Krzysztof Kowalewski (ur. 20 marca 1937 w Warszawie , zm. 6 lutego 2021 tamże) – polski aktor filmowy , telewizyjny , teatralny , kabaretowy i radiowy , pedagog .
Znany był głównie z licznych ról komediowych. Na filmowym ekranie zadebiutował w 1960 w filmie Aleksandra Forda Krzyżacy , wystąpił w około 120 filmach i serialach telewizyjnych [1] . Zagrał ponad tysiąc ról w Teatrze Polskiego Radia [2] . Przez wiele lat był wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie .
Inscenizacja słuchowiska radiowego Kocham pana, panie Sułku (Polskie Radio). Marta Lipińska – pani Eliza, Krzysztof Kowalewski – pan Sułek (2013)
Jego ojcem był Cyprian Leon Kowalewski, ekonomista [3] , dyrektor fabryki papieru w Jeziornie [4] , weteran wojny polsko-bolszewickiej i III powstania śląskiego [3] , zamordowany w 1940 r. w Charkowie [3] [5] . Matką była Elżbieta Kowalewska z d. Herszaft, aktorka pochodzenia żydowskiego [4] , a wujem malarz Adam Herszaft [6] .
Przez całą wojnę matka ukrywała przed Krzysztofem swoje żydowskie korzenie. Po upadku powstania warszawskiego przeprowadzili się ze zrujnowanej stolicy do Kielc . Wyjechali z nich w dzień po pogromie 4 lipca 1946 r. i wrócili do Warszawy[7] . W 1955 r. ukończył stołeczne XIV Liceum Ogólnokształcące im. Klementa Gottwalda [8] [9] , następnie dostał się do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej , którą ukończył w 1960[1] . Na dyplomie muzycznym wykonał utwór „Ach Ludwiko” do słów Juliana Tuwima [10] .
W tym samym roku zadebiutował jako aktor epizodyczny w Krzyżakach Aleksandra Forda [1] . W marcu 1961 r. wystąpił po raz pierwszy na deskach Teatru Dramatycznego , z którym był związany do 1962[1] . W latach 70. i 80. wystąpił m.in. w filmach wojennych Witolda Lesiewicza Kwiecień (1961) oraz Miejsce dla jednego (1965), kryminale Janusza Nasfetera Zbrodniarz i panna (1963), filmach Janusza Majewskiego Urząd (1969), Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię (1969) oraz C.K. Dezerterzy (1985), serialu wojennym Janusza Morgensterna „Kolumbowie ” (1970) czy filmie psychologicznym Jerzego Stefana Stawińskiego Godzina szczytu (1973)[1] .
Kowalewski często występował w filmach Stanisława Barei . W filmie Nie ma róży bez ognia (1974) zagrał milicjanta. W 1976 zagrał główną rolę Michała Romana w Brunecie wieczorową porą . W 1978 w Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz grał Tadeusza Krzakoskiego, dyrektora „Pol-Pimu”, natomiast w Misiu (1980) – Jana Hochwandera, kierownika produkcji filmu Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta [11] .
Aktor teatrów: Klasycznego, Dramatycznego, Polskiego , Studenckiego Teatru Satyryków , Rozmaitości , Kwadrat oraz Teatru Współczesnego w Warszawie (od 1977).
Był związany przez wiele lat z Teatrem Polskiego Radia[2] . Dyrektor tegoż, Janusz Kukuła, przyznaje, że Krzysztof Kowalewski jest jego ulubionym (radiowym) aktorem[2] . Kowalewski znany jest radiosłuchaczom przede wszystkim[2] za sprawą głównej roli w słuchowisku Kocham pana, panie Sułku , emitowanym na antenie Programu Trzeciego Polskiego Radia . 29 lutego 2012, niedługo przed 75. urodzinami aktora, Program Trzeci Polskiego Radia zorganizował benefis Krzysztofa Kowalewskiego[2] . Wydarzenie było emitowane na żywo na antenie rozgłośni. W latach 2004–2019 wspierał działania Fundacji Polsat corocznie wcielając się w rolę Świętego Mikołaja podczas Mikołajkowego Bloku Reklamowego[12] .
Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010 [13] oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 [14] .
Zmarł 6 lutego 2021 w wieku 83 lat[15] . 19 marca 2021 po mszy świętej w kościele św. Brata Alberta i św. Andrzeja Apostoła , został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie [16] (kwatera 324-5-20[17] ).
Gwiazda Kowalewskiego w łódzkiej Alei Gwiazd
Grób Krzysztofa Kowalewskiego i jego matki Elżbiety na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie Grób Krzysztofa Kowalewskiego po pogrzebie na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
Po raz pierwszy ożenił się w latach 60., z kubańską tancerką – Vivian Rodriguez, z którą rozwiódł się po 3 latach i jej wyjeździe do Paryża . Z tego związku miał syna Wiktora (ur. 1967), od 1981 stale przebywającego za granicą[7] . Wiktor Kowalewski wraz z rodziną mieszka w Los Angeles , pracuje w branży komputerowej oraz jest trenerem żeńskiej drużyny piłkarskiej[23] . Wnuczka Krzysztofa ze strony syna, Sacha Kowalewski kształciła się na Ruskin School of Acting oraz zagrała wraz z nim w filmie Proceder (2019)[23] . Przez wiele lat był związany z aktorką Ewą Wiśniewską [24] . Od 2002 do śmierci był mężem aktorki Agnieszki Suchory , z którą miał córkę Gabrielę (ur. 2000)[23] .
1960: Krzyżacy – łucznik krzyżacki
1961: Kwiecień – Sulikowski
1961: Dwaj panowie N – żołnierz w koszarach rozładowujący wóz Nowaka
1963: Zbrodniarz i panna – podwładny chorążego Szymańskiego
1964: Pingwin – pasażer autobusu
1965: Miejsce dla jednego – sierżant MO
1966: Marysia i Napoleon – oficer
1969: Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię – świadek napadu
1969: Urząd – asystent kardynała
1970: Zapalniczka – milicjant podający się za gazownika
1970: Spacer – kapitan
1970: Kolumbowie – kat na Gestapo (odc. 2)
1972: Z tamtej strony tęczy – sąsiad Teresy
1972: Uciec jak najbliżej – działacz
1972: Siedem czerwonych róż, czyli Benek Kwiaciarz o sobie i o innych – koleś zaczepiający hipisa
1972: Poślizg – pielęgniarz w izbie wytrzeźwień
1973: Znak – mąż Andrzej
1973: Stawiam na Tolka Banana – tajniak (odc. 7)
1973: Wielka miłość Balzaka – Theophile Gautier
1973: Sekret – mąż Teresy
1973: Godzina szczytu – inżynier Adamczewski
1974: Potop – Roch Kowalski
1974: Nie ma róży bez ognia – milicjant
1974: Urodziny Matyldy – podrywacz Matyldy
1974: Najważniejszy dzień życia – ksiądz (odc. 2)
1974: Łukasz – nauczyciel
1974: Koniec wakacji – nauczyciel
1974: Gniazdo – Bolesław, syn Bolesława I Okrutnego
1974–1977: Czterdziestolatek – Benek, znajomy pielęgniarki Krystyny
1975: Trzecia granica – Dederkiewicz, pracownik konsulatu polskiego w Budapeszcie
1975: Grzech Antoniego Grudy – milicjant
1976: Brunet wieczorową porą – Michał Roman
1976: Złota kaczka – żołnierz w karczmie grający w kości
1976: Wakacje – uczestnik obozu lekarzy (odc. 2)
1976: Szaleństwo Majki Skowron – dyrektor Skowron, ojciec Majki (odc. 6 i 9)
1976: Polskie drogi – ułan Waligórski (odc. 1)
