Çin'de kitlesel gözetim

2009'da Tiananmen Meydanı'ndaki gözetleme kameraları. 2019 yılında Compareitech, dünyada en çok izlenen 10 şehirden 8'inin Çin'de olduğunu bildirdi.[1]

Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki (ÇHC) kitlesel gözetim, Çin merkezi hükümeti tarafından Çin vatandaşlarını izlemek için kullanılan izleme sistemleri ağıdır. Her ne kadar Çin hükûmetiyle bağlantılı olarak kurumsal şirketlerin gözetimi gerçekleştiğirdiği bildirilse de, bu öncelikle hükûmet aracılığıyla yürütülüyor. Çin, vatandaşlarını İnternet gözetimi, kamera gözetimi ve diğer dijital teknolojiler aracılığıyla izliyor.[2][3] Gözetim programları, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Genel Sekreteri Şi Cinping'in yönetimi altında giderek yaygınlaştı ve karmaşıklaştı.[4][5][6][7]

Arka plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitlesel gözetim, ÇHC Siber Güvenlik Yasası (2016) kapsamında ve Tencent, Dahua Technology, Hikvision, SenseTime, ByteDance,[8] Megvii, Yitu Technology, Huawei ve ZTE gibi yerel şirketlerin yardımıyla önemli ölçüde genişledi.[9][10][11][12][13][14][15] 2019 yılı itibarıyla Çin ana karasında "Skynet" sisteminin 200 milyon CCTV izleme kamerasının kullanıma sunulduğu tahmin edilmektedir; bu sayı Amerika Birleşik Devletleri'ndeki güvenlik kameralarının dört katıdır.[2][16][17] 2020 yılına gelindiğinde Çin ana karasındaki güvenlik kamerası sayısının 626 milyona ulaşması bekleniyordu.[18][19][20] Ağustos 2023 itibarıyla, çevrimiçi verilere göre ülkede 700 milyondan fazla güvenlik kamerası bulunuyor; bu da her iki vatandaşa bir lens demektir.[21] Koronavirüs salgını, kitlesel gözetimin uygulanmasını hızlandırdı ve bunu yapmak için makul bir bahane sağladı.[4][22]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Köken

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin'de kitlesel gözetim, 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından Maoist dönemde ortaya çıktı.[23] Mao, yeni kurulan hükûmette iktidarını güçlendirmek için tüm ülkeyi ve halkını kapsayan bu kontrol mekanizmasını icat etti.[23] Çin'de teknolojinin nispeten gelişmediği ilk yıllarda, kitlesel gözetim, bilgilerin kulaktan kulağa yayılması yoluyla gerçekleştirildi.[23] Çinliler birbirlerini dikkatle izliyor ve dönemin egemen sosyal ideallerini ihlal eden uygunsuz davranışları bildiriyordu.[23] 1987 tarihli bir yayına göre, bilgisayar ve İnternet teknolojisi, Çin'in ekonomik reformunun bir sonucu olarak 20. yüzyılın sonlarında Çin'e yayıldı.[24]

21'inci yüzyıl

[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 yılında Çin hükûmeti Skynet adında bir kitlesel gözetim sistemi oluşturdu. Hükûmet, Skynet'in varlığını 2013 yılında ortaya çıkardı ve o zamana kadar ağda 20 milyondan fazla kamera bulunuyordu. Halkın izlenmesinin yanı sıra, Sincan bölgesindeki camilerin, Tibet'teki tapınakların ve muhaliflerin evlerinin dışına da kameralar yerleştirildi.[25]

2017 yılında Çin hükümeti, daha geniş bir gözetim çabasının parçası olarak çeşitli cep telefonu uygulamalarının kullanımını teşvik etti. Yerel düzenleyiciler, ulusal güvenlik amacıyla ve vatandaşların ihlalleri bildirmesine imkan sağlamak amacıyla mobil uygulamalar başlattı.[26]

2018 yılı itibarıyla en dikkat çekici gözetim mekanizmaları sokaklardaki toplu kamera gözetimi, internet gözetimi ve sosyal kredi ve kimliğe dayalı yeni icat edilen gözetim yöntemleriydi.[3][27]

2018 yılı itibarıyla Çin merkezi hükûmeti, vatandaşlarını izlemek için yüz tanıma teknolojisini, gözetleme dronlarını, robot polisi ve çevrimiçi sosyal medya platformlarını hedef alan büyük veri toplamayı da benimsedi.[28][29][30]

2019'da NSA muhbiri Edward Snowden, Çin'in kitlesel gözetleme mekanizmalarının ve özel iletişim mekanizmalarının "tamamen akıllara durgunluk verici" olduğunu söyledi.[31] 2019 yılı itibarıyla Çin ana karasında "Skynet" sisteminin 200 milyon izleme CCTV kamerasının kullanıma sunulduğu tahmin ediliyordu; bu sayı Amerika Birleşik Devletleri'ndeki güvenlik kameralarının dört katıydı.[2][16][17] Çin'deki devlet medyası, Skynet'in yüz tanıma teknolojisini ve büyük veri analizini kullanan dünyanın en büyük video gözetim sistemi olduğunu iddia ediyor.[12][32][33] 2019 yılında Compareitech, dünyada en çok izlenen 10 şehirden 8'inin Çin'de olduğunu ve Çongçing, Shenzhen ile Şanghay'ın ise dünyanın en çok gözetlenen ilk 3 şehri olduğunu bildirdi.[18][34][35] 2019'da Çin, dünyanın çoğuna gözetim teknolojisi sağladı ve ülkeyi kitlesel gözetleme endüstrisi üzerinde kontrol sahibi hale getirdi.[36]

Sektör araştırmacısı IHS Markit'e göre 2019 yılı sonunda dünyada 770 milyon güvenlik kamerası bulunuyordu ve bunların yaklaşık 415,8 milyonu Çin'de bulunuyordu. Bu eğilimler devam ederse 2021'in sonunda dünyada yaklaşık 1 milyar, Çin'de ise 540 milyon olacak.[37] Hükûmet bunun suçu önlediğini söylüyor ancak vatandaşlar verilerinin ve mahremiyetlerinin tehlikeye girebileceğinden endişe ediyor. Ekim 2020'nin sonlarında sanatçı Deng Yufeng, güvenlik kameralarının görüş alanından kaçmanın ne kadar zor olduğunu vurgulamak için performans sanatını kullandı.[38]

