Piotr Skrzynecki

Piotr Skrzynecki
Ilustracja
Piotr Skrzynecki (1992)
Data i miejsce urodzenia

12 września 1930
Warszawa

Data i miejsce śmierci

27 kwietnia 1997
Kraków

Miejsce spoczynku

cmentarz Rakowicki w Krakowie

Zawód, zajęcie

animator kultury

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Serdeczne ukłony, autograf Piotra Skrzyneckiego z 1980 r.
Pomnik przed kawiarnią „Vis-à-vis” przy Rynku Głównym w Krakowie
Cmentarz Rakowicki-Aleja Zasłużonych
Grób Piotra Skrzyneckiego
Rzeźba przy ulicy Skawińskiej w Krakowie

Piotr Cezary Skrzynecki (ur. 12 września 1930 w Warszawie, zm. 27 kwietnia 1997 w Krakowie) – polski reżyser i scenarzysta, twórca i kierownik artystyczny kabaretu „Piwnica pod Baranami” (1956).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Mariana Skrzyneckiego, podpułkownika kawalerii Wojska Polskiego i Magdaleny Adeli Endelman, pochodzącej z zasymilowanej rodziny żydowskiej[1][2]. Miał jednego starszego brata – Józefa. Dzieciństwo spędził w Mińsku Mazowieckim, rozdzieliła ich wojna, Piotr wychowywał się w Makowie Podhalańskim, potem w Zabrzu. Ostatecznie zamieszkał z matką w Łodzi. Rozpoczął tam studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej, ale przeniósł się do Państwowej Szkoły Instruktorów Teatrów Ochotniczych przy Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi. W 1951 r. po jej ukończeniu przybył do Krakowa. Organizował i prowadził tu (także w Nowej Hucie) robotnicze teatrzyki amatorskie i zespoły artystyczne. Studiował przez 5 lat historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim u profesora Karola Estreichera. Studiów tych nie ukończył z powodu braku zaliczenia studium wojskowego.

W 1956 r. zorganizował wraz z przyjaciółmi w podziemiach Krakowskiego Domu Kultury mieszczącego się w pałacu „Pod Baranami” przy Rynku Głównym klub artystyczny jako miejsce spotkania studentów Akademii Sztuk Pięknych, szkoły muzycznej, historii sztuki, architektury. Klub ten szybko przemienił się w znany kabaret „Piwnica pod Baranami”. Jego charyzma, niezwykły intelekt i instynkt, wyczucie literatury, oryginalny gust i smak powodowały, że Piwnica ściągała tłumy. W czarnym kapeluszu z piórkiem, w pelerynie, z nieodłącznym dzwoneczkiem tworzył niepowtarzalny klimat miejsca, gdzie się wraz z innymi piwniczanami znajdował.

W latach 1956–1968 współpracował z redakcjami krakowskich czasopism jako krytyk sztuk plastycznych oraz autor publikacji z dziedziny sztuki. W „Echu Krakowa” prowadził w latach 1956–1981 własną rubrykę pt. Echo Piwnicy pod Baranami, którą od 1984 jako Głos Piwnicy pod Baranami kontynuował w kwartalniku „Kraków”, a ostatecznie w „Dzienniku Polskim” (pt. Dziennik Piwnicy pod Baranami).

W latach 1976–1986 organizował bale jubileuszowe z okazji rocznicy powstania kabaretu, obchodzone m.in. na scenie Starego Teatru.

Wystąpił w filmach dokumentalnych i fabularnych, m.in.

Reżyser i współautor scenariusza (z Janiną Garycką) filmu Dwa pawie na złotym sznurku (1989) nagrodzonego na XXIX Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych.

Inicjator pomysłów i imprez organizowanych z okazji „nieprawdopodobnych” i nieokrągłych rocznic, np.

Mistrz aranżacji niepowtarzalnych obchodów własnych imienin i urodzin organizowanych nocą w formie koncertu, balu, zakończonych kuligiem czy ogniskiem za każdym razem urządzanych w innym miejscu, np.

