Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie |
Moses Gaster (ur. 16[1] września 1865 w Bukareszcie, zm. 5 marca 1939 w Abingdon[1]) – filolog i folklorysta rumuński, brytyjski rabin i działacz syjonistyczny oraz bibliofil.
Dziadek Mosesa był w Rumunii bogatym kupcem tekstylnym, ojciec holenderskim dyplomatą działającym w Rumunii (m.in. konsulem)[2].
Gaster w 1874 uzyskał bakalaureat w Bukareszcie[1][2], po czym wstąpił do wrocławskiego Żydowskiego Seminarium Teologicznego, gdzie w 1881 zyskał uprawnienia rabina[1]. Równolegle studiował także filologię na uniwersytetach we Wrocławiu[3] i w Lipsku, w tym ostatnim uzyskując doktorat z filologii rumuńskiej[2].
Po studiach, w 1881, wrócił do rodzinnego miasta i do 1885 pracował na tamtejszym uniwersytecie jako wykładowca literatury i języka rumuńskiego. Dostał także posadę generalnego inspektora szkół[1].
Karierę przerwała w 1885 decyzja rządu o jego wydaleniu z kraju, spowodowana aktywną działalnością Gastera na rzecz równouprawnienia Żydów i jego krytyką antysemityzmu w Rumunii[2]. Zatrudnił go Uniwersytet Oksfordzki na stanowisku wykładowcy literatury słowiańskiej. W 1887[1] został nadrabinem[4] gminy sefardyjskiej w Wielkiej Brytanii i funkcję tę pełnił do 1918[3], a w 1891 mianowano go dyrektorem żydowskiego seminarium teologicznego Judith Lady Montefiore College w Ramsgate, które to stanowisko piastował do 1896[1].
Zainteresowania naukowe Gastera były dość różnorodne: literatura i filologia rumuńska (m.in. opracował chrestomatię tekstów rumuńskich z lat 1550–1830)[1], słowiańska, żydowska[1] i samarytańska[2]; folklorystyka rumuńska, żydowska i ogólnoeuropejska, w tej ostatniej głosił tezę o dużym wpływie wierzeń bogomiłów na folklor w różnych krajach Europy i na mistycyzm żydowski[2]. Ponadto Gaster był kolekcjonerem – bibliofilem dokumentów piśmienniczych związanych z judaizmem, historią i kulturą żydowską i samarytańską. Jego kolekcja pośmiertnie weszła w skład zbiorów biblioteki Uniwersytetu Manchesterskiego[5].
Jeszcze w czasie pracy w Rumunii zaangażował się w ruch syjonistyczny i wspieranie emigracji Żydów do Palestyny, w Wielkiej Brytanii stał się jednym z istotnych działaczy syjonizmu, będąc m.in. wiceprzewodniczącym pierwszego kongresu w Bazylei, który założył Organizację Syjonistyczną[1].