Przygody Herkulesa

Przygody Herkulesa

Hercules

Gatunek	przygodowy, fantasy
Rok produkcji	1983
Data premiery	12 sierpnia 1983
Kraj produkcji	Włochy Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	98 minut
Reżyseria	Luigi Cozzi
Scenariusz	Luigi Cozzi
Główne role	Lou Ferrigno Mirella D’Angelo Ingrid Anderson William Berger Sybil Danning
Muzyka	Pino Donaggio
Zdjęcia	Alberto Spagnoli
Scenografia	Massimo Antonello Geleng Giacomo Caló Carducci
Kostiumy	Adriana Spadaro
Montaż	Sergio Montanari James Beshears
Produkcja	Yoram Globus Menahem Golan
Wytwórnia	Golan-Globus Productions Cannon Italia Srl
Dystrybucja	MGM/UA Entertainment Co. Cannon Film Distributors
Budżet	6 000 000 USD
Przychody brutto	11 000 000 USD (USA)
Kontynuacja	Herkules 2

Przygody Herkulesa (ang., wł. Hercules) − amerykańsko-włoski film fabularny z 1983 roku w reżyserii Luigiego Cozziego na podst. antycznogreckiego mitu o Heraklesie. W roli tytułowej obsadzony został amerykański kulturysta Lou Ferrigno. Sequel filmu zatytułowany Herkules 2 miał swoją premierę w 1985 roku^[1].

Fabuła

Z Chaosu wyłania się wszechświat, a niego puszka Pandory zawierające wszelką esencję. Z jej fragmentów tworzy się Układ Słoneczny, w tym Ziemia pełna życia. Jej pierwszymi istotami są bogowie – Zeus, Hera i Atena ustanawiający Księżyc swą siedzibą. Z Pandory uwalnia się także zło, które może zagrozić śmiertelnikom. Atena radzi Zeusowi, by przekazał boską siłę i mądrość tylko jednemu śmiertelnikowi. Wybór pada na Herkulesa, świeżo narodzonego syna Amfitriona i Alkmeny, władców Teb z epoki brązu.

W tym samym czasie zostaje wykradziony święty miecz z tebańskiej świątyni Hery, a stojący za nim kapitan straży Valcheus dokonuje przewrotu, zabijając rodziców Herkulesa i przejmując władzę. Jednak Herkules zostaje wykradziony przez jedną służek i porzucony w łodzi. Hera testuje siłę dziecka posyłając dwa węże, które zostają pokonane. W końcu Herkulesa odnajduje bezdzietne małżeństwo.

20 lat później Herkules jest niewiarygodnie silnym i muskularnym mężczyzną. Podczas rąbania drewna nasłany przez Herę niedźwiedź zabija Herkulesowi przybranego ojca. Zabity przez Herkulesa niedźwiedź kończy jako gwiazdozbór. Władca Terry – czarnoksiężnik Minos, wykorzystując zdobycze techniki, usiłuje przejąć władzę nad światem śmiertelników. Na przeszkodzie stoi mu Herkules, na którego nasyła roboty stworzone przez bóstwo znane jako Dedal. Jeden z nich zabija przybraną matkę herosa.

Herkules na dworze króla Augiasza prezentuje swe zdolności, a także oczyszcza jego nigdy nie sprzątane stajnie. Będący pod wrażeniem Augiasz nakazuje Herkulesowi zaprowadzić swą córkę Kasjopeję do Aten. Jednak Ariadna, córka Minosa porywa księżniczkę, a Herkulesa każe utopić. Ten trafia na wyspę wygnanej z Terry czarodziejki Kirke, która obiecuje mu pomóc w walce Minosem i Ariadną. Minos i Dedal nasyłają na nich Hydrę, mechanicznego trójgłowego smoka.

Po pokonaniu Hydry Herkules i Kirke docierają do stanowiącą centrum piekła Świątynię Wieczności. Tam jest Dusza Świata, którą może posiąść Herkules. Kirke wysyła do Afryki, gdzie jej król Xenodama jest w posiadaniu latającego rydwanu Prometeusza. Xenodama zgadza się na użyczenie pod warunkiem oddzielenia Afryki od Europy, co jest możliwe dzięki magii Kirke i sile Herkulesa.

