Tychowo (gmina)

Tychowo

gmina miejsko-wiejska
Głaz Trygław
Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	białogardzki
TERC	3201043
Burmistrz	Robert Falana
Powierzchnia	350,45 km²
Populacja (31.12.2016) • liczba ludności	6864
• gęstość	19,6 os./km²
Urbanizacja	36,7%
Nr kierunkowy	(+48) 94
Tablice rejestracyjne	ZBI
Adres urzędu: ul. Bobolicka 17 78-220 Tychowo
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 20 Liczba miejscowości 45
Położenie na mapie powiatu
53°55′42″N 16°15′29″E/53,928333 16,258056
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Tychowo – gmina miejsko-wiejska^[1] w Polsce położona we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie białogardzkim. Siedzibą gminy jest miasto Tychowo.

Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 6864 mieszkańców^[2].

Położenie

Gmina znajduje się we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowo-wschodniej części powiatu białogardzkiego. Gmina leży na Równinie Białogardzkiej. W okolicach wsi Warnino znajduje się rezerwat przyrody Cisy Tychowskie. Przez gminę przepływają: Parsęta oraz jej 2 dopływy: Liśnica i Dębnica, wszystkie dostępne dla kajaków (Liśnica na odcinku od Borzysławia do ujścia). Przez wschodnią część gminy przepływa Chotla zasilająca Radew, duży dopływ Parsęty. Tereny leśne zajmują 56% powierzchni gminy, a użytki rolne 37%.

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia gminy wynosiła 350,45 km²^[3]. Gmina stanowi 41,5% powierzchni powiatu.

Sąsiednie gminy:

• Białogard (powiat białogardzki)
• Bobolice i Świeszyno (powiat koszaliński)
• Barwice i Grzmiąca (powiat szczecinecki)
• Połczyn-Zdrój (powiat świdwiński)

Najwyższy punkt gminy znajduje się koło Nowego Dębna i liczy 150 m n.p.m.

Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa koszalińskiego.

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 6864 mieszkańców. Gminę zamieszkuje 14,2% ludności powiatu^[2]. Na 1 km² przypada 19,6 osób – tym samym jest to gmina o najmniejszej gęstości zaludnienia w powiecie.

Dane z 31 grudnia 2016 r.^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	6864	100	3490	50,84	3374	49,16
Miasto	2518	36,68	1275	18,58	1243	18,11
Obszar wiejski	4346	63,32	2215	32,27	2131	31,05

• Piramida wieku mieszkańców gminy Tychowo w 2014 roku^[4].

Gospodarka

Na terenie gminy ustanowiono podstrefę Tychowo – Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, która obejmuje 1 kompleks o powierzchni 5,04 ha. Tereny podstrefy zlokalizowane są w Tychowie^[5][6]. Przedsiębiorcy podejmujący działalność gospodarczą na terenie podstrefy mogą skorzystać z pomocy publicznej w formie zwolnienia z części podatku dochodowego CIT lub części dwuletnich kosztów pracy^[7].

Komunikacja

Transport drogowy

Przez gminę prowadzą dwie drogi wojewódzkie:

• nr 167 – łącząca Tychowo przez Niedalino (17 km) i Świeszyno (25 km) z Koszalinem (32 km) i w przeciwnym kierunku do Połczyna-Zdroju (26 km)
• nr 169 – przez Byszyno (14 km) do Białogardu (21 km) i w przeciwnym kierunku do Bobolic (25 km)

Transport kolejowy

Tychowo uzyskało połączenie kolejowe w 1878 r. po wybudowaniu odcinka linii Kołobrzeg – Poznań z Białogardu do Szczecinka. W 1988 r. linia została zelektryfikowana. Przez północną część gminy prowadziła otwarta w 1895 r. kolej wąskotorowa o prześwicie toru 750 mm łącząca Białogard Wąsk. ze Świelinem. W 1948 r. zmieniono jej prześwit na 1000 mm. W 1996 r. została zamknięta. Obecnie w gminie (na trasie linii normalnotorowej) czynne są 2 stacje: Podborsko i Tychowo.

Poczta

W gminie czynny jest jeden urząd pocztowy: Tychowo (nr 78-220).

Administracja i samorząd

Urząd Miasta i Gminy w Tychowie

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy Tychowo wynosiły 31,2 mln zł, a dochody budżetu 31 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 10,6 mln zł, co stanowiło 34,1% poziomu dochodów^[8].

Gmina Tychowo jest obszarem właściwości Sądu Rejonowego w Białogardzie i Sądu Okręgowego w Koszalinie^[9]. Gmina (właśc. powiat białogardzki) jest obszarem właściwości miejscowej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie^[10].

Mieszkańcy gminy Tychowo razem z mieszkańcami gminy wiejskiej Białogard wybierają 5 radnych do Rady Powiatu w Białogardzie, a radnych do Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego w okręgu nr 3. Posłów na Sejm wybierają z okręgu wyborczego nr 40, senatora z okręgu nr 99, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu nr 13.

Podział administracyjny

Gmina Tychowo utworzyła 20 jednostek pomocniczych gminy – sołectw^[11]: Borzysław, Bukowo, Bukówko, Czarnkowo, Dobrowo, Drzonowo Białogardzkie, Kikowo, Kowalki, Modrolas, Motarzyn, Pobądz, Sadkowo, Słonino, Smęcino, Stare Dębno, Trzebiszyn, Tyczewo, Warnino, Wicewo i Zaspy Wielkie. Osobną jednostką jest także miasto Tychowo.

Miejscowości

Miasto

Tychowo

Wsie

Doble, Dzięciołowo, Krosinko, Osówko, Podborsko, Radzewo, Słonino, Borzysław, Bukówko, Czarnkowo, Dobrowo, Drzonowo Białogardzkie, Kikowo, Kowalki, Motarzyn, Pobądz, Retowo, Sadkowo, Smęcino, Stare Dębno, Trzebiszyn, Tyczewo, Warnino, Wicewo i Zaspy Wielkie

Osady

Buczki, Bukowo, Dobrochy, Giżałki, Kościanka, Liśnica, Modrolas, Nowe Dębno, Rozłazino, Rudno, Skarszewice, Sławomierz, Solno, Trzebiec, Wełdkowo, Wełdkówko, Zastawa i Żukówek

Przysiółki

Dobrówko

Niezamieszkane miejscowości

Bąbnica, Głuszyna i Tychówko

Przyroda

• pomnik przyrody głaz „Trygław” – w Tychowie, na cmentarzu, największy w Polsce i jeden z największych w Europie głaz narzutowy (obwód 50 m, wysokość nad ziemią 3,8 m, pod ziemią 4 m, długość 13,7 m, szerokość 9,3 m, kubatura 700 m³, waga 2000 ton)
• rezerwat przyrody „Cisy Tychowskie” – 4,5 km na wschód-północny wschód od Tychowa (0,3 km na południe od drogi wojewódzkiej nr 169) – florystyczny, o powierzchni 10,5 ha, utworzony 11 sierpnia 1980.

Miejsca pamięci

Pomnik w miejscu Stalagu (2010)

• Stalag Luft IV – obóz jeniecki lotników alianckich, ofiar II wojny światowej – 5,5 km na południowy zachód od Tychowa, w lesie koło Modrolasu.

Turystyka

W Tychowie, w zachodniej części wsi węzeł dwóch znakowanych szlaków czerwonych:

• Szlak „Solny” (o długości 152 km; Kołobrzeg – Białogard – Tychowo – Połczyn-Zdrój – Czaplinek)
• Szlak im. Józefa Chrząszczyńskiego (o długości 50 km; Tychowo – Rosnowo – Koszalin (Góra Chełmska)

Miasta partnerskie

• Burg Stargard

Przypisy

1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 r. ws. utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (Dz.U. z 2009 r. nr 120, poz. 1000)
2. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087. Brak numerów stron w książce
3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507. Brak numerów stron w książce
4. Gmina Tychowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
5. Podstrefa „Tychowo”. Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego SA. [dostęp 2014-11-16].
6. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r. ws. słupskiej specjalnej strefy ekonomicznej (Dz.U. z 2013 r. poz. 836)
7. Korzyści podatkowe. Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego SA. [dostęp 2014-11-16].
8. Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].
9. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2012 r. ws. ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1223)
10. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 r. ws. obszarów właściwości miejscowej samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz.U. z 2003 r. nr 198, poz. 1925)
11. Uchwały Rady Miejskiej z 31-01-2012 r. nr XIII/110/12 i nr XIII/111/12

Bibliografia

• JarosławJ. Ellwart JarosławJ., Pomorze Środkowe. Przewodnik turystyczny, Gdynia: Region, 1999, ISBN 83-87400-26-2, OCLC 751182177 . Brak numerów stron w książce
• Jerzy Kosacki, Bogdan Kucharski, Pomorze Zachodnie i Środkowe. Przewodnik, Sport i Turystyka, Warszawa 2001, ISBN 83-7200-583-4.

Linki zewnętrzne

• Polska Baza Kolejowa (stacja Tychowo)