1976: Czy jest tu panna na wydaniu? – Henio Bąbała
1977: Deja vu czyli skąd my to znamy –
kolejarz (głos),
pacjent profesora (głos)
1978: Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz – dyrektor Tadeusz Krzakoski
1978: Rodzina Leśniewskich – tata Leśniewski
1978: 07 zgłoś się – aktor wysiadający z pociągu na dworcu Łódź Fabryczna (odc. 7)
1979: Wściekły – spotkany na ulicy kolega Zawady
1979: Skradziona kolekcja – Andrzej, sąsiad Joanny
1979: Kung-fu – dyrektor Nałęcz
1979: Igraszki z diabłem (Teatr Telewizji 1979) jako zbój
1980: Miś – Jan Hochwander
1980: Rodzina Leśniewskich – tata Leśniewski
1980–1981: Fortele Jonatana Koota – narrator (głos)
1981: Wielka majówka – prezes Śliwa
1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – Maksymilian Jackowski
1981: Miłość ci wszystko wybaczy – właściciel „Sfinksa”
1982: Wyjście awaryjne – komendant MO
1982: Jeśli się odnajdziemy – Jan Ogródek
1983: Lata dwudzieste... lata trzydzieste... – Jan Krzyżtoporski
1984: Zabawa w chowanego – sąsiad Adama
1984: Miłość z listy przebojów – „Karus”
1985: Jezioro Bodeńskie – Pociejak
1985: Urwisy z Doliny Młynów – Leon Dędek
1985: Rośliny trujące – właściciel mieszkania
1985: Pewnego letniego dnia... – Stanisław Grzałek
1985: C.K. Dezerterzy – szef kompanii
1986: Zmiennicy – Tomasz Michalik
1986: Klementynka i Klemens – gęsi z Doliny Młynów – Leon Dędek
1986: Kurs na lewo – dyrektor
1986: Komediantka – Jan Cabiński, dyrektor teatru
1987: Cesarskie cięcie – sekretarz Rozmaryn
1987: Misja specjalna – kucharz Jan
1987: Komediantka – Jan Cabiński, dyrektor teatru
1988: Nowy Jork, czwarta rano – strażnik więzienny Cieślak
1988: Męskie sprawy – Kazimierz Klinger
1989: Janka – dziadek Janki
1989: Co lubią tygrysy – Marek
1989: Goryl, czyli ostatnie zadanie... – Bolek
1990: Janka – dziadek Janki
1990: Życie za życie. Maksymilian Kolbe – redaktor naczelny
1990: Domena władzy – właściciel strzelnicy w lunaparku
1991: Rozmowy kontrolowane – pułkownik Zygmunt Molibden
1991: Panny i wdowy – proboszcz w Jurowiczach (odc. 1)
1991: Panny i wdowy – proboszcz
1991: Dzieci wojny – proboszcz
1992: Kuchnia polska – szef komisji wojskowej (odc. 4)
1992: 1968. Szczęśliwego Nowego Roku – szef komisji wojskowej
1992–1996: Film pod strasznym tytułem – Tatun (głos)
1993: Jacek – sąsiad (odc. 5)
1993: Człowiek z... – pułkownik, komendant szpitala
1994: Panna z mokrą głową – teść Podkówki (odc. 5-6)
1994: Panna z mokrą głową – teść Podkówki
1994: Bank nie z tej ziemi – ojciec Hani (odc. 11)
1994–1996: Sceny z życia smoków – smok Antoni (głos, odc. 1-5)
1995: Nic śmiesznego – kierownik produkcji filmu „Klęska”
1995: Awantura w Chioggi – Padron Fortunato
1995: Horror w Wesołych Bagniskach – Apolinary
1995: Awantura o Basię – nauczyciel geografii
1996: Nocne graffiti – szef Laleczki
1996: Maszyna zmian. Nowe przygody – nauczyciel (odc. 3)
1996: Bar Atlantic – proboszcz Sikora (odc. 9)
1996: Awantura o Basię – nauczyciel geografii