W Atlantydzie, stolicy Terry Kasjopeja ma zostać złożona w ofierze Herze po zajściu siódmego księżyca. Tam też ginie Kirke z rąk mechanicznego centaura, z którym bój toczy Herkules. Ariadna ma za zadanie uwieść herosa. Flirtuje z mężczyzną, pieszcząc jego muskulaturę, lecz ten opiera się jej i dociera do Wulkanu Feniksa uśpionego przez wykradziony z Teb święty miecz. Herkulesa zabija Minosa i Ariadnę, a następnie ratuje Kasjopeję. Oboje uciekają z tonącej Atlantydy i łączą się w miłości.

Obsada

Sybil Danning i William Berger – odtwórcy ról Ariadny i króla Minosa.

Lou Ferrigno – Herkules Marc Smith – Herkules (głos) Mirella D’Angelo – Kirke Denise Bryer – Kirke (głos) Ingrid Anderson – Kasjopeja William Berger – król Minos Sybil Danning – Ariadna Claudio Cassinelli – Zeus Rossana Podestà – Hera Susan Spafford – Hera (głos) Delia Boccardo – Atena Eva Robin’s – Dedal

Bobby Rhodes – król Xenodama Brad Harris – król Augiasz Yehuda Efroni – Dorkon Stelio Candelli – przybrany ojciec Herkulesa Edward Mannix – przybrany ojciec Herkulesa (głos) Gabriella Giorgelli – przybrana matka Herkulesa Rocco Lerro – przyjaciel Herkulesa Gianni Garko – Valcheus Ted Rusoff – Valcheus (głos) Raf Baldassarre – Sostratos Franco Garofalo – złodziej Anthony La Penna – narrator (głos)

Produkcja

„Kiedy byłem dzieckiem, bez przerwy oglądałem filmy o Herkulesie. Ojciec przychodził do mojego pokoju w środku nocy, a ja przyglądałem się Steve’owi Reevesowi na ekranie telewizora. Krzyczał wtedy: «Jedyne, co robisz, to oglądasz Herkulesa! Zadbaj o edukację, Louie. Marnujesz swój czas».”

– Lou Ferrigno o swoim uwielbieniu postaci Herkulesa[2].

Po sukcesie Conana Barbarzyńcy we Włoszech odrodziła się moda na kino peplum^[3] i w jej ramach została ogłoszona produkcja Herkulesa w reżyserii Brunona Matteiego i ze scenariuszem Ricardo Ghione. W tym samym czasie kręcono film Siedmiu wspaniałych gladiatorów produkcji włoskiego oddziału The Cannon Group, z udziałem amerykańskiego kulturysty i aktora Lou Ferrigno^[1]. Wówczas występujący tam aktor Brad Harris zaproponował, by sportowiec zagrał Herkulesa^[4]. Zaproszony do współpracy, Ferrigno obiecał, że „podtrzyma tradycję filmów o Herkulesie” i będzie prezentował przed kamerą „najpiękniejszą możliwą muskulaturę”^[5]. W wywiadzie dla miesięcznika Muscle & Fitness Ferrigno wyjawił, że podziwiał Herkulesa i innego aktora-kulturystę, Steve’a Reevesa, odkąd był dzieckiem^[2]. Powiedział, że rola śmiertelnika o nadludzkiej sile znaczy dla niego więcej niż wygrana w zawodach Mr. Olympia^[2]. Kontrakt na występ w filmie podpisał tuż po tym, jak złożono mu ofertę^[2]. Zdjęcia rozpoczęły się 12 lipca 1982 roku, krótko po rozpoczęciu produkcji I sette magnifici gladiatori.

Ferrigno przyznał, że jego rolę w filmie zainspirowała kreacja Steve’a Reevesa z Herkulesa (1958).

Oryginalny scenariusz nie spodobał się producentom i Ferrigno, który miał zastrzeżenie do znacznej ilości przemocy i erotyki. Ferrigno, który w dzieciństwie obejrzał Herkulesa z 1958 roku i tym samym zajął się kulturystyką, forsował wersję odpowiednią dla dzieci by mogła, jak jego zainspirować następne pokolenia. Nowym reżyserem i scenarzystą został reżyser Luigi Cozzi, jednak film był już kręcony z udziałem opłaconych aktorów. Zmusiło to Cozziego do znalezienia w ekspresowym tempie miejsca dla zatrudnionych już aktorów w nowym scenariuszu^[1].

