Jarosław Grzędowicz

Jarosław Grzędowicz
Ilustracja
Jarosław Grzędowicz na Pyrkonie (2014)
Data i miejsce urodzenia

3 maja 1965
Wrocław

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

literatura

Epoka

fantasy

Ważne dzieła
Nagrody
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Pyrkon 2015: Jarosław Grzędowicz wraz z żoną i Robertem Wegnerem w trakcie panelu „Książki z drugim dnem”[1]

Jarosław Grzędowicz (ur. 3 maja 1965 we Wrocławiu) – polski pisarz specjalizujący się w fantastyce, redaktor i tłumacz komiksów[2]. W latach 1993–2001 redaktor naczelny „Fenixa”.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Debiutował w 1982 roku opowiadaniem Azyl dla starych pilotów, zamieszczonym w łódzkim tygodniku „Odgłosy”[3]. W tym samym roku w tym samym periodyku zamieścił utwór Twierdza Trzech Studni[4], który uważa się za pierwszy polski tekst fantasy[5][6].

Wraz z Feliksem Kresem, Jackiem Piekarą i innymi pisarzami fantastyki współtworzył grupę literacką Klub Tfurców[7].

W 1990 razem z Rafałem A. Ziemkiewiczem, Andrzejem Łaskim, Krzysztofem Sokołowskim i Dariuszem Zientalakiem założył magazyn literacki „Fenix”. Przez pierwsze trzy lata był tam redaktorem dzialu prozy. Od roku 1993 aż do ostatniego numeru czasopisma w 2001 był jego redaktorem naczelnym[7]. W tym czasie jego aktywność pisarska zmalała; według Macieja Parowskiego "musiał stracić magazyn, by wybuchnąć pisarsko"[2][7].

W roku 2003 ukazał się zbiór jego opowiadań grozy Księga jesiennych demonów (Fabryka Słów), w 2005 pierwszy tom powieści Pan Lodowego Ogrodu (Fabryka Słów) (t. II: 2007, t. III: 2009, t. IV, ostatni: 2012), a w 2006 powieść Popiół i kurz. Opowieść ze świata Pomiędzy (Fabryka Słów), która jest kontynuacją opowiadania Obol dla Lilith.

Był felietonistą w „Gazecie Polskiej”[8]. Zajmuje się tłumaczeniem komiksów. Jego opowiadania publikowane były w „Nowej Fantastyce”, „Feniksie”, oraz wielu antologiach science fiction.

Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

W 2012 Magdalena Kubasiewicz napisała, że do utworów Grzędowicza, którego uznała już wtedy za jednego z najpopularniejszych polskich autorów fantastyki, "przyciągają przede wszystkim charakterystyczny styl, melancholijny, ponury klimat i oryginalne pomysły"[9].

Według Anity Całek, piszącej w 2017, "niezrozumiałe jest pomijanie twórczości Grzędowicza w badaniach nad polską literaturą fantastyczną". Według niej wskazuje to na brak dojrzałości intelektualnej polskich krytyków i badaczy literatury, którzy dalej uważają fantastykę za literaturę podrzędną[10].

Maciej Parowski w 2021 opisał Grzędowicza jako "zwolennika fantastyki gatunkowej, przeciwnik eksperymentów literackich", pisząc także, że jego najlepsze pozycje pochodzą z jego drugiego okresu twórczości, po zamknięciu magazynu „Fenix”[7].

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
Jarosław Grzędowicz ze „Śląkfą”

Opublikowane na przełomie lat 1997/1998 w Internecie w e-zinie Farenheit[11] opowiadanie Klub absolutnej karty kredytowej było nominowane do Nagrody Elektrybałta[12], a po publikacji w Wizjach alternatywnych 2002 także nominację do nagrody Sfinksa[potrzebny przypis].

Pisarza uhonorowano kilkukrotnie nagrodą literacką Sfinks. Najpierw za opowiadanie Buran wieje z tamtej strony w roku 2005, a następnie dwukrotnie kategorii Polska Powieść Roku: za książkę Pan Lodowego Ogrodu, t.1 (Fabryka Słów) w 2006 i t. 3 tej książki w 2010.[13]

W 2006 został laureatem przyznawanej przez Śląski Klub Fantastyki nagrody Śląkfa w kategorii Twórca Roku 2005[14].

W tym samym roku otrzymał nagrodę im. Janusza A. Zajdla za rok 2005 w obydwu kategoriach, w których jest przyznawana: za pierwszy tom powieści Pan Lodowego Ogrodu (Fabryka Słów) oraz za opowiadanie Wilcza zamieć ze zbioru Deszcze niespokojne (Fabryka Słów)[13]. Był to pierwszy w historii przypadek przyznania tej nagrody jednemu twórcy w obu kategoriach jednocześnie[15].

Również w tym roku redakcja Fahrenheita przyznała autorowi swoją nagrodę w kategorii Dzieło Roku 2005 także za Pana Lodowego Ogrodu, t.1 .[16]

W roku 2007 otrzymał nagrodę im. Janusza A. Zajdla za rok 2006 w kategorii powieść – Popiół i kurz (Fabryka Słów)[13].