Zaman çizelgesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 2011 yılında Pekin Belediyesi Bilim ve Teknoloji Komisyonu, görünüşte şehrin sokaklarındaki trafik akışını kolaylaştırmayı amaçlayan Gerçek Zamanlı Vatandaş Hareketi Bilgi Platformu olarak adlandırılacak bir cep telefonu izleme programı önerdi..[39]
  • Yetkililere göre, 2012'ye kadar geçen dört yıl içinde Guangdong'da güvenlik kameralarının yardımıyla 100.000 suçun çözüldüğü bildirildi. Ancak bir eleştirmen, "böylesine akıllı bir gözetim sisteminin en önemli amaçlarından birinin itiraz edenler ve muhalifler tarafından tetiklenen toplumsal huzursuzluğu engellemek olduğunu" söyledi.[40]
  • 2013 yılında hükûmet, kapalı devre televizyon kameralarının kullanılamaz hale getirmesi nedeniyle Çin şehirlerindeki şiddetli atmosferik kirliliği bir güvenlik tehdidi olarak gördü.[41] Aralık 2013'te Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı Bakan Yardımcısı, büyük bir sabit hat ve cep telefonu şirketi olan China Telecom'dan gerçek bir isim kayıt planı uygulamasını istedi..
  • 2014 yılında Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı, sakıncalı bilgilerin ağ üzerinden yayılmasının düzenlenmesi yönünde bir talepte bulundu.[42] Yine 2014 yılında Çin, fabrikalarda, toplu taşımada, devlete ait şirketlerde ve orduda benzeri görülmemiş ölçekte hükûmet destekli bir beyin ve duygusal gözetim projesini kullandı.[43][44]
  • Ocak 2014'te Devlet Basın, Yayın, Radyo, Film ve Televizyon İdaresi, Çin web sitelerine video yüklemek isteyen kullanıcıların gerçek adlarını kullanmaları gerekeceğini duyurdu. İdare, bu zorunluluğun İnternet videolarındaki kaba içeriğin, bayağı sanat biçimlerinin, abartılı şiddetin ve cinsel içeriğin toplum üzerinde olumsuz etki yaratmasını önlemeyi amaçladığını açıkladı.[45]
  • 2015 yılında yayınlanan resmi bir belgeye göre Çin hükûmeti, kamu güvenliğini sağlamak için 2020 yılına kadar her yerde mevcut, tamamen ağ bağlantılı, her zaman çalışan ve tamamen kontrol edilebilir olacak ülke çapında bir video gözetim ağı kurmayı hedefliyordu.[46](abonelik gereklidir)
  • 2016 yılında Çin, İnternet şirketlerinin tüm ağ günlüklerini (log) en az altı ay boyunca saklamasını ve tüm kişisel verileri ve kritik bilgileri Çin ana karasında saklamasını zorunlu kılan bir siber güvenlik yasasını yürürlüğe koydu.[47] Yine 2016 yılında Çin, Shenzhen havaalanında devriye gezmeye başlamak için şok silahları ve yüz tanıma kameralarıyla donatılmış AnBot Polis Robotunu konuşlandırdı.
  • 2018 yılında Çinli kolluk kuvvetleri, suçluları, özellikle de uyuşturucu kaçakçılarını yakalamak için yüz tanımalı akıllı gözlüklerle donatıldı.[48] Teknoloji ilk olarak 2017 Qingdao Uluslararası Bira Festivali'nde benimsendi.[48] Polis, bu teknoloji yardımıyla 25 kaçak, 19 uyuşturucu kaçakçısı ve 37 intihalci de dahil olmak üzere çok sayıda suçluyu yakaladığını iddia etti.[48] Yine 2018'de Çinli yetkililer ilk kez WeChat kullanıcılarının silinen mesajlarına izinleri olmadan erişebileceklerini itiraf etti.[49] Chaohu Şehri Disiplin Teftiş ve Denetleme Komisyonu, bir şüphelinin daha önce bir olayda silinmiş olan tüm konuşma geçmişini geri aldı.[49]
  • Mart 2019'da Çin, gençlerin İnternet bağımlılığını önlemeye yardımcı olmak için küçük video uygulamalarına ilişkin bir düzenleme duyurdu. İlgili uygulamaların, kullanıcıların konumunu takip ederek ve davranışlarını analiz ederek "genç modunu" zorla tetiklemesine olanak tanır. Haziran 2019'a kadar tüm küçük video uygulamalarında kullanıldı.[50] 2019 yılında Çin, üçüncü nesil Yerleşik Kimlik Kartlarının konumları takip edebileceğini duyurdu. Kan bilgileri de toplanıp karta kaydedilecek.[51]
  • 2020'de Çinli kolluk kuvvetleri, COVID-19 salgını sırasında yayaların ateşini tespit etmek için yapay zeka destekli kızılötesi kameralarla donatılmış "akıllı kasklar" taktı. Çin polisinin kullandığı akıllı kasklar aynı zamanda yüz tanıma, plaka tanıma ve QR kodları tarama gibi özelliklere de sahip.[52][53]
  • Çin Komünist Partisi vatandaşlarının sistematik gözetimini sağlamak için bir şebeke sistemi uyguladı.[54] Mahalleler ve bölgeler şebekelere bölündü. Şebeke sakinleri, kapı kapı dolaşarak evlerdeki yaşam alanlarını denetleyecek ve bulgularını yetkililere bildirecek şekilde görevlendirildi. Bu denetimlerin organizasyonu daha detaylı aramalara olanak sağlar. Gözlemcilerin görevi düzenli olarak evleri ziyaret ederek insanlar, yerler, olaylar, nesneler ve duygular hakkında bilgi toplamaktır. Özellikle ziyaret edilen siteler ve görüntülenen içerik açısından bilgisayarları incelerler. Şebeke çalışanları ÇKP'nin üyeleri veya destekçileridir.[55]

Teknolojiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnternet

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin hükûmeti internet ve dijital iletişim üzerindeki sıkı kontrolünü güçlendiriyor. Çin'de 750 milyondan fazla İnternet kullanıcısı var ve bunların çevrimiçi eylemleri sıkı bir şekilde denetleniyor.[56] 2017 yılında Çin Siber Uzay İdaresi (CAC), çevrimiçi haberlerin üretimi ve dağıtımına kısıtlamalar getiren yeni bir düzenleme yayınladı.[57] Yönetmelik, çevrimiçi bloglar, forumlar, web siteleri ve sosyal medya uygulamaları gibi tüm platformların parti onaylı editör kadrosu tarafından yönetilmesini gerektiriyordu.[57] Bu personelin ulusal veya yerel hükûmetin internet ve bilgi ofislerinden onay alması ve merkezi hükûmet tarafından eğitilmesi gerekmektedir.[57] Çin hükûmetinin gerektirdiği şekilde, Çin'deki büyük İnternet platformları ve mesajlaşma hizmetleri ayrıntılı otosansür mekanizmaları kurdu. Bazıları içeriği denetlemek için binlerce kişilik ekipler kiraladı ve güçlü yapay zeka algoritmalarına yatırım yaptı.[58] 2019'da, 1989 Tiananmen Meydanı protestoları ve katliamının 30. yıldönümünde Çin'in yapay zeka sansürcüleri harekete geçti.[59]

2011 yılında kullanıma sunulan Çin'in en popüler mesajlaşma uygulaması WeChat, İnternet polisi tarafından gözetim altında. WeChat grubu aracılığıyla gönderilen her türlü mesaj, uygulamanın operatörü olan Çinli teknoloji devi Tencent tarafından izleniyor. Tüm konuşmalar altı ay boyunca saklanır.[60] WeChat kullanıcıları tarafından silinen konuşmalar bile Tencent tarafından geri alınabiliyor, özellikle de hükûmet yetkilileri şüphelinin yasa dışı faaliyetlerine dair kanıt aradığında.[61] Yetkililer, WeChat üzerinden gönderilen arşivlenmiş mesajları alabileceklerini itiraf etti.[61][62] Bununla birlikte Tencent CEO'su Ma Huateng, şirketinin kullanıcı sohbetlerini büyük veri analizi için kullanmayacağını veya kullanıcıların gizliliğini ihlal etmeyeceğini belirtti.[61][62]

2017 yılında Çin hükûmeti, mikroblog sitesi Sina Weibo'nun tüm kullanıcılarının o yılın 15 Eylül'üne kadar gerçek adları ve kimlik numaralarıyla kayıt olmalarını zorunlu kıldı.[63] Hesaplarını gerçek adlarla kaydetmeyi reddeden Weibo kullanıcıları, sitede paylaşım yapamıyor, yeniden paylaşım yapamıyor veya yorum yapamıyordu.[63]

Tencent'in başkanı ve CEO'su Ma Huateng, 2018'in başında WeChat'in dünya çapındaki aylık aktif kullanıcılarının ilk kez bir milyara ulaştığını iddia etti.[64] Tencent, otosansür ve kitlesel gözetim uygulamak için merkezi hükûmetle işbirliği yaptığından, Çin'deki endüstrisinin hakimiyetinden yararlanıyor. WhatsApp, Messenger ve Line gibi diğer mesajlaşma uygulamaları çoğunlukla engelleniyor ve hatta Çin pazarından çıkarılmaya zorlanıyor.

Çinli İnternet kullanıcıları için sansürü aşmanın çeşitli yolları var. Netizenler, engellenen web sitelerine ve mesajlaşma uygulamalarına erişmek için genellikle sanal özel ağlara (VPN'ler) güvenir. Ancak Temmuz 2017'de Çin hükûmeti, China Mobile, China Unicom ve China Telecom gibi telekomünikasyon operatörlerinin 1 Şubat'a kadar VPN'lere bireysel erişimi engellemesini talep etti.[65] Ağustos 2017'de Astrill ve Express VPN gibi 60'tan fazla VPN Çin'in App Store'undan kaldırıldı.[66] Çin'de kullanılmasına izin verilen VPN'lerin eyalet düzenleyicileri tarafından onaylanması ve eyalet ağ altyapısını kullanması gerekiyor.[67] Çinli netizenler, çevrimiçi olarak sansürlenebilecek hassas kelimeler yerine, kelime oyunları ve Çince sesteş sözcükleri iletişim kurmak için kullanıyor.[68]

İnternette seks ve pornografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin hükûmeti seks ve pornografi kültürünü kınamakta ve gençlerin ve lise öğrencilerinin bu kültüre ilgi duymasını önlemek amacıyla aktif olarak "seks eğitimi" uygulamaktadır.[69] (2012 (2012) itibarıyla) Çinlilerin normalde yasaklanmış cinsel materyale erişmenin en çok kullanılan yolu internetti.[69] 2012 tarihli bir makaleye göre o dönemde seks ilgili sayfaların sayısı artıyordu.[69] (2010 (2010) itibarıyla) Çin Kamu Güvenliği Bakanlığı, insanların internet faaliyetlerini gözetlemek için öğrenci gruplarından istihbarat ajanları toplamıştı.[70] 2010 yılında hükûmetin porno sansürü ve gözetleme çabaları arttığında, internette erotik aktivizm örnekleri de ortaya çıktı.[69] (2012 (2012) itibarıyla) Cinsel açıdan hassas veya kışkırtıcı materyaller içeren filmler, kitaplar, çizgi romanlar ve videolar genellikle Çin İnternet'inde yasaklandı.[69] Web yöneticileri cinsel bilgileri bulur bulmaz kaldırmak veya başka bir şekilde sansürlemek için çevrimiçi olarak arıyorlar.[69]

2018 itibarıyla Çin ceza kanununda müstehcen materyallerin üretimini, dağıtımını veya satışını açıkça yasaklayan ve bu nedenle insanların hapsedilebileceği bölümler bulunmaktadır.[69][71] 1980'lerde seks ile ilgili içeriklere atıfta bulunarak "ruhsal kirliliğe" karşı bir kampanya yürütülüyordu.[69][71] 2018'de Occupy online adlı eşcinsel porno romanı yazıp satan Çinli bir erotik yazar, on buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı.[72] 2019 itibarıyla seks konuşmalarına yönelik muhafazakar tutumlar halk arasında standart olarak kaldı.[73]

Gözetim kameraları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tibet'in Barışçıl Kurtuluşu Anıtı yakınında bir kamera gözetimi ile ilgili uyarı işareti, Lhasa, Tibet, 2018

2018 yılına gelindiğinde Çin hükûmeti ülke genelinde 200 milyona yakın güvenlik kamerası kurmuştu; bu da yaklaşık yedi vatandaşa bir kamera anlamına geliyor.[27] Aynı zamanda, 2014 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 40 milyon güvenlik kamerası aktifti;[74] bu, yaklaşık sekiz vatandaş başına bir kamera anlamına geliyor; ancak bunlar büyük ölçüde hükûmet yerine ev sahipleri ve mağazalar tarafından kuruluyor. 2012'deki resmi istatistiklere göre ana karadaki 676 şehrin 660'ından fazlası gözetim sistemleri kullanıyor.[40] Guangdong eyaletinde 2012 yılında 1,1 milyon kamera kuruldu ve bu sayının 2015 yılına kadar 12,3 milyar yuan tahmini maliyetle iki milyona çıkarılması planlanıyor.[40] 2020 yılına kadar Çin hükûmeti, ülke çapında bir gözetim ağı oluşturmak için ülkenin yüz tanıma teknolojisindeki teknolojik uzmanlığından yararlanarak özel ve kamu kameralarını entegre etmeyi bekliyor.[75]

Yüz tanıma teknolojisinin teknolojik ve sistematik sınırlamaları vardır.[27] Örneğin bu teknolojiye araştırma desteği sağlayan bir yapay zeka firmasının süpervizörü, aktivite profili sisteminin tek aramada en fazla bin kişiyi arayabileceğini ifade etti.[27] Ayrıca sistem uzun süre sürekli olarak çalışamadığı için aşırı ihtiyaç durumlarında yeniden devreye alınması gerekmektedir.[27]

Çin İletişim Standartları Birliği'ne bağlı olan Ulusal Bilgi Güvenliği Standardizasyon Teknik Komitesi (全国信标委生物特征识别分技术委), Çin'de yüz tanıma için zorunlu standartlar oluşturmak üzere Kasım 2019'da bir proje başlattı.[76] Proje SenseTime tarafından yönetiliyor ve 27 Çinli şirketten oluşan bir çalışma grubuna atandı.[77] Ayrıca Çinli şirketler, ZTE, Dahua Technology, China Telecom ve Uluslararası Telekomünikasyon Birliği'ne (ITU) standartlar öneren diğerleri ile birlikte Birleşmiş Milletler'in yüz tanıma ve şehirlerin ve araçların video gözetimi standartlarını şekillendirmeye çalışıyor.[78][79]

Diğer dijital teknolojiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin, son derece gelişmiş yüz tanıma teknolojisine sahiptir.[80] Teknoloji, ulusal bir gözetim ve veri paylaşım platformu oluşturmak için büyük veri ve yapay zeka gibi diğer teknolojilerle entegre ediliyor.[81] Akıllı sistem, kırmızı ışıkta geçenleri ve trafik kurallarını ihlal eden motorsuz araçları kayıt altına almak için yüz tanıma teknolojisiyle donatılmıştır.[82] Müşteriler, Çin'in en büyük iki e-ticaret şirketi olan Alibaba ve Jingdong'un self-servis pazarlarında alışveriş yaparken, kendilerini banka kartlarına bağlayan yüz tanıma sistemi aracılığıyla elektronik ödemeleri kullanabiliyor.[82] Ayrıca Çinli çokuluslu bir teknoloji şirketi olan Baidu, uçağa biniş için Henan'daki Nanyang Jiangying Havaalanı'na yüz tanıma teknolojisinin kurulumu için China Southern Airlines ile işbirliği yaptı.[83]

Robot polisler tren istasyonları, müzeler ve turistik yerler gibi halka açık yerlere yerleştirildi.[84][85]

Ayrıca Çin hükûmeti, insanların çevrimiçi davranışlarını analiz etmek ve izlemek için, kullanıcılarını çevrimiçi etkinliklerine göre sıralayan ve daha önce bahsedilen işlevlerine göre sıralayan Susam Kredisi gibi büyük veri teknolojisini kullanıyor.[86]

Ana kara Çin

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sosyal kredi sistemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Social Credit System

Kamera gözetimi ile bağlantılı olarak Çin hükûmetinin, vatandaşlarına sosyal davranışlarını analiz ederek ve mali ve hükûmet verilerini toplayarak sayısal bir puan veren ve buna göre onları bu puanla cezalandırıp ödüllendiren bir sosyal kredi sistemi geliştirdiğine inanılıyordu. Ancak yeni raporlar bu tür bilgilerin yanlış olduğunu, sosyal kredi sisteminin düşük teknolojili olduğunu, vatandaşlar için birleşik bir puan bulunmadığını ve hükûmetin esas olarak borç geri ödemelerini ve finansal anlaşmaları reddeden veya yasal sözleşmelere uymayan hileli ve etik olmayan işletmelere odaklandığını belirtiyor.[87][88][89][90]

Akıllı şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akıllı şehirler 2003 yılında yayılmaya başladı ve Çin, hava kalitesi, trafik akışı, tıkanıklık ve atık su bertarafı da dahil olmak üzere şehir yaşamının her yönünden verileri ölçmeyi, takip etmeyi ve analiz etmeyi amaçlayan yüzlerce akıllı şehir pilot programına ev sahipliği yapıyor. Akıllı şehirlerin önemli bir bileşeni, suçu ve toplum düzenini reddeden davranışları daha etkili bir şekilde caydırmak için kamu güvenlik kameralarının kurulmasını içerir; ancak eleştirmenler, projelerin aynı zamanda muhalifleri hedef almak ve herhangi bir potansiyel huzursuzluk ortamında baskı altına almak için bir sosyal kontrol biçimi olarak kullanıldığını belirtti.[91]

Skynet

[değiştir | kaynağı değiştir]

Skynet, kamu güvenliği organlarının suçları önlemesine ve Kamu Güvenliği Bakanlığı ve Ulusal Vatandaş Kimliği Bilgi Merkezi (NCIIC) tarafından tutulan kriminal ve ulusal kimlik veritabanlarıyla çapraz referans yoluyla kamudaki vatandaşların kimliklerini belirlemesine yardımcı olmak için Çin'in 16 eyaletinde halihazırda kullanılmakta olan, yüz tanıma yazılımı özellikli güvenlik kameralarından oluşan birbirine bağlı bir sistemdir. ÇKP'nin sahibi olduğu tabloid Global Times'a göre sistem, Çin Halk Cumhuriyeti'nin tüm nüfusunu bir saniyeden kısa sürede tarayacak kadar hızlıdır ve iddiaya göre %99,8'lik bir doğruluk oranına sahiptir.

Polis bulutu

[değiştir | kaynağı değiştir]

2020 yılında İnsan Hakları İzleme Örgütü tarafından hazırlanan bir raporda, ülke genelindeki kamu güvenlik bürolarının (PSB) sağlık hizmetleri, sosyal medya faaliyetleri ve internette gezinme faaliyetlerinden elde edilen verileri bir araya getirmek amacıyla “Polis Bulutu” sistemlerini uygulamaya başladığı ve bu sistemlerin “aşırı düşüncelere” sahip olduğu iddia edilenler de dahil olmak üzere aktivistlerin, muhaliflerin ve etnik azınlıkların faaliyetlerini takip ve tahmin ettiği bildirildi. Merkezi Siyasi ve Hukuki İşler Komisyonu, her ilde ve belediye kamu güvenliği bürosunda bir polis bulutları ağı kurmayı ve sonunda bunları tek bir birleşik ulusal polis bulutu sistemi altında birbirine bağlamayı planlıyor.

Polis bulut sistemi, ikamet adresleri, aile ilişkileri, doğum kontrol bilgileri, dini bağlantılar, otel, uçuş kayıtları, tren kayıtları, biyometri, CCTV görüntüleri, posta teslimatı ve diğer devlet daireleri arasında paylaşılan bilgi ve bilgiler dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere mevcut tüm kaynaklardan gelen bilgileri kamu güvenlik bürolarına entegre etmeyi amaçlamaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün raporları ayrıca, PSB'nin suçu daha etkili bir şekilde tahmin etmek ve olası muhalefeti bastırıp hedef almak için üçüncü taraf aracılardan internette gezinme verileri (tarama geçmişleri) ve büyük e-ticaret şirketlerinin lojistik satın alma ve işlem kayıtları gibi verileri satın almayı amaçladığını da ortaya koydu.[92]

Keskin gözler projesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Keskin Gözler (Çince: 锐眼工程), 2016 yılında yayınlanan 13. Beş Yıllık Plana göre, 2020 yılına kadar Çin'deki kamusal alanın yüzde yüzünü gözetim kullanarak izlemeyi amaçlayan bir projedir. Planda belirtilen bu hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı tartışmalı olsa da, 14. Beş Yıllık Plan projeyi devam ettirerek kamu güvenlik organlarına şu talimatı vermiştir “Düşman güçlerin sızma, sabotaj, yıkıcılık ve ayrılıkçı faaliyetlerine karşı yakın koruma ve bu faaliyetlerin çökertilmesi”.[93]

Dijital RMB

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dijital RMB veya dijital Yuan, fiziksel bir ulusal para biriminin tamamlayıcısı olarak işlemleri kolaylaştırmak amacıyla Çin Halk Bankası (PBOC) tarafından çıkarılan merkezi bir dijital para birimidir, ancak hükûmet nakit veya diğer mobil ödeme uygulamalarını dijital renminbi ile değiştirmeyi planlamamaktadır.[94] 2021 yılı itibarıyla proje, belirli Çin şehirlerinde kullanıma sunulmaya devam eden pilot aşamadaydı.[95] İşletmelerin nakit kabul etme zorunluluğu devam edecek ve nakit kabul etmeyi reddettikleri için para cezasına çarptırılabilecekler.[96][97][98]

Kamu kayıtları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kamu kayıtları veya Dang'an (Çince (basitleştirilmiş): 档案; Çince (geleneksel): 檔案; pinyin: dàng'àn) kelimenin tam anlamıyla: "arşivlenmiş kayıt/dosya", Çin ana karasındaki vatandaşların "performansını ve tutumlarını" kaydeden kalıcı bir dosya veya arşiv sistemidir.[99] Mevcut hane halkı kayıt sistemi olan Hukou sistemi ile birlikte önemli bir sosyal kontrol mekanizması olmuştur. Dosyanın içeriğinde fiziksel özellikler, istihdam kayıtları, fotoğraflar, amir ve akran değerlendirmeleri, ilkokuldan üniversiteye kadar akademik raporlar, mesleki yeterlilik belgeleri, cezai hükümler veya idari cezalar, kulüp/dernek üyelikleri, istihdam kayıtları ve Komünist Gençlik Birliği'ne ve/veya parti üyeliği gibi siyasi tarih yer alıyor. Kişinin parti üyesi olması durumunda dosyada siyasi dürüstlük ve görev performansına ilişkin üyelik değerlendirmeleri de yer alacak. Dosyaya ölüm belgesi ve methiye de konulabilir. 2001 yılında bir insan hakları grubu, ülke genelinde bulunan devlet kamu güvenlik bürolarının yüz milyonlarca dang'an'ı dijitalleştirme sürecinde olduğunu iddia etti.[100] Dang'an sistemi, sosyal kredi sisteminin öncüsü veya temelidir; dosyalarda saklanan veriler daha geniş bir veri havuzuna çekilir ve bir bireyin hareketleri, eylemleri ve yaşamı hakkında daha eksiksiz bir resim sağlamak için diğer kaynaklardan alınan verilerle birleştirilir.[101]

