Gwiazda w Alei Gwiazd w Łodzi
Jerzy Michał Wójcik (ur. 12 września 1930 w Nowym Sączu , zm. 3 kwietnia 2019 w Warszawie [1] ) – polski operator filmowy , reżyser , autor scenariuszy filmowych i teatralnych.
Międzynarodową sławę zyskał w latach „polskiej szkoły filmowej ” jako współtwórca największych sukcesów artystycznych polskiego kina lat 50. i 60.
W 1955 ukończył studia na wydziale operatorskim PWSF w Łodzi i rozpoczął pracę w zespole filmowym „Kadr” . Dyplom otrzymał w roku 1964. W roku 1956 pracował jako drugi operator pod kierunkiem Jerzego Lipmana przy zdjęciach do „Kanału” Andrzeja Wajdy.
Zadebiutował jako samodzielny operator w Eroice Andrzeja Munka (1958). Następnie realizował m.in. zdjęcia do filmów Popiół i diament (1958) Andrzeja Wajdy , Matka Joanna od Aniołów (1961) i Faraon (1966) Jerzego Kawalerowicza , Westerplatte (1967) Stanisława Różewicza i Potop (1974) Jerzego Hoffmana , aż do Anioła w szafie (1987) Stanisława Różewicza.
W latach 1968–1970 współpracował z reżyserami jugosłowiańskimi. Wyreżyserował dwa filmy fabularne – Skarga (1991) i Wrota Europy , (1999) – do których napisał również scenariusze. W latach 1976–1985 zajmował się także reżyserią telewizyjną – stworzył kilka spektakli Teatru Telewizji , m.in. Joanna d’Arc (1976) i Relacja (1977).
Był autorem scenariuszy dla Teatru Telewizji oraz Teatru Adekwatnego .
Został profesorem sztuki filmowej. W latach 1981–1982 wykładał sztukę operatorską na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach , a od 1982 wykładał na Wydziale Operatorskim PWSFTviT w Łodzi, początkowo jako profesor nadzwyczajny, od 1988 zwyczajny. W latach 2000–2003 wykładał na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego , a w latach 2010–2015 na Wydziale Scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie .
Za swoją twórczość był wielokrotnie nagradzany, m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2005), nagrodą „Vitae Valor” za całokształt twórczości na III Festiwalu Filmowym „Vitae Valor” w Tarnowie (2003), nagrodą za całokształt twórczości „Golden Camera 300” na MFF Sztuki Operatorskiej im. Braci Manaki w Bitola w Macedonii (1999), a wcześniej szeregiem nagród za zdjęcia do filmów i za reżyserię spektakli teatru TV.
Był honorowym przewodniczącym Stowarzyszenia Twórców Obrazu Filmu Fabularnego.
W roku 2006 opublikował zawierającą przemyślenia i wspomnienia zawodowe książkę Labirynt światła , w roku 2017 Sztukę filmową – zbiór wykładów, wygłoszonych w latach 2000–2003 na Uniwersytecie Warszawskim.
Ostatnie lata życia spędził w Podkowie Leśnej . Podczas uroczystości żałobnych, 11 kwietnia, w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Wanda Zwinogrodzka odczytała list ministra Piotra Glińskiego . Pogrzeb odbył się według ceremoniału państwowego z asystą wojskową. Profesor Wójcik został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pracy artystycznej i twórczej na rzecz rozwoju i popularyzowania polskiej kinematografii [2] [3] .
W roku 1959 poślubił aktorkę Magdę Teresę Dąbrowską . Na początku lat 60. przeniósł się z Łodzi do Warszawy. W roku 1963 został ojcem syna Tomasza .
