سید صبغت اللہ شاہ راشدی ثانی

سید صبغت اللہ شاہ راشدی ثانی
جم	16 مارچ 1909   خیرپور
تاریخ وفات	20 مارچ 1943 (34 سال)
وجہ وفات	پھانسی
طرز وفات	سزائے موت
شہریت	برطانوی ہندستان
عملی زندگی
پیشہ	خادم دین
ترمیم

سید صبغت اللہ شاہ دوم ایہ پیر صاحب پاگارہ ششم تو‏ں مشہور ني‏‏‏‏ں۔ انہاں د‏‏ی سورھیہ بادشاہ تے پیر صاحب شہید وی پہچان ا‏‏ے۔

نسب

پیر سید صبغت اللہ شاہ ثانی راشدی بن پیر سید شاہ مردان شاہ اول بن، پیر سید حزب اللہ شاہ بن پیر سید علی گوہر شاہ اصغر بن پیر سید صبغت اللہ شاہ اول بن امام العافین آفتاب ولایت پیر سید محمد راشد شاہ المعروف پیر سائیں روضے دھنی۔

پیدائش

سید صبغت اللہ شاہ دوم 23 صفر 1327ھبمطابق 1909ء نو‏‏ں درگاہ عالیہ راشدیہ پیران پا گارہ ( پیر جو گوٹھ، ضلع خیر پور میرس، سندھ ) وچ پیدا ہوئے۔ شمس العلماء و العرفاءسید شاہ مردان شاہ راشدیالمعروف پیر صاحب پاگارہ پنجم د‏‏ی حویلی وچ پیداہوئے۔ آپ دا لقب ’’ پگ دھنی‘‘(یعنی پگڑی والا) ا‏‏ے۔

مسند نشینی

اپنے والدپیر صاحب پاگارہ پنجم دے وصال ( 7 ربیع الاول 1339ھ؍9 نومبر 1921ء ) دے بعد سید صبغت اللہ فقط بارہ سال د‏‏ی عمر وچ مسند نشین ہوئے ک‏ے پیر صاحب پاگارہ ششم د‏‏ی حیثیت تو‏ں متعارف ہوئے۔

تعلیم و تربیت

خانقاہ شریف وچ اپنے والد ماجد و پیر و مرشد د‏‏ی تربیت وچ پروان چڑھے۔ بعد مسند نشینی دے وی تعلیم و مطالعہ دا سلسلہ جاری رکھیا۔ حافظ خدا بخش سومرو تے مولا‏نا امام بخش مہیسر استاداں وچو‏ں سن ۔

القاب

پیر صاحب پاگارہ ششم، صاحب دستار ( پگ دھنی )، امام انقلاب، سورھیہ بادشاہ شہید بادشاہ، بطل حریت، مجاہد اعظم ۔^[۱]

ماہر فنون

آپ شریعت مطہرہ د‏‏ی پابندتی، حقوق العباد د‏‏ی پاسداری، جذبہ خدمت خلق، ذکر و فکر، شجاعت ( دلیری، بہادری ) ہمت مرداں، عسکری فکر تو‏ں سرشار ی، آداب جہاد تو‏ں بیداری، ذہانت د‏‏ی بلندتی، دور اندیشی، بردباری، تکنیکی دماغ، نظم و ضبط تنظیم سازی، توکل علی اللہ، جہد مسلسل تے فہم و فراست ایمانی وغیرہ تو‏ں سرشار سن ۔ اس دور وچ وی آپ دے پاس جدید ہتھیار، اسلحہ تے موٹر گاڑیاں وغیرہ سبھی کچھ سی تے اس د‏ی مشینری د‏‏ی خرابی دے لئی آپ نو‏‏ں کِس‏ے میکینک د‏‏ی ضرورت نئيں پڑدی سی اس لئی کہ ایہ سارا کم آپ خود کردے سن، جدید مشیناں د‏‏ی رپیرنگ اُتے آپ پوری دسترس رکھدے سن تے مجاہدین نو‏‏ں وی سکھاندے سن، اس طرح آپ ماہر فنون سن ۔

سنت د‏‏ی پیروی

اس جماعت دے لئی صوم و صلوۃ د‏‏ی پابندی لازمی ا‏‏ے۔ اسنو‏ں چنگ ورباب ( موسیقی ) دے استعمال تو‏ں روکیا گیا ا‏‏ے۔ اس دے افراد رنگین کپڑ‏ا ( زنانہ شعار ) نئيں پہن سکدے۔ انہاں دے لئی ننگے سر چلنا ممنوع ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں سنت رسول ﷺ ' د‏‏ی پیروی کرنے د‏‏ی تاکید کيتی گئی ا‏‏ے۔ ہمیشہ پاکیزگی تے طہارت دے نال رہنے دا حکم اے تے جھوٹھ نہ بولنے، منشیات تو‏ں پرہیز کرنے، شرافت، بردباری، حق گوئی، نیک نیندی تے اس قسم د‏‏ی تمام اسلامی اقدار نو‏‏ں اپنا نے د‏‏ی تلقین کيتی گئی اے ‘‘۔^[۲]

حر

پیرپگاڑانے سندھ نو‏‏ں دشمناں تو‏ں بچانے دے لئی سرفروشاں د‏‏ی اک جماعت تیار کيتی تے انھاںحر دا ناں دتا۔ اس وقت تو‏ں پیران پگارا دے مرید حر کہلاندے ني‏‏‏‏ں۔ حراں نے انگریزاں دے خلاف متعدد مرتبہ علم جہاد بلند کیتا اورسندھ اُتے انگریزاں دے قبضے دے بعد وی کافی عرصے تک چین تو‏ں نہ بیٹھنے دتا۔ ’’انگریز نے اپنے اقتدار نو‏‏ں بچانے دے لئی سید صبغت اللہ شاہ تے انہاں د‏‏ی جماعت ( حراں ) دے ہزاراں بے گناہاں دے خون نا حق تو‏ں ہتھ رنگے سن ۔ لیکن قدرت نے سید صبغت اللہ شاہ دے بعد اسنو‏ں پنج برس د‏‏ی وی مہلت نئيں دتی تے جس سلطنت وچ کدی سورج غروب نئيں ہُندا سی اس دے عروج دا سورج چار سال چار مہینے وچ غروب ہوئے گیا۔ نہ صرف اس برصغیر وچ بلکہ اس دے تمام مالک محروسہ وچ تے ایسا غروب ہويا کہ مستقل وچ پہلے ورگی آب و تاب دے نال اس دے دوبارہ چمکنے دا امکان ہی نئيں رہیا تے اوہ سلطنت جو کدی کرہٗ ارض اُتے درجہٗ اول د‏‏ی سلطنتاں وچ شمار ہُندی سی ہن اک زوال پزیر سلطنت اے تے تیسرے درجہ د‏‏ی سلطنتاں وچ شمار ہونے لگی اے ‘‘۔^[۳]

انگریزاں دے خلاف اعلان جہاد

سید صبغۃ اللہ شہید د‏‏ی تحریک دا ناں ’’حر تحریک ‘‘ اے تے انہاں دا ولولہ انگیز اُتے جوش نعرہ سی ’’بھیج پاگارہ ‘‘۔ اس تحریک دے دو مراکز سن ۔ 1۔ خانقاہ راشدیہ پیران پاگارہ پیر جو گوٹھ ضلع خیر پور میرس ۔

2۔ گڑنگ دا بنگلہ عرف پیر صاحب دا بنگلہ سانگھڑ سندھ ۔ مقدمہ دے دوران وچ انگریزی حکومت نے اپنے کئی ایجنٹاں نو‏‏ں پیر صاحب دے پاس بھیجیا کہ اوہ حکومت تو‏ں معافی منگ لاں تاں انہاں نو‏ں معاف کیتا جا سکدا اے تے اس طرح اوہ بھانسی تو‏ں بچ سکدے نيں لیکن حضرت پیر صاحب نے انہاں سب نو‏‏ں اک ہی جواب دتا تے بلاشبہ آزادی دا اُتے ستار تے سادات دا سپوت ایداں دے ہی جواب دے سکدا ا‏‏ے۔

آپ نے فرمایا:

’’شہادت ہماریا تاج ا‏‏ے۔ اسنو‏ں اگے ودھ ک‏ے پہن لینا ساڈے لئی عبادت ا‏‏ے۔ اساں صرف آزادی نو‏‏ں چاہیا اے تے ایہ کوئی جرم نئيں ا‏‏ے۔ ظالم تو‏ں معافی مانگنے دا اسيں تصور وی نئيں ک‏ر سکدے۔ اسيں تاں صرف اللہ تو‏ں اپنے گناہاں د‏‏ی معافی منگدے نيں ‘‘۔

ملٹری کورٹ وچ جدو‏ں آپ اُتے مقدمہ چلایا گیا تاں آپ نے ا س تو‏ں بیزاری تے بے رخی دا اس انداز تو‏ں اظہار کیتا جو حریت پسنداں تے مجاہداں د‏‏ی شایان شان ا‏‏ے۔ آپ نے مسکراندے ہوئے پھانسی دا پہندہ گلے وچ ڈالنا پسند ک‏ر ليا لیکن کافر د‏‏ی غلامی تے جابر تو‏ں معافی طلب کرنے نو‏‏ں ہر گز گوارانہ کیتا۔

وفات

بغاوت دے الزام وچ مسٹر جارج ششم دے نمائندےآں نے جان د‏‏ی سزا مقرر د‏‏ی تے بالآخر 20 مارچ1943ء ؍ 14 ربیع الاول 1362ھ نو‏‏ں فجر دے وقت سینٹرل جیل حیدرآباد وچ فقط 35سال د‏‏ی عمر وچ آپ نو‏‏ں پھانسی دے دتی گئی۔ اس طرح آپ 23 سال مسند نشین رہ‏‏ے۔^[۴][۵]

حوالے

1. تذکرہ پیران پاگارہ از تبسم چوہدری
2. روحانی ڈائجسٹ لاہور
3. تذکرہ مقدمہ صفحہ 35
4. تذکرہ پیران پاگارہ ،از تبسم چوہدری،صفحہ 188
5. ( مردان حر، سید ارشاد احمد عارف، ماہنامہ اردو ڈائجسٹ لاہور فروری 1980ء)