Yerleşik Kimlik Kartı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm Çin vatandaşlarının 16 yaşından itibaren ulusal kimlik kartına sahip olmaları gerekmektedir.[102] Yerleşik kimlik kartı (Şablon:Lang-zh ) ulusal bir kimlik kartı görevi görür ve fotoğraf, ikamet adresi, cinsiyet, etnik köken, doğum tarihi ve bir IC çipine gömülü her iki başparmağın parmak izleri gibi temel tanımlayıcı bilgileri içerir. Kart bilgileri Ulusal Nüfus Temel Bilgi Veritabanında (Şablon:Lang-zh) Kamu Güvenliği Bakanlığı, Sivil İşler Bakanlığı ve İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yönetilmektedir.[103] Yerlşik kimlik kartı, Çin'deki vatandaşlar için birincil kimlik belgesi işlevi görür ve günlük yaşamdaki hemen hemen tüm temel hükûmet hizmetleri ve idari görevler için gereklidir. Mart 2022'de Çin Başbakanı Li Keçiang, hükûmetin dijital ulusal kimlik kartlarını belirsiz bir tarihte ulusal kullanıma sunmayı planladığını belirtti.[104][105]

Ev kaydı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Hukou

Ev kaydı veya Hukou (Şablon:Lang-zh), 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşundan ve imparatorluk dönemlerinden beri varlığını sürdürmektedir. "Hukou" veya aile kayıt sistemi, doğumlar, ölümler, evlilikler, boşanmalar, yer değiştirmeler ve diğer hareketlerin yanı sıra bireyin birinci derece aile üyelerini ve bireyle bağlantısı olabilecek geniş akrabalarını listeler.

Hukou tarımsal ve kentsel statüye bölünmüştür ve bireyin ve çocuklarının eğitim, sağlık, barınma, istihdam ve/veya diğer devlet hizmetlerine erişim elde edebileceği alanı kısıtlayarak bir tür sosyal kontrol görevi görür. Sistem aynı zamanda devletin kolektif cezalandırması için uygun bir yöntem olarak da hareket etmektedir; yani muhalif eylemlerde bulunan veya bu eylemlere katılan kişilerin aileleri baskı amacıyla tutuklanabilir veya gözaltına alınabilir.[106]

Son yıllarda Hukou bilgileri, Şi Cinping'in yolsuzlukla mücadele kampanyasında, özellikle de Çin'de yolsuzlukla suçlanan şüphelilerin, ülkede ikamet eden ailelerinin ve/veya geniş akrabalarının başına gelebilecek sonuçlardan korktukları için suçlamalarla yüzleşmek üzere ülkelerine dönmeye zorlandıkları Tilki Avı Operasyonu'nda hem yurtiçinde hem de yurtdışında muhalefeti bastırmak için kapsamlı bir şekilde kullanılmıştır.[107] Kamu Güvenliği Bakanlığı, geçmiş seyahatler ve sabıka geçmişine ilişkin bilgilerin yanı sıra dijitalleştirilmiş Hukou bilgilerini de içeren Altın Kalkan Projesi kapsamında Ulusal Temel Nüfus Bilgi Veritabanını (NBPIB) yönetmektedir. Bu veritabanı Çin nüfusunun %96'sı hakkında bilgi içeriyor.[108]

Hane halkı kaydı, 1958'de yayınlanan "Çin Halk Cumhuriyeti'nin Hane Halkı Kaydına İlişkin Yönetmelikleri"ne tabidir; bu yönetmelikte şu ifadeler yer almaktadır:

Article 2: All citizens of the People's Republic of China shall perform household registration.

Article 3 The household registration work shall be in charge of the public security organs at all levels.

Cities and towns with public security police stations shall be under the jurisdiction of public security police stations; townships and towns without public security stations shall be under the jurisdiction of townships and towns. The township and township people's committees and police stations are the household registration authorities.

— Regulations of the People's Republic of China on Household Registration (1958), Chapter I.

İkamet kaydı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin Halk Cumhuriyeti Giriş ve Çıkış İdaresi Yasası uyarınca, ülkeye giren veya Çin'deki her yeni bölgeye taşınan tüm kişiler, en yakın Kamu Güvenlik Bürosundan veya PSB'den varış saatinden itibaren 24 saat içinde geçici oturma izni alarak ikametlerini kaydettirmelidir. Bunun yapılmaması, 2.000 RMB'ye kadar para cezası veya tutuklanmayla sonuçlanabilir.[109]

Yabancıların veya ÇHC vatandaşı olmayanların konaklamasına ev sahipliği yapan oteller, ilgili her alanda PSB'lerin öngördüğü platformlara bilgi raporlamak ve bu platformlara bilgi yüklemekle yükümlüdür. Düzenleme, yasaları ihlal edebilecek ya da kamu düzenini bozabilecek kişilere hızlı bir şekilde müdahale edebilmek ya da gözaltına alabilmenin yanı sıra ulusal güvenlik için risk teşkil eden potansiyel casuslar olmaları durumunda tüm yabancı uyrukluları yakından izlemek üzere tasarlanmış olması bakımından eski Sovyet uygulamalarını anımsatmaktadır.

Article 38: Foreigners who reside in China shall, within the prescribed time limit, submit foreigners' residence permits to public security organs under local people's governments at or above the county level in the places of residence for examination.

Article 39: Where foreigners stay in hotels in China, the hotels shall register their accommodation in accordance with the regulations on the public security administration of the hotel industry, and submit foreigners' accommodation registration information to the public security organs in the places where the hotels are located.

For foreigners who reside or stay in domiciles other than hotels, they or the persons who accommodate them shall, within 24 hours after the foreigners' arrival, go through the registration formalities with the public security organs in the places of residence.

— Entry Exit Administration Law of the People's Republic of China (2013), Chapter IV (Section I)

Şebeke tabanlı sosyal yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]

11 Temmuz 2020'de devlet medya kuruluşu Xinhua, yerel parti komitelerine ve mahalle yönetimi komiteleri de dahil olmak üzere yetkililere, kolluk kuvvetleri faaliyetlerinde bulunma ve kendi sınırları içinde yaşayanlara idari cezalar verme yetkisi verileceğini duyurdu. Üst düzey bir görüş belgesine göre: “İlçe, köy ve mahalle [düzeyindeki] yetkililere idari kolluk yetkileri verilirken... mevcut kolluk güçleri ve kaynakları entegre edilecektir”.

2018'de gönderilen direktiflere göre, şebeke sistemi şehir mahallelerini meydan başına 15-20 haneden oluşan bir şebeke düzenine bölüyor ve her şebekeye, sakinlerin işleri hakkında yerel parti komitelerine rapor veren belirlenmiş bir gözlemci atanıyor. RFA'nın raporuna göre, bir mahalle komitesi için bir "şebeke izleme cihazının" görevi: "kimlerin nerede yaşadığı, hangi kuruluşlara ait oldukları ve ne tür yaşamlar sürdükleri de dahil olmak üzere şebeke sakinlerini tam olarak anlamaktır".[110]

Kolluk kuvvetlerinin ilçe ve köy düzeylerine kadar indirilmesi, köy ve yerel parti kadrolarının yasaları uygulamak için gerekli hukuki bilgi ve beceriden yoksun olması nedeniyle “büyük kargaşa” ve toplumsal huzursuzluğa yol açma potansiyeli taşıyan “benzeri görülmemiş” bir uygulama olarak nitelendirilmiştir.[111]

Gerçek isim kaydı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm Çin vatandaşlarının ulusal kimlik kartı taşıması zorunlu olduğundan, SIM kart, uçak bileti, hızlı tren bileti, bankacılık, finansal hizmetler, eğitim ve sağlık hizmetleri gibi çeşitli hizmetlerin satın alınması için devlet tarafından verilen tek kabul edilebilir kimlik kartı ikamet kimlik kartıdır. Ayrıca, Çin'de İnternet erişimi için gerçek isim kaydı zorunludur ve Aralık 2019 itibarıyla, Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı, Çin'de SIM kart satın almak isteyen tüm bireylerin, cep telefonu numaralarını, metin mesajlaşmalarını ve İnternet tarama faaliyetlerini gerçek isim kimliklerine bağlamak için yüz tanıma taramalarına tabi tutulmasını zorunlu kılmıştır.[112]

Çin Halk Cumhuriyeti'nin 2017 yılında Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi tarafından kabul edilen Siber Güvenlik Yasası, anlık mesajlaşma hizmetleri sağlayıcılarının, telekomünikasyon ve İnternet hizmeti sağlayıcılarının yanı sıra alan adı kayıt sağlayıcılarının hizmet sunmadan önce kullanıcıların gerçek kimliklerini doğrulamasını zorunlu kılmaktadır [113]

Article 24: Network operators handling network access and domain name registration services for users, handling stationary or mobile phone network access, or providing users with information publication or instant messaging services, shall require users to provide real identity information when signing agreements with users or confirming the provision of services. Where users do not provide real identity information, network operators must not provide them with relevant services.