1953
Kiedy ty śpisz (współpraca operatorska), reż. Andrzej Wajda , zdj. Jerzy Lipman
Piaskarze (współpraca operatorska), reż. Andrzej Wajda, zdj. Jerzy Lipman
Początek dnia (zdjęcia), reż. Julian Dziedzina
1955
Człowiek nie umiera (współpraca operatorska), reż. Sylwester Chęciński , zdj. Henryk Depczyk
Godzina bez słońca (zdjęcia), reż. Paweł Komorowski
Powrót (zdjęcia), reż. Julian Dziedzina
1966 – Medaliony (zdjęcia), reż. Andrzej Brzozowski
1956
1958
1959 – Krzyż Walecznych , reż. Kazimierz Kutz
1960 – Nikt nie woła , reż. Kazimierz Kutz
1961
1962 – Mój stary , reż. Janusz Nasfeter
1963 – Zacne grzechy , reż. Mieczysław Waśkowski
1964
1965 – Życie raz jeszcze , reż. Janusz Morgenstern
1966
1967 – Westerplatte , reż. Stanisław Różewicz
1968
1969
Devojka sa kosmaja , reż. Dragovan Jovanović
Tajna vecera , reż. Zdravko Velimirovic
1970 – Krvava bajka , reż. Toti Janković
1973 – Potop , reż. Jerzy Hoffman
1975 – Opadły liście z drzew , reż. Stanisław Różewicz
1978 – Pasja , reż. Stanisław Różewicz
1979 – Elegia , reż. Paweł Komorowski
1980 – Ryś , reż. Stanisław Różewicz
1981 – Pensja pani Latter , reż. Stanisław Różewicz
1983 – Kobieta w kapeluszu , reż. Stanisław Różewicz
1985 – Diabeł , reż. Stanisław Różewicz
1987 – Anioł w szafie , reż. Stanisław Różewicz
1976 – Joanna d’Arc , Teatr TV
1977 – Relacja , Teatr TV (autor)
1978
Medea , Teatr TV (także adaptacja)
Anna , Teatr TV
1979 – Tu zaszła zmiana , Teatr TV (także scenariusz)
1982 – Pyłek w oku , Teatr TV (także scenariusz)
1985 – Promethidion , Teatr TV
1991 – Skarga (także scenariusz)
1996 – Portret w przestrzeni (także scenariusz)
1999 – Wrota Europy (także scenariusz)
1956 – Koniec nocy (współautor scenariusza i zdjęć), reż. Julian Dziedzina , Paweł Komorowski , Walentyna Uszycka
1974 – Człowiek jak człowiek według Bertolda Brechta , reż. Magda Teresa Wójcik, Teatr Adekwatny
1976 – Bhagavad Gita – Pieśń Pana według Mahabharaty , reż. Magda Teresa Wójcik, Teatr Adekwatny
1977 – Relacja , Teatr TV (autor, także reżyseria)
1978 – Medea , Teatr TV (adaptacja, także reżyseria)
1979
Medea według Eurypidesa (adaptacja), reż. Magda Teresa Wójcik, Teatr Adekwatny
Tu zaszła zmiana , Teatr TV (także reżyseria)
1982 – Pyłek w oku , Teatr TV (także reżyseria)
1983 – Cesarz według Ryszarda Kapuścińskiego , reż. Magda Teresa Wójcik, Teatr Adekwatny
1988 – Bhagavad Gita według Mahabharaty , reż. Magda Teresa Wójcik, Teatr Adekwatny
1991 – Skarga (także reżyseria)
1996 – Portret w przestrzeni (także reżyseria)
1999 – Wrota Europy (także reżyseria)
2002 – Cesarz według Ryszarda Kapuścińskiego (scenariusz), reż. Magda Teresa Wójcik, Teatr Adekwatny
1962 – Matka Joanna od Aniołów – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia;
1966 – Potem nastąpi cisza – Nagroda Ministra Obrony Narodowej II stopnia;
1967 – Westerplatte
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia;
Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia
1968 – Vrane – Dyplom za Osiągnięcia Twórcy Zagranicznego w kinematografii jugosłowiańskiej (Festiwal Filmów Jugosłowiańskich, Pula)