Stały się one tradycją Krakowa i po śmierci artysty obchodzone są w formie urodzinowych lub imieninowych koncertów w Teatrze im. J. Słowackiego pod nazwą „Koncert dla Piotra S.”.

Na ostatnie 5 lat życia, Klinika Chorób Wewnętrznych CM UJ w Krakowie prof. Andrzeja Szczeklika stała się dla Skrzyneckiego drugim domem. Nazywał ją „hotelem snów”. Profesor Jacek Musiał i dr Wiesław Królikowski opiekowali się nim do końca.

Zmarł na raka wątroby[5]. 6 maja 1997 r. został pochowany w alei zasłużonych na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera LXIX pas C-2-4), po mszy w kościele Mariackim, którą odprawił ks. Mieczysław Maliński[6][7].

Wyróżnienia, odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Z zespołem kabaretu objechał niemal pół świata, wszędzie zdobywając uznanie, nagrody i sukcesy.

Pomniki artysty

[edytuj | edytuj kod]
  • pomnik Piotra Skrzyneckiego w Krakowie siedzącego przy stoliku pod ścianą, w ogródku kawiarni „Vis-à-vis” w Rynku Głównym w Krakowie
  • rzeźba ufundowana przez profesora medycyny Andrzeja Szczeklika, kierownika II Katedry Chorób Wewnętrznych CM UJ w Krakowie, stojąca przed budynkiem przy ul. Skawińskiej 8. Wyrzeźbił ją w 1998 Karol Gąsienica Szostak
  • odsłonięty w 2000 pomnik piwniczan (pomysł pomnika zaproponował Piotr na 40-lecie Piwnicy) wykonany przez profesora ASP Bronisława Chromego (m.in. twórcy kabaretu w 1956, przedstawiający ok. 50 głów żywych i zmarłych przyjaciół i artystów „Piwnicy”. Głowa Piotra Skrzyneckiego rozpoznawana jest po dzwonku (każda „wyrasta” z symbolu związanego z tym, czym dana postać zaznaczyła w życiu swoją obecność). Pomnik stoi w Parku Decjusza przed galerią artysty.
  • Pomnik Piotra Skrzyneckiego w Mińsku Mazowieckim bliźniaczy do krakowskiego, przedstawiający siedzącego Piotra S. przed gmachem Miejskiej Szkoły Artystycznej gdzie znajduje się sala koncertowa jego imienia. Pomnik został podarowany w 2020 r. przez polskiego kompozytora Zbigniewa Preisnera na rzecz WOŚP, a następnie wylicytowany przez firmę KONSTANS, która przekazała pomnik Miastu Mińsk Mazowiecki z okazji jubileuszu 600-lecia miasta.

Pamięci artysty

[edytuj | edytuj kod]
Tablica pamiątkowa w Alei Gwiazd Satyrykonu na głównym deptaku Legnicy (ul. Najświętszej Marii Panny)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Praca zbiorowa, 7 Pułk Ułanów Lubelskich im. gen. Kazimierza Sosnkowskiego, Wydawnictwo Edipresse Polska, Warszawa 2012, ISBN 978-83-7769-269-1, s. 77.
  2. ↑ Piotr Cezary Skrzynecki. encyklopediakrakowa.pl [dostęp 2020-06-26]
  3. ↑ Zielona ziemia w bazie filmpolski.pl
  4. ↑ „Rozmowy z Piotrem” film o filmie, który nie powstał (pomysł, idea, plany realizacji)
  5. ↑ Iwona Rojek: 40 lat minęło jak jeden tydzień.... Echo Dnia, nr 100, 30 kwietnia 1997.
  6. ↑ Przychodzimy, odchodzimy.... Gazeta Wyborcza, nr 105, 7 maja 1997.
  7. ↑ Piotr Skrzynecki, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-03-24].
  8. ↑ Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. [dostęp 2011-02-18].
  9. ↑ M.P. z 2017 r. poz. 93 – pkt 1.
  10. ↑ Odznaczenia z okazji 60. rocznicy powstania kabaretu „Piwnica pod Baranami”. prezydent.pl. [dostęp 2016-09-09].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]