Prowincja Badenia

Prowincja Badenia

Gau Baden

Prowincja III Rzeszy
1925–1945
Herb Flaga
Państwo	III Rzesza
Siedziba	Karlsruhe (1933–1940) Straßburg (1940–1945)
Data powstania	22 marca 1925
Data likwidacji	8 maja 1945
Zarządzający	Robert Wagner (1925–1945)
Powierzchnia	15 070 km²
Populacja (1925) • liczba ludności	2 312 462
• gęstość	153,4 os/km²
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons

Prowincja Badenia (niem. Gau Baden); w marcu 1941 r. przemianowana na Prowincję Badenia-Alzacja (niem. Gau Baden-Elsaß) – prowincja (Gau) III Rzeszy istniejąca od 1933 do 1945 r., położona w niemieckim kraju związkowym Badenia, a od 1940 r. w Alzacji (niem. Elsaß). Wcześniej, od 1925 do 1933 r., była regionalnym podziałem partii nazistowskiej w tym obszarze.

Historia

System prowincji został pierwotnie ustanowiony na konferencji NSdAP 22 maja 1926 r. w celu usprawnienia administracji strukturą partii. Od 1933 r., po przejęciu władzy przez nazistów, prowincje coraz częściej zastępowały niemieckie kraje związkowe jako jednostki administracyjne w Niemczech.^[1] W 1940 r., po zajęciu przez Niemcy francuskiego regionu Alzacji, Prowincja Badenia włączyła dwa alzackie departamenty Dolny Ren (fr. Bas-Rhin) i Górny Ren (fr. Haut-Rhin), stając się Prowincją Badenia-Alzacja. Siedzibą administracji prowincji było pierwotnie Karlsruhe, ale przeniesiono je do Strasburga po niemieckiej okupacji Francji.^[2]

Na czele każdej prowincji stał Gauleiter, stanowisko, które stawało się coraz bardziej potężne, zwłaszcza po wybuchu II wojny światowej, z niewielką ingerencją z góry. Lokalni Gauleiterzy często zajmowali stanowiska rządowe, jak i partyjne, i byli odpowiedzialni m.in. za propagandę i nadzór, a od września 1944 r. także za Volkssturm i obronę prowincji.^[1][3]

Od marca 1925 r. przez cały okres istnienia prowincji stanowisko Gauleitera w Badenii piastował Robert Wagner.^[4][5] Wagner został stracony 14 sierpnia 1946 r. w Strasburgu za zbrodnie popełnione podczas okupacji Alzacji.^[6] Jego zastępcami byli Karl Lenz(inne języki) (1926–31), Walter Köhler(inne języki) (1931–33) i Hermann Röhn(inne języki) (1934–45).^[2]

Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof znajdował się w alzackim regionie prowincji.^[7]

Podział administracyjny

Prowincja Badenia dzieliła się na 39 okręgów:

• Altkirch
• Bruchsal
• Buchen
• Bühl
• Donaueschingen
• Emmendingen
• Freiburg
• Gebweiler
• Hagenau
• Heidelberg
• Karlsruhe - siedziba prowincji w latach 1933–1940
• Kehl
• Kolmar
• Konstanz
• Lahr
• Lörrach
• Mannheim
• Molsheim
• Mosbach
• Mülhausen
• Müllheim
• Neustadt
• Offenburg
• Pforzheim
• Rastatt
• Rappoltsweiler
• Säckingen
• Schlettstadt
• Sinsheim
• Stockach
• Straßburg - siedziba prowincji w latach 1940–1945
• Thann
• Überlingen
• Villingen
• Waldshut
• Weißenburg
• Wertheim
• Wolfach
• Zabern

Zobacz też

• Alzacja
• Francja Vichy

Przypisy

1. Die NS-Gaue [online], dhm.de - Deutsches Historisches Museum [dostęp 2024-10-23]  (niem.).
2. Übersicht der NSDAP-Gaue, der Gauleiter und der Stellvertretenden Gauleiter zwischen 1933 und 1945 [online], zukunft-braucht-erinnerung.de - Zukunft braucht Erinnerung, 26 maja 2017 [dostęp 2024-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-26]  (niem.).
3. The Organization of the Nazi Party & State [online], nizkor.org - The Nizkor Project, 9 listopada 2016 [dostęp 2024-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-09]  (ang.).
4. Michael D.M.D. Miller Michael D.M.D., Andreas Schulz (2012), Gauleiter: The Regional Leaders of the Nazi Party and Their Deputies, 1925-1945, t. 1, R. James Bender Publishing, s. 18, ISBN 978-1932970210  (ang.).!!!
5. Gau Baden [online], verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2024-10-23]  (niem.).
6. ROBERT WAGNER, GAULEITER, REICHSSTATTHALTER IN BADEN UND CHEF DER ZIVILVERWALTUNG IM ELSASS [online], ns-ministerien-bw.de, 12 grudnia 2014 [dostęp 2024-10-23]  (niem.).
7. Natzweiler-Struthof (PDF) [online], yadvashem.org - Yad Vashem, 17 lutego 2017 [dostęp 2024-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-17]  (niem.).

Kontrola autorytatywna (jednostka administracyjna):

• VIAF: 239205836
• GND: 124907-1