วงศ์ย่อยปลาเลียหิน

วงศ์ย่อยปลาเลียหิน
ปลากาแดง (Epalzeorhynchos frenatum) ในสกุล Epalzeorhynchos นิยมเลี้ยงกันเป็นปลาสวยงาม
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้นใหญ่:	Osteichthyes
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Cypriniformes
วงศ์:	Cyprinidae
วงศ์ย่อย:	Labeoninae
ชื่อพ้อง
Banganini Garrinae Labeonini

วงศ์ย่อยปลาเลียหิน (อังกฤษ: Algae eater, Stone lapping) เป็นวงศ์ย่อยของวงศ์ Cyprinidae หรือวงศ์ปลาตะเพียน ซึ่งเป็นวงศ์ใหญ่ ในอันดับปลากินพืช (Cypriniformes) ใช้ชื่อวงศ์ว่า Labeoninae (/ลา-เบ-โอ-นี-เน/)

โดยรวมแล้ว ปลาในวงศ์ย่อยนี้ มีรูปร่างเรียวยาว ลำตัวทรงกระบอก ครีบหลังยกสูงและไม่มีก้านครีบแข็ง ลักษณะสำคัญ คือ ปากจะงุ้มลงด้านล่าง มีริมฝีปากบนหนาและแข็ง ในบางสกุลจะมีตุ่มเล็ก ๆ คล้ายสิวกระจายอยู่บนนั้น ในหลายชนิดมีหนวดอยู่ 1 คู่ โดยเป็นปลาที่ใช้ปากในการดูดกินตะไคร่น้ำ, สาหร่าย และแพลงก์ตอนสัตว์ขนาดเล็ก บริเวณพื้นน้ำหรือโขดหิน, ตอไม้ ใต้น้ำ เป็นอาหาร

มักพบกระจายพันธุ์ทั้งในลำธารน้ำเชี่ยว และแหล่งน้ำขนาดใหญ่ มักอาศัยอยู่รวมเป็นฝูง ขนาดแตกต่างกันออกไปตั้งแต่เพียงไม่เกิน 10 เซนติเมตร จนถึงเกือบ 1 เมตร กระจายพันธุ์ทั่วไปทั้งทวีปเอเชียและแอฟริกา^[1]

การจำแนก

ประมาณ 30 สกุล ซึ่งจำนวนสมาชิกที่มากที่สุด คือ Garra ที่มีมากกว่า 90 ชนิด^[2]

เผ่า Labeonini Barbichthys Bleeker, 1860 Cirrhinus Oken (ex. Cuvier), 1817 Henicorhynchus Smith, 1945 Labeo Cuvier, 1816 Labiobarbus van Hasselt, 1823 Nukta Hora, 1942 Osteochilus Günther, 1868 Schismatorhynchos Bleeker, 1855 Sinilabeo Rendahl, 1932 เผ่า Banganini Bangana Hamilton, 1822 Lobocheilos Qianlabeo Zhang & Chen, 2004

เผ่า Garrini Balantiocheilos Crossocheilus van Hasselt, 1823 Discocheilus Zhang, 1997 Discogobio Lin, 1931 Epalzeorhynchos Bleeker, 1855 Garra Hamilton, 1822 Hongshuia Zhang, Xin & Lan, 2008 Horalabiosa Silas, 1954 Iranocypris Longanalus Li, 2006 Mekongina Fowler, 1937 Parasinilabeo Wu, 1939 Paracrossocheilus Popta, 1904 Pseudocrossocheilus Zhang & Chen, 1997 Pseudogyrinocheilus Fang, 1933 Ptychidio Myers, 1930 Rectoris Lin, 1933 Semilabeo Peters, 1880 Sinocrossocheilus Wu, 1977 Typhlogarra Vinagarra Nguyen & Bui, 2010 ไม่จำแนกอยู่ในเผ่าใด Paraqianlabeo Zhao, Sullivan, Zhang & Peng, 2014 [3]

ซึ่งจำนวนทั้งหมดนี้ยังไม่เป็นที่แน่นอน เนื่องจากนักมีนวิทยาและนักอนุกรมวิธานแต่ละท่านก็จัดไม่ตรงกัน สำหรับวงศ์ย่อยในวงศ์ปลาตะเพียนนี้^[4] เช่น บางข้อมูลในวงศ์ย่อยปลาเลียหินนี้ จัดให้เพียง 2 สกุลก็มี^[5] หรือย้ายไปรวมกับวงศ์ย่อย Cyprininae เป็นต้น

อ้างอิง

1. He, Shunping; Mayden, Richard L.;Wang, Xuzheng; Wang, Wei; Tang, Kevin L.; Chen, Wei-Jen & Chen, Yiyu}} (2008): Molecular phylogenetics of the family Cyprinidae (Actinopterygii: Cypriniformes) as evidenced by sequence variation in the first intron of S7 ribosomal protein-coding gene: Further evidence from a nuclear gene of the systematic chaos in the family. Mol. Phylogenet. Evol. 46(3): 818–829. doi:10.1016/j.ympev.2007.06.001 PDF fulltext^{[ลิงก์เสีย]}
2. จาก itis.gov (อังกฤษ)
3. Zhao, H.-T., Sullivan, J.P., Zhang, Y.-G. & Peng, Z.-G. (2014): Paraqianlabeo lineatus, a new genus and species of labeonine fishes (Teleostei: Cyprinidae) from South China. Zootaxa, 3841 (2): 257–270.
4. หน้า 32, สาระน่ารู้ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๑ โดย สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์ (พ.ศ. 2547) ISBN 974-00-8701-9
5. Labeoninae (อังกฤษ)

แหล่งข้อมูลอื่น