Tieion

Tieion

Tios
Kentin Türkiye haritasındaki konumu.
Diğer adı	Τίον-(Yunanca)
Konum	Zonguldak, Türkiye
Bölge	Paflagonya
Koordinatlar	41°34′15″K 32°1′58″D / 41.57083°K 32.03278°D / 41.57083; 32.03278
Tür	yerleşim
Tarihçe
Devir(ler)	Arkaik Dönem, Kimmerler
Kültür(ler)	Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı
Bağlı olduğu	Miletoslular
Sit ayrıntıları
Buluntu(lar)	Akropolis,
Durum	harabe

Günümüzde Filyos Çayı ağzı

Tieion (Yunanca Τίον) Anadolu'nun Karadeniz Bölgesi'nde, antik çağda Paflagonya denen bölgede bulunan antik Tieion kenttir. Antik kayıtlarda adı "Tius, Tium, Tieium, Tios, Tion", olarak da geçer.

Tieion, eski adı Billaeus olan Filyos Çayı ağzındadır. Bu kent bugün Zonguldak ilinin Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesinde bulunmaktadır.

Miletoslular tarafından kurulmuş bir Helen kolonisidir. Amasyalı antik çağ coğrafyacısı Strabon'a göre Pergamon Krallığı'nın kurucusu Attalos oğlu Filetairos'un doğum yeridir.

Yerleşim

Antik kent'in akropol alanında Frigyalılar dönemi ilk yerleşim izleri tespit edilmiş,Roma dönemi'nde M.Ö.70 yılında yakılıp,yağma edilmiş olan kent,daha sonra yeniden inşa edilerek ticaret ve balıkçı kenti olarak varlığını devam ettirmiştir.Kent,Bizans dönemi'nde MS 5.'inci yüzyılda önemli bir dini merkez olmuştur.Selçuklu ve Osmanlı döneminde ise 14-15'nci yüzyıl giderek önemini yitirmiş ve küçük bir balıkçı köyüne dönüşmüştür.^[1]

Tarihçe

Tieion kentinini ilk inşa edenlerin arkeolojik veriler ışığında antik çağı'ndan beri kesintisiz iskan edildiği anlaşılmaktadır.2010 yılında Milet kolonisi üzerinde araştırma yapan Belgesel yönetmeni Tekin Gün Tieion antik kentin bir koloni kenti olarak M.Ö.7'nci yüzyıl.-M.Ö.6'ncı yüzyıl arasında şehrin kurulduğunu,sur ve temel kalıntıları araştırmalarda Helenistik dönem izleri taşıdığı,şehrin antik temeller üzerine iskan edilerek geliştiği ve zenginleştiği anlaşılmakta.Hellenistik Devir'e tarihlenen sur duvarları, Roma - Bizans dönemi'ne ait yapı kalıntılarının bulunduğu kent bir liman kenti olabileceği bazı antik kaynaklarda geçmektedir.^[2]

Araştırma kazıları

İlk bilimsel kazı çalışmaları 2006 yılında.Trakya Üniversitesi (daha sonra Karabük Üniversitesi) öğretim görevlisi Prof. Dr. Sümer Atasoy bilimsel başkanlığında başlanmış ve halen Doç. Dr. Şahin Yıldırım’ın danışmanlığında Karadeniz Ereğli Müzesi tarafından devam edilmektedir.Arkeolojik kazı çalışmalarında,Helenistik Devir'e MÖ 4'üncü yüzyıl ait yapılar ve çanak çömlek çeşidinin bol olması, yapılan ticaretin zenginliğini göstermektedir.2009 yılında yapılan kazılarda Arkaik döneme ait M.Ö.76 siyah ve kırmızı figürlü çanak çömlek parçaları ile Ortaçağ’a ait M.S.1214’e tarihlenen 30 değişik tipte sırlıçanak-çömlek parçaları bulunmuştur.Hellenistik Devir'e tarihlenen sur duvarları, Roma-Bizans dönemine ait yapı kalıntıları, Roma Dönemi sikkeleri kentte çıkarılan eserlerdir.Tieion kenti günümüze değin devam eden bilimsel arkeolojik kazıları ve kent alanında yapılan çevre yüzey araştırmalarında,arkeolojik bulgular ve Nümismatik veriler,Karadeniz tarihi ve arkeolojisi için büyük önem taşımaktadır.^[3]

Kaynakça

1. "Tieion Antik Kent / Miletos Kolonileri". Çalışma,Yazı Tekin Gün,Zonguldak Haziran 2010. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
2. "NTV-Antik kent'in kriptosu". 2700 yıllık tieion, 01.07.2020. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
3. "Filyos Tios". Kültür Portalı. 9 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dipnot

Dış bağlantılar