Kołbaskowo (gmina)

Kołbaskowo

gmina wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	policki
TERC	2411022
Wójt	Małgorzata Schwarz (2010)[1][2]
Powierzchnia	105,46 km²
Populacja (30.06.2024) • liczba ludności	15 483[3]
• gęstość	146,8 os./km²
Nr kierunkowy	91
Kod pocztowy	72-001, 72-002
Tablice rejestracyjne	ZPL
Adres urzędu: Kołbaskowo 106 72-001 Kołbaskowo
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 17 Liczba miejscowości 22
Położenie na mapie powiatu
53°20′09″N 14°26′18″E/53,335833 14,438333
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Urząd Gminy w Kołbaskowie

Kołbaskowo (daw. gmina Kolbaczewo) – gmina wiejska położona w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie polickim. Siedzibą gminy jest wieś Kołbaskowo.

Gmina stanowi 15,9% powierzchni powiatu (w tym użytki rolne: 67.00%, użytki leśne: 7.00%).

Położenie

Gmina jest położona w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowej części powiatu polickiego. Gmina leży na Wzniesieniach Szczecińskich i w Dolinie Dolnej Odry nad Odrą. Gmina położona jest na tzw. Wale Stobniańskim, nieco zalesionym na zboczach. Najwyższym punktem Wału jest tzw. Mała Góra (88 m n.p.m.).

Sąsiednie gminy:

• Szczecin (miasto na prawach powiatu)
• Dobra (powiat policki)
• Gryfino (powiat gryfiński)

Gmina graniczy także z Republiką Federalną Niemiec:

• powiat Vorpommern-Greifswald (Meklemburgia-Pomorze Przednie)
• powiat Uckermark (Brandenburgia).

Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa szczecińskiego.

Gmina ma charakter przede wszystkim rolniczy (67% jej powierzchni to tereny uprawne).

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców gminy Kołbaskowo w 2014 roku^[3].

Historia

Podczas badań archeologicznych prowadzonych na terenie Ustowa na tzw. Gęsiej Górce odkryto jamy mieszkalne sprzed 4 tys. lat. Wskazuje to na obecność człowieka już w okresie epoki kamiennia. Na krawędzi wysoczyzny, w okolicy Siadła Górnego, pozostałości archeologiczne potwierdzają istnienie dwukulturowego grodziska: kultury łużyckiej, a później pomorskiej. Podobne ślady z wałem, umocnieniami i fosą odkryto nieopodal Kamieńca na tzw. Świętej Górce (45 m n.p.m.). Od wczesnego średniowiecza aż do wymarcia panującej tu dynastii Gryfitów znaczny odsetek ziemi dzisiejszej gminy należał właśnie do Gryfitów. W XVI wieku i pierwszej połowie XVII wieku około 30% ziem wchodziło w skład szczecińskiej domeny książęcej.

Rozległe posiadłości posiadał również Kościół katolicki. Największym właścicielem ziemskim był szczeciński klasztor cysterek. Znaczne uposażenia miały też inne szczecińskie kościoły: św. Jakuba, św. Jana oraz Kościół Mariacki. Po reformacji i rozwiązaniu klasztoru cysterek ich dobra przeszły w ręce tych kościołów i domu panującego.

Wieś Kurów była miejscem wymienianym w pamiętnikach gen. Batowa, gdzie 26 kwietnia 1945 r. niemiecki burmistrz Szczecina poddał miasto. W czasie II wojny światowej w okolicy Siadła Dolnego znajdował się obóz polskich, radzieckich i francuskich jeńców wojennych.

19 marca 2012 roku rozpoczęła działalność Straż Gminna, powołana do ochrony porządku i spokoju na terenie gminy.

Heraldyka

 Osobny artykuł: herb gminy Kołbaskowo.

 Osobny artykuł: flaga gminy Kołbaskowo.