W Przygodach Herkulesa podjęto próbę połączenia ze sobą dwóch sprzecznych gatunków filmowych: kina peplum oraz fantastyki naukowej. Dziennikarz Andrew Adler zaobserwował, że w filmie odczuwalne są także wpływy kina epickiego, ale efekt końcowy „ma przypadkową strukturę, a materiały na planie zdjęciowym nakręcono prawdopodobnie w tydzień”^[6].

Zdjęcia studyjne były kręcone w De Paolis Studios i R.P.A.–Elios Film w Rzymie i Laboratorium Valcauda. Plenery kręcono w Grotte Di Salone i Tolfie w regionie Lacjum, które były częstą lokalizacjami w filmach peplum^[7]. Przed rozpoczęciem okresu zdjęciowego Ferrigno uczył się walki na miecze, a także przeszedł przez katorżnicze treningi siłowe, celem rozbudowania masy mięśniowej do maksimum^[8][9]. Na siłowni asystował mu Joe Weider, pionier kulturystyki^[9]. Po latach Ferrigno powiedział, że pracując na planie filmu, był w swojej życiowej formie sportowej^[10].

Cozzi miał świadomość braku wysokiego budżetu i wiedział, że mitologiczne istoty tworzone metodą animacji poklatkowej nie będą dobrej jakości. Stąd narodził się pomysł uczynienia ich robotami uwiarygodniając ich toporne ruchy i brak płynności^[1].

Lou Ferrigno i Sybil Danning nie znosili się i nie byli w stanie przebywać ze sobą na planie. Kiedy Danning wyruszyła w trasę promującą film, robiła wszystko, by każdy przeprowadzający z nią wywiad, dowiedział się o jej niechęci do Ferrigno. Twierdziła, że jej rola Ariadny została zmniejszona i zmieniona z obiektu miłosnego, ze względu na mniej ciekawszą wizję Herkulesa forsowaną przez Ferrigno^[11]. Narzekała również na to, że pierwszy scenariusz został odrzucony, ponieważ nigdy nie było na ekranie mitu Herkulesa w wersji brutalnej i erotycznej^[1].

Wydanie filmu

Przygody Herkulesa miały swoją światową premierę 12 sierpnia 1983 roku – ukazały się we Włoszech i Republice Federalnej Niemiec. W Stanach Zjednoczonych premiera trwającego dziewięćdziesiąt osiem minut widowiska nastąpiła dwa tygodnie później, 26 sierpnia. Ferrigno pojawił się na hollywoodzkim pokazie Przygód Herkulesa w charakterystycznym stroju bohatera i z odsłoniętym torsem; na miejsce przyjechał rydwanem, w ramach promocji medialnej^[12]. Obraz ukazał się w sieci kin o nazwie Showcase Cinemas^[6]. Jego dystrybucją zajęły się studia Cannon Films oraz MGM^[13]. Był też emitowany w kinach samochodowych typu drive-in^[14].

W Turcji film ukazał się pod tytułem Herkul^[15]. Film wydano na kasetach VHS w Chorwacji (pod tytułem Nepobjedivi Herkul)^[16][17], Finlandii (w 1984)^[18] czy we Włoszech^[19]. W Polsce emitowany w telewizji, między innymi przez stację Warner TV^[20].

Promocja

Wizerunek Ferrigno w roli Herkulesa ukazał się na okładkach czasopism kulturystycznych (m.in. Muscle & Fitness oraz Sport–Revue)^[21][22].

Odbiór

Kreacja Lou Ferrigno zebrała negatywne recenzje, choć według niektórych krytyków wydawał się on idealnym kandydatem do roli Herkulesa z powodu mocno rozbudowanej muskulatury.

Box office

Jak podaje Andrew Yule w książce Hollywood a Go-Go: The True Story of the Cannon Film Empire, w Stanach Zjednoczonych film zainkasował jedenaście milionów dolarów^[23]. Jest dziewiętnastym najbardziej dochodowym tytułem w katalogu The Cannon Group^[24].