1997: Sposób na Alcybiadesa – dyrektor „Dyr”
1997–1998: Rodziców nie ma w domu – dziadek
1997: Pokój 107 – Józef Zięba
1997: Musisz żyć – Wolski
1997: Boża podszewka – masarz Bartoszewicz (odc. 6)
1998: Złoto dezerterów – dowódca straży bankowej
1998: Spona – dyrektor „Dyr”
1998: Siedlisko – profesor Wiesław Wanat
1999: Palce lizać – kucharz Stanisław Rudzki
1999: Operacja „Koza” – pułkownik UOP-u Krępski
1999: Ogniem i mieczem – Onufry Zagłoba
1999: Wszystkie pieniądze świata – Hrehorowicz
1999: Lot 001 (odc. 12)
2000–2001: Graczykowie – szef Wieśka Graczyka
2000–2001: Adam i Ewa – Stanisław Wilczyński
2000: Ogniem i mieczem – Onufry Zagłoba
2000: O czym szumią kierpce – baca
2000: Skarb sekretarza – Eugeniusz Wróbel, wójt Piasków
2000: Odwrócona góra albo film pod strasznym tytułem – Tatun (głos)
2001: W pustyni i w puszczy – Grek Kaliopuli
2001: W pustyni i w puszczy – Grek Kaliopuli
2001–2003: Szpital na perypetiach – ord. mgr Zygmunt Łubicz
2001–2002: Graczykowie, czyli Buła i spóła – inżynier Zenek Rumian
2001: Garderoba damska – Tomasz, siostrzeniec Zofii (odc. 12)
2002: Król przedmieścia –
Leszek Kowalski,
Dżefrej Kowalski
2002: Kariera Nikosia Dyzmy – b. major SB Borewicz
2002: Jest sprawa... jako Eugeniusz Wróbel, wójt Piasków
2003–2009: Daleko od noszy – ordynator Zygmunt Łubicz
2003: Ubu Król – Pissedoux
2003: Rodzinka – Gała, ojciec Sebastiana (odc. 3)
2003: Na dobre i na złe – burmistrz Józef Pogoda (odc. 139, 153 i 162)
2003: Bao-Bab, czyli zielono mi – generał Mamoń
2004: Nigdy w życiu! – ojciec Judyty
2006: Gdzie jest Nowy Rok? – Stary Rok (głos)
2006: Ja wam pokażę! – ojciec Judyty
2006: Dublerzy – komisarz Zadyma
2006: Dublerzy (serial) – komisarz Zadyma
2006: Apetyt na miłość – poseł Krupisko (odc. 11 i 13)
2007: Alter ego – narrator (głos)
2007: Ryś – Zygmunt Molibden, komendant policji w Suwałkach
2007–2008: Niania – ojciec Maksa (odc. 74 i 110)
2007: Ja wam pokażę! – ojciec Judyty
2008: Serce na dłoni – chirurg
2008: Podróże na burzowej chmurze – Liczyrzepa (głos, odc. 2)
2009: Mniejsze zło – lekarz
2009: Złoty środek – minister Kwiatkowski
2009: 39 i pół – major Chełka (odc. 17)
2009: Synowie – pułkownik Ryszard Chrom (odc. 14-15)
2010–2011: Daleko od noszy 2 – ord. mgr Roman Łubicz
2010: Sztuka bez tytułu – ojciec Wengierowicz
2011: Daleko od noszy. Szpital futpolowy – ordynator Zygmunt Łubicz
2012–2014: Piąty Stadion – Waldemar Nowakowski
2013: Prawo Agaty – Lucjan Zawilski (odc. 33)
2017: Daleko od noszy. Reanimacja – minister zdrowia Roman Łubicz
2017: Ja i mój tata – Edward, ojciec Dawida
2018: Piotrek the 13th III. Dziecku Rozmaryn – doktor
2019: Proceder – więzień „Szajba”
2019: Nigdy dobrze – Wiesław
2020: Amatorzy – Bartoszek
2021: Krime Story. Love Story – więzień „Anioł”
2021: Wesele – świadek
Odcisk gwiazdy w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach
↑ a b c d e Krzysztof Kowalewski – Biografia twórcy [online], film.wp.pl [dostęp 2015-09-10] .