Zabytki

• Kołbaskowo
  • Kościół rzym.-kat. Św. Trójcy
• Barnisław
  • XIV-wieczny kościół
• Będargowo
  • kościół z XIII wieku
• Bobolin
  • kościół z końca XV wieku
• Kamieniec
  • XIII-wieczny kościół Bożego Ciała
• Karwowo
  • ruiny kościoła z XIII wieku
• Moczyły
  • ruiny XIII-wiecznego kościoła
• Pargowo
  • ruiny XIV-wiecznego kościoła
• Smolęcin
  • ruiny kościoła z XIII/XIV wieku
• Stobno
  • kościół z XV wieku
• Warzymice
  • ruiny kościoła z XIII wieku

Przyroda i turystyka

W przeszłości cały ten teren porastały lasy, które zanikły na skutek rolniczej działalności człowieka. Tereny leśne zajmują 7% powierzchni gminy, a użytki rolne 67%.

W Bobolinie czynne jest piesze przejście graniczne.

Rezerwaty

Obszar Międzyodrza zajmuje Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry, w którym znajdują się 3 rezerwaty:

• Kurowskie Błota,
• Kanał Kwiatowy,
• Wzgórze Widokowe nad Międzyodrzem.

Punkty widokowe

• Morenka – przy autostradzie A6
• Młyńska Góra – koło Siadła Dolnego
• Barnisławiec – wzgórza przy drogach z Barnisławia i Pommellen
• Gołkowo – uroczysko między Będargowem, Bobolinem i Stobnem
• Karwowo – okolice dawnej żwirowni
• Dolina Łez – uroczysko między granicą, Kołbaskowem i Barnisławcem.

Szlaki turystyczne

• [proj.] (Pargowo – OŁ „Bażant” – Uroczysko Czarna Chata – Kamieniec – Moczyły – Morenka – Siadło Dln. /Młyńska Góra/ – Kurów – Kan.Kurowski – Ustowo – Pomorzany)
• Szlak Graniczny im. Andrzeja Marcinkowskiego (Dobra Sz. – Lubieszyn – Bobolin – proj.: Gołkowo – Będargowo – Barnisław – Barnisławiec – Karwowo – Przecław)
• [proj.] (Bezrzecze – Skarbimierzyce – Stobno – Gołkowo – Bobolin – Barnisławiec – Kołbaskowo – Moczyły)
• Szlak rowerowy Bielika (Trasa „Odra-Nysa” – Pargowo – Uroczysko Czarna Chata – Moczyły – Morenka – Siadło Dln. – Kurów – Ustowo – Pomorzany)
• [proj.] (Gumieńce/Reda/ – Przecław – Kołbaskowo – Rosówek – Trasa „Odra-Nysa”)
• [proj.] (Gumieńce/Reda/ – Ostoja – Stobno – Będargowo – Przecław – Kurów – Na Klifie – Siadło Dln. – Siadło Grn. – Kołbaskowo – Barnisławiec – (Barnisław) – Bobolin – Lubieszyn)
• [proj.] (Gumieńce/Reda/ – Warzymice – Karwowo – Smolęcin – Kołbaskowo – Siadło Grn. – Siadło Dln. – Na Klifie – Kurów – Ustowo – Gumieńce/Reda/)
• [proj.] (Gumieńce/Reda/ – Warzymice – Karwowo – Warnik – Bobolin – Dołuje – Dobra – Jeź. Świdwie – Trzebież)

Komunikacja

Transport publiczny

Na terenie gminy funkcjonuje transport publiczny w postaci linii autobusowych zapewniających komunikacje z pobliskim Szczecinem:

• Linia 62: Ustowo (Auchan) – Szczecin (Wyszyńskiego)
• Linia 241: Kamieniec – Rosówek – Kołbaskowo – Smętowice – Przecław – Warzymice – Szczecin (Plac Kościuszki)
• Linia 242: Pargowo – Kamieniec – Moczyły (1) lub Rosówek (2) – Kołbaskowo – Siadło Górne – Siadło Dolne – Kurów – Ustowo – Szczecin (Plac Kościuszki)
• Linia 243: Smolęcin – Karwowo – Przecław – Warzymice – Szczecin (Plac Kościuszki) – Warzymice – Będargowo – Warnik – Barnisław – Smolęcin
• Linia 244: Warnik – Bobolin – Stobno – Przylep – Ostoja – Szczecin (Gumieńce)

Transport drogowy

Przez gminę Kołbaskowo prowadzą drogi:

• autostrada A6 (E28) – prowadząca od przejścia granicznego Kołbaskowo-Pomellen (2 km) w kierunku Berlina, przez Szczecin Klucz (6 km, węzeł Gryfino z drogą krajową nr 31) do węzła Kijewo z drogą krajową nr 10 i drogą ekspresową S3 (19 km)
• droga krajowa nr 13 prowadząca od przejścia granicznego w Rosówku (4 km) do Szczecina (12 km).