— Cybersecurity Law of the People's Republic of China (2017), Chapter III.

İnternet tarama geçmişi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Siber güvenlik yasasının kabul edilmesinin bir sonucu olarak, ağ operatörlerinin (genelde İnternet servis sağlayıcılarına atıfta bulunduklarına inanılmaktadır) en az 6 ay boyunca belirtilmemiş "ağ günlüklerini" tutmaları gerekmektedir.[114] Ağ günlüklerini neyin oluşturduğunun kesin tanımı belirsiz kalsa da, Jones Day ve diğer uluslararası hukuk firmaları tarafından web günlüklerine veya İnternet tarama geçmişine atıfta bulunulacak şekilde yorumlanmıştır.[115]

Ses tanımlama

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Spectrogram

İnsan Hakları İzleme Örgütü, 2017 yılında Çin hükûmetinin, kişileri telefon görüşmelerinde veya halka açık yerlerde sesle tanımlayan iFlytek teknolojisiyle birlikte kullanılmak üzere on binlerce ses örneği topladığını bildirdi.[116][117]

Ulusal Vatandaş Kimlik Bilgi Merkezi (NCIIC)

[değiştir | kaynağı değiştir]

2007 yılında, devlet tarafından işletilen Çin İnternet Bilgi Merkezi, 1,3 milyardan fazla girişi barındıran dünyanın en büyük kimlik veritabanının tamamlandığını bildirdi.[118] NCIIC veya Ulusal Vatandaş Kimlik Bilgi Merkezi Pekin'de bulunmaktadır ve Çin genelinde bankacılık, finansal hizmetler, sağlık, eğitim ve çeşitli devlet kurumları, kolluk kuvvetleri, İnternet hizmet sağlayıcıları ve sosyal medya platformları tarafından, hizmetlerini kullanmak isteyen kullanıcıların ve müşterilerin gerçek kimlik bilgilerini doğrulamak için kullanılan Ulusal Kimlik kartı sisteminin bel kemiğidir.

Çin Halk Cumhuriyeti Biyometri Toplama ve Giriş ve Çıkış İdaresi Kanunu

[değiştir | kaynağı değiştir]

8 Şubat 2021'den itibaren Çin büyükelçilikleri, vize başvurularının ön koşulu olarak fotoğraflar ve 10 parmağın tamamının parmak izleri de dahil olmak üzere biyometrik bilgilerin sunulmasını talep etmeye başladı.[119]

Şubat 2017'den bu yana, Kamu Güvenliği Bakanlığı, alt kuruluşu olan Çin Göçmenlik Denetimi ile birlikte, Çin Halk Cumhuriyeti'ne giren tüm yabancı uyrukluların, şahsen yüz taraması da dahil olmak üzere biyometrik bilgilerini göndermelerini zorunlu kılmıştır. Ulusal güvenlik tedbiri olarak 10 parmağın tamamının parmak izi alınıyor.[120]

Mevzuat temeli, Çin Halk Cumhuriyeti Giriş ve Çıkış İdaresi Kanununun 7. Maddesi ile sağlanmaktadır ve uygulamadan bu yana, program, Çin pasaportu almaya veya yenilemeye çalışan bazı gizli çifte vatandaşlık sahiplerinin iptal edilmesiyle sonuçlanmıştır (Çin vatandaşlık kanunu çifte vatandaşlığa izin vermez).[121]

Article 7: Upon approval by the State Council, the Ministry of Public Security and the Ministry of Foreign Affairs may, on the basis of the need for exit/entry administration, set forth regulations on the collection and keep of fingerprints and other biometric identification information of the persons who exit or enter China.

— Entry and Exit Administration Law of the People's Republic of China (2013), Chapter I.

Çin Göçmenlik Denetimi tarafından kullanılan mevcut biyometrik tarama ekipmanı, Çinli Max Vision şirketi tarafından üretilmektedir.[122]

Metro istasyonlarında yüz tanıma tarayıcıları ve güvenlik kontrolleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney Çin'deki Kunming tren istasyonuna düzenlenen saldırının ardından Çin hükûmeti, Çin genelindeki metro ve tren istasyonlarına giriş öncesinde güvenlik taraması zorunlu hale getirildi.[123] 2021 yılında, güneydeki Guangzhou'daki dört metro istasyonu, insanların istasyon personeli tarafından güvenlik kontrolünden geçmek yerine biyometrik güvenlik kapısını kullanmalaya başladı.[123] 2019'da South China Morning Post, Pekin Metrosu'nun sosyal kredi sistemi ve cezai suç veritabanlarından alınan bilgilere dayanarak yüz tanımayı kullanarak yolcuları sınıflandırmaya başlayacağını bildirdi. Toplum düzeni karşıtı davranışlar sergileyen veya daha önce kötü kredi puanına sahip olan yolcular da sistem kapsamında cezalandırılacak.[124]

Ulusal Dolandırıcılıkla Mücadele Merkezi Uygulaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nisan 2021'de vatandaşların, görünüşte telekomünikasyon dolandırıcılığını ve yurt dışı dolandırıcılıklarını önlemek amacıyla Kamu Güvenliği Bakanlığı Ulusal Dolandırıcılıkla Mücadele Merkezi tarafından geliştirilen bir uygulamayı yüklemeye zorlandığı bildirildi.[125][126] Uygulamanın kullanıcılarının, uygulamaya kaydolurken adlarını ve ulusal kimlik numaralarını girmeleri ve yüz taramalarını göndermeleri gerekmektedir. Böylece gizlilik sonuçları ve cihaz tabanlı gözetim ve sansürün endişeleri konusunda birçok tartışmaya neden oluyor. Eylül ayında, kamu güvenlik yetkililerinin uygulamayı Çin ekonomisiyle ilgili olumsuz haberler içeren yurt dışı finans haberlerine erişen kişileri takip etmek ve sorgulamak için kullandığı bildirilmişti.[127]

Tibet ve Sincan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin ana karasında devam eden en önemli projelerden biri, 200 milyondan fazla video güvenlik kamerasının kuruluduğu Skynet projesidir.[128] Gerçek zamanlı yaya takip ve tanıma sistemi, insanların kıyafetlerini, cinsiyetlerini ve yaşlarının yanı sıra motorlu ve motorsuz taşıtları da kesin bir şekilde tanımlayabiliyor.[129] Ek olarak, gözetim sistemi bir kişinin görüntüsünü kişisel kimlik ve bilgileriyle anında eşleştirebilir.[129] Altın Kalkan, ÇKP'nin anlatısı ve kontrolü hakkında olumsuz raporlar sunabilecek on binlerce web sitesini engelleyen dev bir sansür ve gözetleme mekanizmasıdır.[130]