↑ a b c d e Trójka > Benefisy > Kowalewski – mędrzec w krótkich spodenkach [online], Polskie Radio, 2 marca 2012 [dostęp 2015-09-10] .
↑ a b c Jędrzej J. Tucholski Jędrzej J. (red.), Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego , Warszawa: Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003, s. 252, ISBN 83-916663-5-2 , OCLC 830509983 [zarchiwizowane z adresu 2016-04-04] .
↑ a b Elżbieta Kowalewska-Czaharska , [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
↑ Juliusz Ćwieluch: Cicho, wiem . [w:] Polityka [on-line]. polityka.pl, 17 grudnia 2013. [dostęp 2014-04-11].
↑ Karolina K. Małas Karolina K. , Zabijanie Żydów widział w dzieciństwie. W "Weselu" Smarzowskiego nawiązał do własnych traum [online], kultura.onet.pl, 6 lutego 2024 [dostęp 2021-10-24] .
↑ a b Krzysztof Kowalewski. Cicho, wiem . Rozmowę przepr. Juliusz Ćwieluch. „Polityka”, 2013, nr 51/52 (2938), s. 40-43 .
↑ Znani absolwenci XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Warszawie [dostęp 2023-10-09].
↑ Zdjęcie klasy – rocznik maturalny 1955 [online], Liceum Ogólnokształcące nr XIV w Warszawie [dostęp 2015-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2010-12-22] .
↑ Jan Bończa-Szabłowski. Krzysztof Kowalewski. Pogoda w granicach rozsądku . „Rzeczpospolita”, 4 stycznia 2002. brak numeru strony
↑ Miś [online], FilmPolski.pl .
↑ Wojciech W. Kozicki Wojciech W. , Polsat, Mikołajkowy Blok Reklamowy: Kowalewski odchodzi jako Mikołaj – Planeta [online], planeta.pl, 18 listopada 2020 [dostęp 2021-02-06] (pol. ) .
↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego [online], onet.pl , 16 maja 2010 [dostęp 2014-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-05] .
↑ Barbara B. Sowa Barbara B. , Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała lista [online], Dziennik.pl, 26 marca 2015 [dostęp 2015-09-10] .
↑ Krzysztof Kowalewski nie żyje. Aktor miał 83 lata . kultura.onet.pl, 2021-02-06.
↑ Pogrzeb Krzysztofa Kowalewskiego . film.interia.pl, 19 marca 2021. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-19)].
↑ Cmentarz Stare Powązki: ELŻBIETA KOWALEWSKA , [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-06-13] .
↑ M.P. z 2002 r. nr 50, poz. 722 – pkt 60.
↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2023-10-09] (pol. ) .
↑ Gloria Artis dla aktorów [online], TVP.Info, 5 października 2009 [dostęp 2015-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2013-01-08] .
↑ Krzysztof Kowalewski w bazie filmpolski.pl
↑ Wielki Splendor – nagrody Teatru Polskiego Radia wręczone [online], Polskie Radio , 1 grudnia 2008 [dostęp 2015-09-10] .
↑ a b c Konrad K. Szczęsny Konrad K. , Krzysztof Kowalewski osierocił dwójkę dzieci. Kim są Gabriela i Wiktor? [online], Viva.pl, 6 lutego 2023 [dostęp 2021-02-06] (pol. ) .
↑ Wszyscy mężczyźni jej życia [online], styl.pl [dostęp 2021-02-06] (pol. ) .
Identyfikatory zewnętrzne: