Orło (województwo warmińsko-mazurskie)

Orło

wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Ryn
Liczba ludności (2022)	90[2]
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	11-520[3]
Tablice rejestracyjne	NGI
SIMC	0767718
Położenie na mapie gminy Ryn Orło
Położenie na mapie Polski Orło
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Orło
Położenie na mapie powiatu giżyckiego Orło
53°58′21″N 21°34′28″E/53,972500 21,574444[1]

Orło (niem. Orlen, od 1938 Arlen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn^[4].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie suwalskim.

Orło jest wsią sołecką.

Historia

Wieś lokowana była 1 marca 1437 r. przez wielkiego mistrza krzyżackiego Pawła von Russdorffa. Przywilej dla wsi odnowił 17 listopada 1538 roku książę Albrecht. Wieś miała wówczas powierzchnię 80 włók. Jak wynika z ksiąg rachunkowych starostwa ryńskiego, w roku 1539 w Orle mieszkali sami Polacy.

W wyniku dżumy w latach 1709–1710 zmarło tu ponad 600 osób, spośród 800 osób ogólnej liczby mieszkańców. Po przejściu epidemii we wsi były 22 gospodarstwa były opuszczone, a odłogiem leżały 23 włóki i 22 morgi.

Szkoła w Orle powstała w pierwszej połowie XVIII wieku. Podczas akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych historyczna nazwa niemiecka Orlen została w 1938 r. zastąpiona przez administrację nazistowską sztuczną formą Arlen. W roku 1939 była tu szkoła dwuklasowa z dwoma nauczycielami. Po II wojnie światowej szkoła uruchomiana została 1 września 1946 roku. Uczyło się w niej wówczas 49 uczniów. Szkoła w Orle została zlikwidowana w 1974 roku.

W latach 1954–1972 wieś należała do Gromadzkiej Rady Narodowej w Sterławkach Wielkich, a później do gminy w Rynie. W roku 1970 w Orle mieszkały 192 osoby, a wieś miała powierzchnię 400 ha, na których było 39 gospodarstw chłopskich.

Zabytki

• Grodzisko "Stroża Góra" - na południowy wschód od miejscowości i na północnym brzegu jeziora Orło znajduje się grodzisko nazywane Stróża Góra, na której w średniowieczu znajdowała się drewniana wieża obronna, po której śladem jest wgłębienie na szczycie. Wchodziła ona być może w skład systemu ostrzegania za pomocą dymu, świata ogniska lub lustra między zamkami krzyżackimi w Giżycku i Rynie (5 km)^[5]. Mogła się tam też znajdować rezydencja rycerska typu motte. Na trasie między tymi zamkami punkty przekazywania sygnałów znajdowały się w miejscowościach Jeziorko i Orło. Ze Stróżej Góry zobaczyć można 12 jezior.

  

  Przypuszczalny wygląd wieży strażniczej na grodzisku Stróża Góra

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 93598
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
3. Kod pocztowy Orło •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa [online], www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-29] .
4. Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-02-22].
5. Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 332

Bibliografia

• „Giżycko z dziejów miasta i okolic”, wyd. „Pojezierze”, Olsztyn, 1983. (s. 257-258)
• Mazury, Słownik stronniczy, ilustrowany, redakcja Waldemara Mierzwy, RETMAN, Dąbrówno, 2008. ISBN 978-83-923991-6-2 (s. 131, Orło – Góra Strażnicza)