Miguel Piñero

Miguel Piñero
Data i miejsce urodzenia

19 grudnia 1946
Gurabo

Data i miejsce śmierci

16 czerwca 1988
Nowy Jork

Miguel Piñero (ur. 19 grudnia 1946 w Gurabo, zm. 16 czerwca 1988 w Nowym Jorku) – portorykański poeta, dramaturg, scenarzysta i aktor, współzałożyciel Nuyorican Poets Cafe.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Gdy miał cztery lata, wyemigrował z rodzicami do Nowego Jorku. Jego ojciec porzucił rodzinę w 1954 roku, wraz z matką przeniósł się do piwnicy i mieszkał poza dobrostanem. Pierwszy raz złamał prawo w wieku siedmiu lat, była to kradzież. Został wysłany do Juvenile Detention Center w Bronx, dzielnicy Nowego Jorku. Między trzynastym a czternastym rokiem życia dołączył do ulicznego gangu o nazwie "Smoki" (The Dragons). Zanim ukończył dwadzieścia lat, był uzależniony od narkotyków i stał się kryminalistą.

W 1972 roku, kiedy mając 25 lat był w więzieniu Sing Sing za rozbój drugiego stopnia, napisał sztukę Krótkie oczy (Short Eyes - więzienny slang - określenie mężczyzny molestującego dzieci) w ramach warsztatów więźniowej dramaturgii. Spektakl jest dramatem opartym na jego doświadczeniach w więzieniach; życiu, miłości i śmierci wśród więźniów. W 1974 roku została jego sztuka została wystawiona w Riverside Church na Manhattanie. Teatralny impresario Joseph Papp był tak zachwycony fabułą, że przeniósł produkcję na Broadway. Spektakl został mianowany do sześciu nagród Tony, otrzymał New York Critics Circle Award i Obie Award za "najlepszą sztukę roku". Przedstawienie odniosło również sukces w Europie. Piñero zdobył literacką sławę, a jego tekst Short Eyes został opublikowany w formie książki przez redakcję Hill & Wang.

W latach 70. Piñero nadal pisał i wraz z grupą artystów założył Nuyorican ("New York-Puerto Rican") Poets Cafe, gdzie można było wysłuchać poezji o Portorykańczykach w Nowym Jorku. W 1977 roku sztuka "Short Eyes" została przeniesiona na duży ekran przez Roberta M. Younga z udziałem Bruce'a Davisona oraz Piñero w roli więźnia Go-Go.

Wystąpił w jednym z odcinków serialu CBS Kojak (1977) oraz w dramacie kryminalnym Fort Apache, Bronx (1981) u boku Paula Newmana. Został uznany za utalentowanego pisarza opisującego zło społeczeństwa, chociaż w dalszym ciągu był uzależniony od narkotyków. Napisał także scenariusz do jednego z odcinków serialu NBC Policjanci z Miami (Miami Vice, 1985).

Zmarł w wieku 42. lat na marskość wątroby.

Sztuki teatralne

[edytuj | edytuj kod]
  • Eulogy for a Small Time Thief
  • Midnight Moon at the Greasy Spoon
  • Straight from the Ghetto
  • The Sun Always Shines for the Cool

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Filmy kinowe

[edytuj | edytuj kod]

Filmy TV

[edytuj | edytuj kod]
  • 1979: Ulice Los Angeles (The Streets of L.A.) jako drugi Duster
  • 1979: Mila Jericho (The Jericho Mile) jako Rubio
  • 1977: Looking Up jako

Seriale TV

[edytuj | edytuj kod]
  • 1985: Policjanci z Miami (Miami Vice) jako Kolumbijski król narkotykowy
  • 1985: Equalizer (The Equalizer) jako Pracownik nieetatowy
  • 1984: Policjanci z Miami (Miami Vice) jako Esteban Calderone
  • 1977: Baretta jako Valdez
  • 1977: Kojak jako Rudy

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Short Eyes, 1975. New York: Hill and Wang. ISBN 0-8090-8659-X and ISBN 0-8090-1232-4 (paperback)
  • Miguel Piñero, La Bodega Sold Dreams, Houston: Arte Público Press, 1980, ISBN 0-934770-02-6, OCLC 7596146.
  • The sun always shines for the cool; A midnight moon at the Greasy Spoon; Eulogy for a small time thief, 1984. Houston : Arte Público Press. ISBN 0-934770-25-5
  • Outrageous: One Act Plays, 1986. Houston: Arte Público Press. ISBN 0-934770-68-9
  • Nuyorican Poetry: An Anthology of Puerto Rican Words and Feelings, (co-editor, with Miguel Algarín)

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]