W związku z rosnącym ruchem drogowym na drodze krajowej nr 13, 20 marca 2012 roku uruchomiono jedyną jak dotąd w gminie sygnalizację świetlną przy skrzyżowaniu z drogą prowadzącą do Rajkowa. Umożliwiła ona łatwiejsze włączenie się do ruchu w kierunku Szczecina mieszkańcom nowo wybudowanych osiedli mieszkaniowych w Przecławiu i Warzymicach.

Drogi w budowie

Obwodnica Przecławia i Warzymic

Zgodnie z Programem Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 przyjętym 8 września 2015 roku, na liście projektów do realizacji znalazła się obwodnica Przecławia i Warzymic. Będzie to droga dwujezdniowa klasy GP (główna ruchu przyspieszonego), biegnąca od ronda imienia Hermana Hakena w kierunku południowo-zachodnim. W rejonie skrzyżowania drogi krajowej nr 13 z drogą do miejscowości Siadło Górne obwodnica wejdzie w korytarz istniejącej DK nr 13. W tym miejscu będzie zlokalizowane połączenie z planowaną Zachodnią Obwodnicą Szczecina. Następnie nowa trasa skręci na południe, łącząc się z Autostradą A6 poprzez nowy węzeł Kołbaskowo, zlokalizowany około 1,2 km na wschód od przeznaczonego do likwidacji obecnego węzła Kołbaskowo, wybudowanego w połowie lat 30. XX wieku^[4].

12 października 2015 roku Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ogłosiła przetarg dla tej inwestycji w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Przewidywany termin rozpoczęcia prac w terenie to wiosna 2019 roku, a ich zakończenie to pierwsza połowa 2021 roku.

Planowane drogi

• Ostoja – Szczecin: droga gminna łączącą drogę powiatową Nr 3926 w Ostoi z ulicą Zbójnicką w Szczecinie będzie miała około 1,2 km długości. Rozpocznie się przed przystankiem autobusowym, patrząc w stronę Przylepu. Obiegnie od południa Ostoję i wpadnie w korytarz wąskiej dziś drogi w stronę Szczecina. W ramach inwestycji wykonana zostanie także kanalizacja deszczowa wraz ze zbiornikiem retencyjnym i przepompownią.
  • 5 marca 2020 roku Gmina Kołbaskowo podpisała umowę na wykonanie dokumentacji projektowej^[5].

• Będargowo – Rajkowo: planowana inwestycja zakłada budowę nowej jednojezdniowej, dwupasmowej drogi gminnej o długości około 2,25 km długości, szerokości 7 m, wraz z infrastrukturą towarzysząca, składającej się z dwóch odcinków; pierwszego o długości 0,45 m od drogi powiatowej Będargowo – Stobno do węzła „Będargowo” na planowanego Zachodniej Obwodnicy Szczecina, i drugi o długości 1,8 km z Będargowa do Rajkowa. Włączenie projektowanej drogi do dróg powiatowych ma nastąpić w formie małych rond.
  • 13 maja 2019 roku złożono wniosek o wydanie decyzji środowiskowej do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.
  • 25 października 2019 roku uzyskano decyzję środowiskową^[5].

Przejścia graniczne

Na terenie gminy zlokalizowane są trzy drogowe przejścia graniczne do Niemiec:

• Bobolin-Schwennenz
• Kołbaskowo-Pomellen
• Rosówek-Rosow

Transport kolejowy

Przez Kołbaskowo przeprowadzono pierwszą linię kolejową na Pomorzu. W 1843 połączyła ona Berlin ze Szczecinem (przez Casekow i Warzymice). W 1863 zbudowano linię z Gumieniec przez Stobno Szczecińskie do Pasewalku. W 1897 połączono torami Stobno przez Dobrą Szczecińską do Glashütte, w 1906 linię przedłużono do Nowego Warpna. Przez gminę prowadziła także kolej wąskotorowa zbudowana w 1899 z Casekow przez Warzymice Wąsk. do Pomorzan Wąsk.

W 1945 rozebrano odcinek Dobra Szcz. – Nowe Warpno oraz całą linię wąskotorową, po tym roku w Kołbaskowie zlikwidowano stację. W 1973 zamknięto linię Stobno Szcz. – Dobra Szcz., a w 1987 r. odcinek Dołuje – Dobra Szcz. został rozebrany. Od tej pory w gminie nie ma czynnych stacji kolejowych.

Urzędy pocztowe

W gminie czynne są 2 urzędy pocztowe: Kołbaskowo (nr 72-001), Przecław k. Szczecina (nr 72-005).

Edukacja

W gminie funkcjonują trzy szkoły podstawowe: w Przecławiu, Kołbaskowie oraz Będargowie. Dnia 1 września 2020 planowane jest otwarcie dwóch nowych placówek: Szkoły Podstawowej oraz Przedszkola Publicznego w Przylepie^[5].

Administracja

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy wynosiły 53,9 mln zł, a dochody budżetu 60,4 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 2,1 mln zł, co stanowiło 3,6% poziomu dochodów^[6].

W 2004 r. gmina została wyróżniona trzecim miejscem na liście najlepszych samorządów w Polsce w rankingu Złota Setka Samorządów organizowanym przez dziennik „Rzeczpospolita” oraz Centrum Badań Regionalnych^[7]. Podstawą oceny była suma inwestycji na jednego mieszkańca w przeciągu ostatnich trzech lat (2001–2003), przestrzeganie dyscypliny budżetowej, aktywność społeczna i przyciąganie nowych mieszkańców.

W tym samym rankingu rok wcześniej gmina zajęła pierwsze miejsce (5312 zł/mieszk., co było równoważne przeznaczeniu pod inwestycje 64% budżetu gminy), zaś dwa lata wcześniej miejsce trzecie.

Sołectwa w gminie Kołbaskowo: Barnisław, Będargowo, Bobolin, Kamieniec, Karwowo, Kurów, Moczyły, Ostoja, Pargowo, Przecław, Siadło Dolne, Siadło Górne, Smolęcin, Stobno, Ustowo, Warnik, Warzymice

Miejscowości

Wsie

Barnisław, Będargowo, Kamieniec, Karwowo, Kołbaskowo, Kurów, Moczyły, Siadło Dolne, Siadło Górne, Smolęcin, Stobno, Ustowo, Warzymice

Osady

Bobolin, Ostoja, Pargowo, Przecław, Przylep, Rajkowo, Rosówek, Smętowice, Warnik

Przysiółki

Kamionki (przysiółek Moczyłów)

Opuszczone wsie i osady

Gołkowo, Barnisławiec, Krasowo, Waliszewo

Zobacz też

Marek Łuczak: Historia i zabytki Gminy Kołbaskowo. Geschichte und Denkmäler der Gemeinde Kolbitzow. Szczecin 2010. ISBN 978-83-751820-1-9:

Przypisy

1. Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo zachodniopomorskie – Powiat policki – gm. Kołbaskowo [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2022-02-01] .
2. Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2021-03-23] .
3. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2024 r. (stan w dniu 30.06). Główny Urząd Statystyczny, 2024-10-15. [dostęp 2024-10-21].
4. Aktualności Gminy Kołbaskowo nr 27 (2)/2017
5. Aktualności Gminy Kołbaskowo nr 60 (4)/2020
6. Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].
7. Złota 100 Samorządów wybrana po raz siódmy. Centrum Badań Regionalnych. [dostęp 2011-12-14].

Linki zewnętrzne

• Polska Baza Kolejowa (stacja Kołbaskowo)