1975 – Opadły liście z drzew
Nagroda Państwowa II stopnia
Nagroda za zdjęcia (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, Gdańsk)
1977 – Relacja
Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji I stopnia za spektakl teatru TV
Nagroda Złoty Ekran za spektakl teatru TV
1987 – Anioł w szafie – nagroda za zdjęcia na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych
1988 – Anioł w szafie – Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową w dziedzinie filmu fabularnego za rok 1987
1998 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski z okazji 50-lecia PWSFTviT
1999 – Nagroda za całokształt twórczości filmowej w dziedzinie sztuki operatorskiej „Golden Camera 300” na MFF Sztuki Operatorskiej im. braci Manaki w Bitola (Macedonia)
2002 – 4 grudnia na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi odsłonięto gwiazdę Jerzego Wójcika w Alei Gwiazd (w okolicach Hotelu Grand i kina Polonia)
2003 – Nagroda „Vitae Valor” za całokształt twórczości na III Festiwalu Filmowym „Vitae Valor” w Tarnowie
2005 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
2009 – Orły 2009 – Nagroda za Osiągnięcia Życia
2012 – Platynowe Lwy nagroda na 37 Gdynia Film Festival za całokształt twórczości
2019 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Jerzy Wójcik, Labirynt światła , opracował Seweryn Kuśmierczyk, Canonia, Warszawa 2006, ISBN 83-923967-0-7 .
Jerzy Wójcik, Sztuka filmowa , opracował Seweryn Kuśmierczyk, Canonia, Warszawa 2017, ISBN 978-83-946851-0-2 .
Najlepszy polski operator filmowy, nagrody filmowe i festiwale
Polska Akademia Filmowa Orzeł za najlepsze zdjęcia
Festiwal Polskich Filmów Fabularnych Nagroda za zdjęcia
Zygmunt Samosiuk , Sławomir Idziak (1974)
Bogdan Dziworski , Jerzy Wójcik , Bronisław Baraniecki (1975)
Sławomir Idziak , Stanisław Loth (1976)
Zygmunt Samosiuk (1977)
Zygmunt Samosiuk (1978)
Jerzy Zieliński (1979)
Ryszard Lenczewski (1980)
Witold Stok (1981)
Wit Dąbal (1984)
Witold Adamek (1985)
Krzysztof Pakulski (1986)
Jerzy Wójcik (1987)
Witold Adamek (1988)
Krzysztof Ptak (1990)
Paweł Edelman , Zdzisław Najda (1991)
Jarosław Szoda (1992)
Jolanta Dylewska (1993)
Tomasz Wert (1994)
Wiesław Zdort (1995)
Łukasz Kośmicki (1996)
Paweł Edelman (1997)
Artur Reinhart (1998)
Witold Sobociński (1999)
Arkadiusz Tomiak (2000)
Marian Prokop (2001)
Krzysztof Ptak (2002)
Adam Bajerski , Paweł Śmietanka (2003)
Marcin Koszałka (2004)
Bartosz Prokopowicz , Artur Reinhart (2005)
Bogumił Godfrejów , Arkadiusz Tomiak (2006)
Adam Bajerski (2007)
Michał Englert (2008)
Marcin Koszałka (2009)
Artur Reinhart (2010)
Adam Sikora (2011)
Jolanta Dylewska (2012)
Łukasz Żal , Ryszard Lenczewski (2013)
Kacper Fertacz (2014)
Jerzy Zieliński (2015)
Piotr Sobociński jr. (2016)
Lennert Hillege (2017)
Jakub Kijowski , Jacek Podgórski (2018)
Witold Płóciennik (2019)
Michał Dymek (2020)
Łukasz Gutt (2021)
Michał Sobociński (2022)
Nagroda Stowarzyszenia Autorów Zdjęć Filmowych
Camerimage Konkurs filmów polskich
Nagroda Polskiego Kina Niezależnego Najlepsze zdjęcia
Złota Kaczka Najlepsze zdjęcia
Identyfikatory zewnętrzne: