Jabłoń (wieś w województwie lubelskim)

Zobacz też: Jabłoń w innych znaczeniach tego słowa.

Jabłoń

wieś
Pałac w Jabłoniu
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	parczewski
Gmina	Jabłoń
Liczba ludności (2021)	1225[2][3]
Strefa numeracyjna	83
Kod pocztowy	21-205[4]
Tablice rejestracyjne	LPA
SIMC	0012799[5]
Położenie na mapie gminy Jabłoń Jabłoń
Położenie na mapie Polski Jabłoń
Położenie na mapie województwa lubelskiego Jabłoń
Położenie na mapie powiatu parczewskiego Jabłoń
51°43′36″N 23°04′55″E/51,726667 23,081944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Tomasza Bp. z Willanowy

Jabłoń (dopełniacz: Jabłonia) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie parczewskim, w gminie Jabłoń^[5][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Jabłoń oraz rzymskokatolickiej parafii św. Tomasza Biskupa z Willanowy.

Wieś stanowi sołectwo w gminie Jabłoń^[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1220 mieszkańców^[8].

Historia

Historia wsi sięga XVII wieku. Wśród jej właścicieli, pojawiały się takie osoby jak Firlejowie i Potoccy^[9]. Na początku XIX wieku właścicielem miejscowości był Piotr Strzyżowski. Rozwinął on szkółkarstwo drzewne. Drzewami, które były hodowane w Jabłoniu obsadzano warszawskie aleje^[9]. W późniejszym okresie właścicielką została Amelia Łubińska, a po niej, w 1884 roku, wieś została kupiona przez Augusta Zamoyskiego z Różanki^[9]. W 1909 roku wybudowano kościół, a w 1919 powołano parafię św. Tomasza Biskupa z Willanowy.

Pałac w Jabłoniu

Początek XX wieku, neogotyk

W 1884 roku dobra Jabłoń nabył hrabia August Zamoyski z Różanki, dla swojego syna Tomasza. Od tego czasu losy Jabłonia związane były z rodem Zamoyskich przez kolejne sześćdziesiąt lat.

Tomasz Zamoyski (1861–1935) wybudował w roku 1891 nowy niewielki pałacyk, sytuując go na południowy wschód od starego, w którym zamieszkał z rodziną. W następnych latach rozebrano stary pałac Strzyżowskich i Łubieńskich i w latach 1904–1905 wybudowano nowy neogotycki pałac, wzorowany na angielskich rezydencjach z czasów późnego gotyku i początków renesansu.

Nowy pałac został połączony z powstałym wcześniej pałacykiem ćwierćkolistym łącznikiem. W łączniku usytuowano niewielką kaplicę pałacową. Razem z pałacem wybudowano, podobne stylowo: kordegardę i bramę wjazdową. W okresie budowy pałacu rozszerzono znacznie dawny park angielski, oraz postawiono szereg budynków gospodarczych. W roku 1912 zakończono budowę kościoła parafialnego, nawiązującego do architektury pałacu jabłońskiego. Lata do wybuchu I wojny światowej były latami świetności tej rezydencji.

Ludzie związani z Jabłoniem

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Jabłoniu (wsi w województwie lubelskim).

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42923
2. Wieś Jabłoń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-05-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-05-18] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 361 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-03-15].
6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
7. Jednostki pomocnicze gminy Jabłoń. Urząd Gminy Jabłoń. [dostęp 2016-08-25].
8. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
9. MałgorzataM. Omilanowska MałgorzataM., Polska. Pałace i Dwory, 2009, ISBN 978-83-7495-590-4 . Brak numerów stron w książce