Tibet

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Human rights in Tibet

Çin hükûmeti, 2012 yılında Kitlelere Fayda Sağla kampanyasının bir parçası olarak kadro gruplarını Tibet köylerine gönderdi [131] Kampanyanın amacı Tibet'teki hizmet ve yaşam kalitesini iyileştirmek ve yerel halkı sosyal istikrarın ve ÇKP'ye bağlılığın önemi konusunda eğitmekti.[131] Ayaklanmaların yaşanmaması için yerel halk da denetleniyordu.[131]

Tibet'te cep telefonu ve internet kullanıcılarının kendilerini isimleriyle tanıtmaları gerekiyor.[132] Hükûmet, programın Haziran 2013'te tam olarak hayata geçirildiğini bildirdi [132] Bir yetkili, "gerçek isim kaydının vatandaşların kişisel bilgilerinin korunmasına ve zararlı bilgilerin yayılmasının engellenmesine yardımcı olduğunu" söyledi.[132]

Global Times'a göre 2018 yılında, Tibet Budistleri için kutsal dördüncü ay olan Saga Dawa sırasında hükûmet Lhasa'da daha katı kurallar uyguladı.[133] İnsanların bu ay dini uygulamalara katılmaları da engellendi.[133] Bunu yaparken de yakından denetleniyorlardı.[133]

Bir protesto yöntemi olarak bazı Tibetliler, Çin kontrolüne karşı ilk kez 20. yüzyılın ortalarında uygulanan bir protesto geleneği olan kurban etme eylemine giriştiler.[134]

Sincan

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Persecution of Uyghurs in China ve Xinjiang internment camps

Sincan'da ve özellikle de başkenti Urumçi'de hemen hemen her yerde güvenlik kontrol noktaları ve kimlik tespit istasyonları bulunuyor.[135] Uygurlar “odak personel” kategorisine giren ve yoğun gözetim altında tutulanlar arasında yer alıyor.[136] İnsanların bir süpermarkete, otele, tren istasyonuna, otoyol istasyonuna veya diğer halka açık yerlere girmeden önce kimlik kartlarını göstermeleri ve güvenlik istasyonlarında yüzlerini kameralara taraması gerekiyor.[135] Sincan'da görevli polis memurlarının Sincan nüfusu içindeki oranı diğer yerlere göre daha yüksektir.[137] Güvenlik kontrollerinin sıkı bir şekilde uygulanması, kısmen 2009'da Uygurlarla bağlantılı ayrılıkçı harekete bir yanıttır.[135] Ayrıca sokaklardaki kameraların sayısı 40.000 ile diğer yerlere göre daha yoğun.[135][137] Kameralar tarafından toplanan bilgiler, DNA örnekleri ve ses örnekleri gibi önceden toplanmış biyometrik verileri içeren bireysel profillerle eşleştiriliyor.[138] İnsanlar, ailevi ilişkilerini ve sosyal bağlantılarını da dikkate alan profillerine göre bir güvenilirlik düzeyine göre derecelendiriliyor.[138] Bu düzeyler "güvenilir", "ortalama" ve "güvenilmez" şeklindedir.[138] Veriler, kitlesel gözetim için kullanılan ve gözaltına alınacak şüphelilerin listesini oluşturan yapay zeka destekli bir sistem olan Entegre Ortak Operasyonlar Platformuna (Çince: 一体化联合作战平台) aktarılıyor [139][140]

Sincan sakinlerinin, özellikle de Uygur etnik grubundan olanların belirli dini ibadetleri yerine getirmelerine izin verilmiyor.[137] Ayrıca gözetim uygulamaları, ses yazdırma ve yüz tanıma kameraları tarafından daha aktif ve sıkı bir şekilde izleniyorlar.[137] Hükûmet, vatandaşları kurallara uymaya zorlamak için 2017'den bu yana Sincan'da toplama kampları (yeniden eğitim kampı) kuruyor.[137] Yeniden eğitim kamplarındaki insanlar genellikle gardiyanlar tarafından yakından izleniyor ve aile üyeleri ve diğer yakın akrabalar da dahil olmak üzere tesislerin dışında başkalarıyla temas kurmalarına izin verilmiyor.[138] Kamplardan ayrıldıktan sonra Mandarin Çincesi karakterleri ve kamplarda ve dışarıda uymaları gereken kuralları öğreniyorlar.[138]

Xinjiang'daki güvenlik harcamaları 2017'de büyük bir artış gösterdi ve 2016 yılına kıyasla %90 artışla 8,52 milyar dolara yükseldi [137] En az 2017'den bu yana Çin polisi, Sincan'daki Uygurları telefonlarına Jingwang Weishi uygulamasını yüklemeye zorlayarak telefon içeriklerinin uzaktan izlenmesine olanak tanıyor.[141][142]

Aynı yıl, Çinli drone üreticisi DJI, operasyonlarını desteklemek amacıyla gözetleme drone'ları sağlamak üzere yerel polisle bir işbirliği anlaşması imzaladı.[143] 2018 yılında Çin, bölgedeki gözetim seviyelerini artırmak için kuş görünümüne bürünmüş bir sürü insansız hava aracını konuşlandırdı.[144]

Hükûmetin başta Uygurlar olmak üzere nüfusu izlemek için kullandığı Entegre Ortak Operasyonlar Platformu'nun (IJOP, 一体化联合作战平台), 2018'de Washington Post ve İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) tarafından rapor edildiği bildirildi.[145] Platform, Sincan'daki bireyleri takip etmek için DNA örnekleri de dahil olmak üzere biyometrik verileri topluyor.[146]

Kasım 2019'da, Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu, altı belgeden, kampları yönetmeye yönelik bir "operasyon kılavuzundan" ve insanları hedef almak ve kamplardaki yaşamı düzenlemek için tahmine dayalı polislik ve yapay zekanın ayrıntılı kullanımından oluşan Çin Kabloları (Chinese Cables) dosyasını yayımladı.[147][148]

2020'nin sonlarında HRW, IJOP'tan sızdırılan, Aksu vilayetinde tutulan 2000 Uygur mahkûmun isminin yer aldığı bir listeye ulaştı. Listede hapis cezasına çarptırılma nedenleri arasında devlet izni olmadan Kur'an okumak veya uzun sakal bırakmak gibi dini pratikler, VPN gibi yazılımlar veya çevrimiçi hizmetler kullanmak, Aksu dışına seyahat etmek, telefonunu sürekli kapatmak veya “aşırılık yanlısı düşüncelere” sahip olmak yer aldı. Sızan IJOP listesi, The Guardian'ın "eşi benzeri görülmemiş" olarak tanımladığı Sincan yeniden eğitim kamplarının işleyişine ilişkin ayrıntılı, günlük kanıtlar sağlıyordu. Şubat 2020'de sızdırılan daha önceki bir liste olan Karakaş (veya Qaraqash) listesi, tutukluların tutulması veya serbest bırakılmasına ilişkin karar verme sürecini gösteriyordu.