Recenzje

Recenzje kinowe

Obraz zebrał mieszane recenzje. Dziennikarze czasopisma Variety okrzyknęli Lou Ferrigno mianem „wiarygodnego” Herkulesa. W omówieniu dla dziennika Austin American-Statesman Chris Walters uznał, że film zanadto opiera się na „scenach kaskadersko-kulturystycznych”, a „niezwykle szeroka – i ekspresyjnie ruchliwa – pierś Ferrigno tylko poniekąd rekompensuje jego zupełny brak zdolności aktorskich”^[25].

Recenzja dla czasopisma The Boston Globe była mieszano-negatywna. Jay Carr pisał: „Problem nie leży w tym, że Herkules to głupi paker. «Napakowana» sylwetka nie zaszkodziła Steve’owi Reevesowi jedno pokolenie temu i nie szkodzi też samemu Ferrigno, choć trzeba przyznać, że jego kolosalna muskulatura wygląda nierealnie. Problem leży w scenariuszu i walorach produkcyjnych, które są byle jakie.”^[26] Carr dodał, że Przygody Herkulesa wzorowane były na Zmierzchu tytanów, co „odróżnia je od innych rip-offów” z początku lat osiemdziesiątych, które miały przypominać Gwiezdne wojny^[26]. Andrew Adler (The Courier-Journal) wydał odtwórcy roli głównej mieszaną recenzję: „Herkules w interpretacji Ferrigno pręży mięśnie klaty, rzadko robiąc na ekranie coś innego, ale przynajmniej aktor wygląda wiarygodnie w swojej roli”^[6]. W recenzji dla The Pittsburgh Press Ed Blank nazwał film tandetną podróbką Zmierzchu tytanów, a o Ferrigno pisał w podobnym tonie: „pręży te przerośnięte mięśnie torsu w ponad stu różnych scenach”^[27].

Marylynn Uricchio, dziennikarka gazety Pittsburgh Post-Gazette, uznała, że narracja filmu i jego dialogi są „niedorzeczne”, ale pochwaliła ekspresję Ferrigno^[28]. Związany z Daily Press Henry Edgar – przeciwnie: napisał, że „masywne ciało Ferrigno nie może rekompensować jego braku doświadczenia aktorskiego”^[29]. Krytyk chwalił przy tym film jako „wystawny spektakl, pełen akcji i kolorów, które osiągają epickie proporcje”^[29].

Ben Steelman, współpracujący ze Star-News, twierdził, że „przy Ferrigno Schwarzenegger wygląda jak miernota”, a filmowy Herkules „ewidentnie ma podobać się mamuśkom na sali kinowej”^[30]. Krytyk Robert C. Trussell uznał, że Ferrigno jako aktor „jedynie pręży mięśnie i poci się przed kamerą”^[14].

Późniejsze opinie

Leonard Maltin dokonał recenzji w swoim przewodniku filmowym, gdzie uznał, że projekt jest „głupi” i „przesadnie nafaszerowany efektami specjalnymi”. Maltin pochwalił jednak samego Lou Ferrigno, pisząc: „Były Niesamowity Hulk został niezaprzeczalnie trafnie obsadzony w swej roli”^[31]. Chuck O’Leary z portalu FulvueDrive-in.com podsumował film jako „szokująco niekompetentnie wykonany pod każdym możliwym względem”^[32]. Demian Katz (MSTable Movies) nazwał Herkulesa w wykonaniu Ferrigno „bogiem nielegalnych substancji powiększających muskulaturę”^[33]. Warunki fizyczne odtwórcy głównej roli pochwalono w recenzjach dla portali Movie Guide Database oraz Mr. Showbiz^[33].