W 2018 roku jego książka Hel 3 (Fabryka Słów) zdobyła tytuł Książki Roku 2017 lubimyczytać.pl w kategorii Science Fiction[17].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Dwukrotnie żonaty[7], jego drugą żoną była Maja Lidia Kossakowska (1972–2022)[18].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Powieści

[edytuj | edytuj kod]
  • Pan Lodowego Ogrodu. Tom 1, Fabryka Słów, czerwiec 2005 (Reedycja 2009, 2012)
  • Popiół i kurz. Opowieść ze świata Pomiędzy, Fabryka Słów, lipiec 2006 (Reedycja 2008, 2010, 2012, 2015)
  • Pan Lodowego Ogrodu. Tom 2, Fabryka Słów, listopad 2007 (Reedycja 2012)
  • Pan Lodowego Ogrodu. Tom 3, Fabryka Słów, listopad 2009 (Reedycja 2012)
  • Pan Lodowego Ogrodu. Tom 4, Fabryka Słów, listopad 2012
  • Hel-3, Fabryka Słów, luty 2017

Zbiory krótkich form

[edytuj | edytuj kod]
  • Azyl, Fabryka Słów, listopad 2017

Pozostałe opowiadania

[edytuj | edytuj kod]
  • Obol dla Lilith (antologia Demony, Fabryka Słów 2004)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Pyrkon.pl: Panel „Książki z drugim dnem”. pyrkon.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]., Pyrkon 2015.
  2. ↑ a b Wojtek Sedeńko, Światy polskiej fantastyki, Wrocław: Fundacja Pro Fantastica, 2016.
  3. ↑ Odgłosy, nr 31 (1284) Rok XXV 5 listopada 1982 r. s. 12–13, w tygodniku opowiadanie pod tytułem Azyl.
  4. ↑ Odgłosy, nr 38 (1291) Rok XXV 24 grudnia 1982 r. s. 12–13.
  5. ↑ Katarzyna Kaczor: Bogactwo polskich światów fantasy. Od braku nadziei ku eukatastrophe. W: Sebastian Jakub Konefał: Anatomia wyobraźni. Gdańsk: Gdański Klub Fantastyki, 2014, s. 182.
  6. ↑ Janusz A. Urbanowicz, Esensja: ‹Loser fiction› [online], Esensja.pl, 21 listopada 2003 [dostęp 2024-07-16] (pol.).
  7. ↑ a b c d e Maciej Parowski, Wasz cyrk, moje małpy. Chronologiczny alfabet moich autorów. Tom 1, Wydawnictwo SQN, 24 sierpnia 2021, s. 457-460, ISBN 978-83-8129-388-4 [dostęp 2024-10-13] (pol.).
  8. ↑ Jarosław Grzędowicz, „Gazeta Polska” [dostęp 2016-08-29].
  9. ↑ Magdalena Kubasiewicz, Esensja: ‹Do jądra ciemności› [online], Esensja.pl, 3 grudnia 2012 [dostęp 2025-02-07].
  10. ↑ Anita Całek, "Pan Lodowego Ogrodu" Jarosława Grzędowicza, czyli o (nie)możliwości utopii, Ośrodek Badawczy Facta Ficta, 2017, s. 225–252 [dostęp 2024-10-16] (pol.).
  11. ↑ Jarosław Grzędowicz – KLUB ABSOLUTNEJ KARTY KREDYTOWEJ [online], Farenheit nr 3 (grudzień 1997 – styczeń 1998) [dostęp 2024-07-16].
  12. ↑ Nagroda On-line [online], FAHRENHEI nr 11 (Maj – Czerwiec 1999), 1999 [dostęp 2024-07-16].
  13. ↑ a b c Instytut Książki [online], instytutksiazki.pl [dostęp 2024-07-16] (pol.).
  14. ↑ Śląkfa – Śląski Klub Fantastyki [online], www.skf.org.pl [dostęp 2024-12-07].
  15. ↑ Piotr Konieczny, SFE: Grzędowicz, Jarosław [online], sf-encyclopedia.com [dostęp 2025-03-02].
  16. ↑ A.Mason, Nagroda Fahrenheita za rok 2005 przyznana! [online], Fahrenheit [dostęp 2024-12-07] (pol.).
  17. ↑ Najlepsze Książki Roku 2017 – wyniki plebiscytu [online] [dostęp 2018-03-27] (pol.).
  18. ↑ Tragiczny pożar domu pod Warszawą. Nie żyje pierwsza dama polskiej fantastyki [online], tvp.info, 23 maja 2022 [dostęp 2022-05-23] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Laureaci Nagrody im. Janusza A. Zajdla w kategorii powieść
Laureaci Nagrody im. Janusza A. Zajdla w kategorii opowiadanie
Laureaci Śląkfy w kategorii Twórca Roku