 x 70 cm, Muzeum Sztuki w Łodzi
Wojna kokosza (1872), 192,5 × 265 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie

Przypisy

↑ Witz 1970 ↓, s. 87.
↑ Witz 1970 ↓, s. 88.
↑ ^a ^b Album Pałahickie. kuriergalicyjski.com. [dostęp 2023-02-04]. (pol.).
↑ WładysławW. Kozicki WładysławW., Henryk Rodakowski, Warszawa 1927, s. 24 .
↑ Z życia towarzyskiego, „Kurier Lwowski” (285), anno.onb.ac.at, 12 października 1892, s. 3 [dostęp 2022-02-20] .
↑ Nowik Joanna, Woźniakowski odegrał rolę w zmaganich o wolną Polskę; [w:] "Polska. Dziennik Łódzki", 10 XII 2012, s. 14.
↑ Witz 1970 ↓, s. 89.
↑ Henryk Rodakowski, „Kurier Lwowski” (279), anno.onb.ac.at, 8 października 1893, s. 4 [dostęp 2022-02-20] .
↑ Jubileusz Henryka Rodakowskiego, „Kurier Lwowski” (360), anno.onb.ac.at, 29 grudnia 1893, s. 3 [dostęp 2022-02-20] .
↑ Kraków - Tu mieszkał Henryk Rodakowski. Atrakcje turystyczne Krakowa. Ciekawe miejsca Krakowa [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2022-02-20] .
↑ Kronika. „Kuryer Rzeszowski”, s. 2, Nr 14 z 30 grudnia 1894.
↑ Marek Sołtysik: „Malarz z panów” – Henryk Rodakowski. 08-09-2022. [dostęp 2022-12-07].
↑ Stefania Kozakowska-Krzysztofowicz, Franciszek Stolot: Historia malarstwa polskiego. Kraków: Ryszard Kluszczyński, 2000, s. 158. ISBN 83-88080-44-X.
↑ Henryk Rodakowski. culture.pl. [dostęp 2023-02-04]. (pol.).

Bibliografia

Andrzej Ryszkiewicz, Rodakowski Henryk Hipolit. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 31. 1988-1989.
Sławomir Gowin, Henryk Rodakowski 1823-1894, Edipresse Polska, Warszawa 2007, (Ludzie, Czasy, Dzieła ; 31), ISBN 978-83-7477-210-5
Władysław Kozicki, Henryk Rodakowski, Lwów 1937.
Anna Król, Henryk Rodakowski, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2001 (W Zwierciadle Sztuki), ISBN 83-7023-890-4
Andrzej Ryszkiewicz, Henryk Rodakowski, Auriga, Warszawa 1962.
Andrzej Ryszkiewicz, Henryk Rodakowski i jego otoczenie, Wrocław: Ossolineum, 1953 (Korespondencja artysty).
Andrzej Ryszkiewicz, Henryk Rodakowski. Rysunki, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1958.
Teresa Stepnowska, Henryk Rodakowski, KAW, Warszawa, 1983 (ABC Sztuki)
Ignacy Witz, Polscy malarze, polskie obrazy, Nasza Księgarnia, Warszawa 1970

Linki zewnętrzne

[CITEREFWitz197087-1] Witz 1970 ↓, s. 87.

[CITEREFWitz197088-2] Witz 1970 ↓, s. 88.

[kuriergalicyjski-3] Album Pałahickie. kuriergalicyjski.com. [dostęp 2023-02-04]. (pol.).

[4] WładysławW. Kozicki WładysławW., Henryk Rodakowski, Warszawa 1927, s. 24 .

[5] Z życia towarzyskiego, „Kurier Lwowski” (285), anno.onb.ac.at, 12 października 1892, s. 3 [dostęp 2022-02-20] .

[6] Nowik Joanna, Woźniakowski odegrał rolę w zmaganich o wolną Polskę; [w:] "Polska. Dziennik Łódzki", 10 XII 2012, s. 14.

[CITEREFWitz197089-7] Witz 1970 ↓, s. 89.

[8] Henryk Rodakowski, „Kurier Lwowski” (279), anno.onb.ac.at, 8 października 1893, s. 4 [dostęp 2022-02-20] .

[9] Jubileusz Henryka Rodakowskiego, „Kurier Lwowski” (360), anno.onb.ac.at, 29 grudnia 1893, s. 3 [dostęp 2022-02-20] .

[10] Kraków - Tu mieszkał Henryk Rodakowski. Atrakcje turystyczne Krakowa. Ciekawe miejsca Krakowa [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2022-02-20] .

[11] Kronika. „Kuryer Rzeszowski”, s. 2, Nr 14 z 30 grudnia 1894.

[sztukip-12] Marek Sołtysik: „Malarz z panów” – Henryk Rodakowski. 08-09-2022. [dostęp 2022-12-07].

[klu-13] Stefania Kozakowska-Krzysztofowicz, Franciszek Stolot: Historia malarstwa polskiego. Kraków: Ryszard Kluszczyński, 2000, s. 158. ISBN 83-88080-44-X.

[culture-14] Henryk Rodakowski. culture.pl. [dostęp 2023-02-04]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]