W artykule dla gazety Charleston City Paper Andy Brack stwierdził, że film „świetnie sprawdziłby się podczas alkoholowego maratonu” i powinien zostać omówiony w programie komediowym Mystery Science Theater 3000, który poświęcony jest kinu klasy „B”^[34]. Brack uznał również, że Herkulesi w wydaniu Arnolda Schwarzeneggera, Steve’a Reevesa i Kevina Sorbo „nie dorastają Ferrigno do pięt”^[34]. W swojej książce, Epic Films, Gary Allen Smith napisał, że „scenografia i walory produkcyjne filmu są pomysłowe, zwłaszcza z racji ograniczonego budżetu, ale zostają przyćmione przez niskie jakości efekty specjalne”^[35]. Autor pochwalił odtwórcę głównej roli za siłę fizyczną oraz mocną, estetyczną, typowo kulturystyczną sylwetkę: „Mierzący 196 cm i ważący blisko 120 kg Ferrigno jest masywnym, w stu procentach przekonującym Herkulesem”^[35]. Meghan O’Keefe, dziennikarka portalu Decider, wymieniła Ferrigno na liście dziesięciu najseksowniejszych, ekranowych Herkulesów, powołując się na jego „silnie naoliwione ciało”^[36].

Nagrody i wyróżnienia

• 1984, Razzie Awards:
  • nominacja do nagrody Złotej Maliny w kategorii najgorszy film (nagrodzeni: Menahem Golan, Joram Globus)
  • nominacja do nagrody Złotej Maliny w kategorii najgorszy scenariusz (Luigi Cozzi)
  • nominacja do nagrody Złotej Maliny w kategorii najgorszy aktor (Lou Ferrigno)
  • nagroda Złotej Maliny w kategorii najgorsza aktorka drugoplanowa (Sybil Danning)
  • nagroda Złotej Maliny w kategorii najgorsza nowa gwiazda (Lou Ferrigno)

Zobacz też

• Herkules − film z 1958
• Herkules − animowany film wytwórni Disneya
• Herkules − serial telewizyjny
• 1313: Hercules Unbound! − film z 2012

Przypisy

1. Łukasz Stelmach: Hercules (1983) – Najlepsze złe filmy #3. YouTube, 2021-06-15. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
2. „Here’s a throwback for you”. Facebook, Meta Platforms, 2018-10-05. [dostęp 2022-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-19)]. (ang.).
3. Roy Kinnard, Tony Crnkovich: Italian Sword and Sandal Films, 1908–1990. Jefferson (Kalifornia Północna): McFarland & Company, 2017, s. 197. ISBN 978-1-4766-6291-6.
4. Gary Allen Smith: Epic Films. Jefferson (Kalifornia Północna): McFarland & Company, 2009, s. 255. ISBN 978-1-4766-0418-3.
5. „'I will look my best when I portray Hercules', vows Lou Ferrigno”. Facebook, Meta Platforms, 2020-08-28. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)]. (ang.).
6. Adler, Andrew: „Hercules May Have Been Strong, but the Picture is a Weakling”. The Courier-Journal. Gannett Co., Inc., 1983-08-27. [dostęp 2022-03-05]. (ang.).
7. Howard Hughes: Cinema Italiano – The Complete Guide From Classics To Cult. Londyn/Nowy Jork: I.B.Tauris, 2011, s. 287. ISBN 978-1-84885-608-0.
8. „Big Lou Ferrigno back in 1983, training hard for his starring role as Hercules”. Strength Oldschool, 2021-01-15. [dostęp 2022-03-06]. (ang.).
9. „Shot these great photos with Joe Weider before leaving for Rome, Italy to film Hercules”. Facebook, Meta Platforms, 2020-01-14. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)]. (ang.).
10. „When I filmed Hercules in '82 I was in peak condition and I did it with very little equipment”. Facebook, Meta Platforms, 2017-04-25. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)]. (ang.).
11. Austin Trunick: The Cannon Film Guide Volume 1: 1980–1984. Orlando (Floryda): Bear Manor Media, 2020, s. 216-218. ISBN 978-1-62933-580-3.
12. „Lou Ferrigno: 'This was screening of Hercules in Hollywood (...)'”. Facebook, Meta Platforms, 2017-06-07. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)]. (ang.).
13. „Hercules (1983) – Overview”. Turner Classic Movies. [dostęp 2022-03-05]. (ang.).
14. Trussell, Robert C.: „New 'Hercules' lacks muscle”. The Kansas City Star, The McClatchy Company, 1983-08-28. [dostęp 2022-04-29]. (ang.).
15. „Lou Ferrigno: 'This is the movie poster that was used in Turkey'”. Facebook, Meta Platforms, 2018-01-25. [dostęp 2022-03-06]. (ang.).
16. „Invincible Hercules (1983) on CF Video (Croatia VHS videotape)”. VideoCollector. [dostęp 2022-03-05]. (ang.).
17. „Hercules (1983) Lou Ferrigno – Sybil Danning – Luigi Cozzi – Croatian VHS”. eBay, eBay Inc.. [dostęp 2022-03-05]. (ang.).
18. „Hercules (1984) director: Luigi Cozzi, VHS, Nordic Video (Finland)”. Videospace. [dostęp 2022-03-05]. (ang.).
19. „Hercules (1983) on RCA/Columbia Pictures (Italy VHS videotape)”. VideoCollector. [dostęp 2022-03-05]. (ang.).
20. „Przygody Herkulesa (1983)”. Telemagazyn.pl. [dostęp 2023-12-05].
21. „Muscle & Fitness Bodybuilding Magazine / Lou Ferrigno Hercules / 03–83”. eBay, eBay Inc.. [dostęp 2022-03-06]. (ang.).
22. „Sport–Revue + 5/1983 + 173 + Lou Ferrigno + Bodybuilding + Larry Scott + German”. eBay, eBay Inc.. [dostęp 2022-03-06]. (ang.).
23. Andrew Yule: Hollywood a Go-Go: The True Story of the Cannon Film Empire. Londyn: Sphere Books, 1987, s. 47. ISBN 978-0-7221-9389-1.
24. „Hercules (1983) – Financial Information – Worldwide Cumulative Box Office Records”. The Numbers. Nash Information Services, LLC. [dostęp 2022-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-05)]. (ang.).
25. Walters, Chris: „Only muscle stunts can help 'Hercules'”. Austin American-Statesman, Gannett Co., Inc., 1983-08-27. [dostęp 2022-03-03]. (ang.).
26. Carr, Jay: „Review: 'Hercules' labors in vain"”. The Boston Globe, Boston Globe Media Partners, LLC, 1983-08-27. [dostęp 2022-03-05]. (ang.).
27. Blank, Ed: „'Hercules' Rip-Off – Really Dumb Movie”. The Pittsburgh Press, E. W. Scripps Company, 1983-08-27. [dostęp 2022-03-20]. (ang.).
28. Uricchio, Marylynn: „'Hercules' is just ludicrous”. Pittsburgh Post-Gazette, Block Communications, 1983-08-27. [dostęp 2022-03-20]. (ang.).
29. Edgar, Henry: „Sets, costumes, effects are good, but boring 'Hercules' has no heart”. Daily Press, Tribune Publishing, 1983-08-28. [dostęp 2022-04-01]. (ang.).
30. Steelman, Ben: „Late-TV viewers have seen it all before”. Star-News, Gannett Co., Inc., 1983-08-27. [dostęp 2022-04-01]. (ang.).
31. Maltin 2017, s. 615.
32. „HERCULES (1983)”. rottentomatoes.com. (ang.) [dostęp 2015-12-23].
33. „Critics Say”. Ultimate Hercules. [dostęp 2022-03-01]. (ang.).
34. Brack, Andy: „Chatting with a childhood hero, Lou Ferrigno”. Charleston City Paper, City Paper Publishing, LLC, 2012-05-02. [dostęp 2022-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-05)]. (ang.).
35. Smith 2009, s. 114.
36. O’Keefe, Meghan: „Who Is The Hottest Hercules Of Them All?”. Decider, NYP Holdings, Inc., 2014-07-24. [dostęp 2022-03-05]. (ang.).

Bibliografia

• Leonard Maltin: Leonard Maltin's Movie Guide: The Modern Era. Wyd. reed. Plume, 2017, s. 615. ISBN 978-0786440818.
• Gary Allen Smith: Epic Films: Casts, Credits and Commentary on More Than 350 Historical Spectacle Movies. Wyd. 2. McFarland & Company, Inc., 2009, s. 114. ISBN 978-0786440818.

Linki zewnętrzne

• Przygody Herkulesa w bazie IMDb (ang.)
• Przygody Herkulesa w bazie Filmweb