2023 yılında IPVM, Sincan'a seyahat eden tüm yabancı gazetecilerin Alibaba'nın polis bulutu aracılığıyla takip edildiğini tespit etti.[149] Bölgeye gelen ziyaretçilerin önemli sınır ve giriş kontrol noktalarında “kötü amaçlı yazılım gibi davranan” ve arama, metin, dosya, tarama verileri ve diğer cihaz bilgilerini kamu güvenliği yetkilileri tarafından kontrol edilen sunuculara aktaran BXAQ adlı bir uygulamayı yüklemeye zorlandıkları da bildiriliyor.[150]

Hong Kong

[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokrasi yanlısı bir hareket olan Hong Kong Şemsiye Hareketi, Hong Kong vatandaşlarının Hong Kong hükûmetinin başkanını aday gösterme ve seçme hakkına sahip olabilmesi için tam demokrasi talep etmeyi amaçlıyor.[151] Ancak bazı kanun yapıcılar, akademisyenler ve siyasi aktivistler gibi demokrasi yanlısı önemli isimler merkezi hükûmetin gözetimi altında. Şemsiye hareketine katılan bazı aktivistler polis tarafından korkutuldu veya tutuklandı.[152] Hong Kong'un demokrasi yanlısı protestolarıyla ilgili haberler, sosyal medya paylaşımları ve görseller Çin ana karasında sansürleniyor.[153]

Hong Kong'daki internet kullanıcıları ve sivil toplum grupları, son birkaç yıldır siber saldırılarla karşı karşıya kalıyor ve çevrimiçi mahremiyete yönelik tehditleri tartışıyor.[154] Haziran 2014'te Pekin tarafından yayınlanan "bir ülke, iki sistem" anlaşmasına ilişkin bir makale, merkezi hükûmetin Hong Kong üzerinde kapsamlı yargı yetkisine sahip olduğunu ve yerel işleri yürütme yetkisinin merkezi hükûmet tarafından verildiğini açıkça ifade ediyordu.[155][156]

Hong Kong Kimlik Kartı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin ana karasında olduğu gibi, tüm Hong Kong sakinlerinin, Kişilerin Kaydı Yönetmeliği (Başlık 177) uyarınca göçmenlik departmanı tarafından verilen, Hong Kong Kimlik Kartı veya HKID olarak bilinen bir IC veya kimlik kartına sahip olmaları gerekmektedir. Bu kartta şu ifadeler yer almaktadır: "Hong Kong'da 180 günden daha uzun süre yaşayan 11 yaş ve üzeri tüm sakinler, 11 yaşına ulaştıktan veya Hong Kong'a geldikten sonra 30 gün içinde HKID'ye kaydolmalıdır".[157]

Kart, isim, yaş ve cinsiyet gibi standart biyografik bilgilerin yanı sıra, sahibinin iki baş parmağının parmak izi taramasını içeren bir çip içeriyor.[158]

Ulusal kimlikler gözetim devletlerinin bir özelliğidir; çünkü kimlik, bireylerin devlet, bankacılık veya diğer finansal ve sosyal hizmetlere erişmek için her zaman üzerlerinde taşımaları gereken “günlük kağıtların” bir parçasıdır. HKID sahipleri, şehir genelindeki giriş limanlarında, girişte parmak izlerini tarayarak gümrük kontrol noktalarından daha hızlı geçebilecekler.[159]

Ulusal Güvenlik Kanunu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hong Kong, 2020 Hong Kong ulusal güvenlik yasasının ya da “Hong Kong Özel İdari Bölgesinde Ulusal Güvenliğin Korunması Yasası"nın kabul edilmesinden bu yana, yasama konseyinin Pekin yanlısı adaylarla doldurulması, muhalefet liderlerinin tutuklanması ve yasama konseyi adaylarının yeterince ’vatansever” olmadıkları düşünülerek diskalifiye edilmesi gibi çeşitli yöntemlerle ana kara Çin hükûmetinin sürünen otoriterliğinin hedefi olmuştur. Yasa ayrıca “Merkezi Halk Hükümeti Ulusal Güvenlik Ofisi” (CPGNSO) olarak da bilinen Hong Kong Özel İdari Bölgesi Ulusal Güvenliğini Koruma Ofisi'ni kurmuştur; bu ofis anakara kolluk kuvvetleri ve ajanlarının Hong Kong polisi veya Hong Kong Özel Yönetim İdaresi hükûmetinden izin almaksızın Hong Kong yetki alanında faaliyet göstermesine izin veren bir kurumdur[160]

11 Kasım 2020 tarihinde, Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi (NPCSC), “bağımsızlığı duyuran veya destekleyen”, “dış müdahale isteyen” veya “ulusal güvenliği tehlikeye atan diğer faaliyetleri” sürdüren Hong Kong yasa yapıcılarını diskalifiye eden bir kararı kabul etti [161] Pekin tarafından atıfta bulunulan “reformlar”, sadıkların yerleştirilmesinin ve ardından vatanseverlik eğitimi, SIM kart kaydı ve Hong Kong polis memurlarının ifşa edilmesini önleyen yasalar da dahil olmak üzere otoriter olarak kabul edilen bir dizi yasanın teklif edilmesinin ve kabul edilmesinin yolunu açtı [162]

Doxing ile Mücadele Yasası

[değiştir | kaynağı değiştir]

21 Temmuz 2021'de Hong Kong Yasama Konseyi, Hong Kong Polis Gücü mensupları ve bazı yargıçların, protestolar sırasında karşılaşılan şiddet veya polis şiddetine misilleme olarak isimleri, adresleri, aile üyelerinin isimleri, çocuklarının ve devam ettikleri okulların detayları gibi kişisel bilgilerinin kamuoyuna sızdırıldığı 2019'daki demokrasi yanlısı protestolarına yanıt olarak “anti-doxing” yasalarını uygulamak üzere görüşmelere başladı. Aralarında insan hakları ve teknoloji endüstrisi gruplarının da bulunduğu yasayı eleştirenler, bu önlemlerin iktidardakileri korumak ve sivil toplumu hedef almak için kullanılabileceğini belirtti. Önerilen yasalar uyarınca, ihlal edenler 1 milyon HK$'a (128,736 $) kadar para cezası ve beş yıl hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilir.

Yasa ayrıca Kişisel Verilerin Gizliliği Komiserliği'ne elektronik cihazlara arama izni olmaksızın erişme yetkisi veriyor. Buna karşılık Google, Facebook ve Twitter'dan oluşan bir savunuculuk grubu olan "Asia Internet Coalition", 25 Haziran'da komisere gönderdiği mektupta, “önlemlerin küresel normlar ve eğilimlerle uyumlu olmaması” nedeniyle değişikliklerin yürürlüğe girmesi halinde teknoloji şirketlerinin Hong Kong'da hizmet sunmayı durdurabileceği ve ifade özgürlüğünü kısıtlayabilecek herhangi bir mevzuatın “gereklilik ve orantılılık ilkeleri üzerine inşa edilmesi gerektiği” uyarısında bulundu.[163]

SIM Kart Kaydı (Telekomünikasyon Yönetmelik Değişikliği)

[değiştir | kaynağı değiştir]

2 Haziran 2021 tarihinde, Hong Kong'un Yürütme Konseyi veya “ExCo” olarak bilinen kabine organı, Mart 2022'den itibaren tüm SIM kart alıcılarının Hong Kong'da bir SIM Kart satın alırken kimlik kartı numaralarını, doğum tarihlerini ve kimlik belgelerinin bir kopyasını vermeleri gerekeceğini duyurdu. Ticaret ve Ekonomik Kalkınma Bakanı Edward Yau, değişikliği “suçla mücadelede gecikmiş bir adım” olarak nitelendirdi. Yau ayrıca, danışma sürecinde alınan 100.000 başvuru arasından yüzde 70'inin düzenlemeleri desteklediğini iddia etti.

Mevzuatın ayrıntılarına göre, 1 Eylül'den itibaren operatörlere müşterilerin kayıt bilgilerini saklayacak bir sistemi hayata geçirmeleri için 180 gün süre verilecek ve 1 Mart 2022'den itibaren kullanıcılara halihazırda dolaşımda olan ön ödemeli sim kartlarını kaydetmeleri için 360 gün süre tanınacak. Yeni düzenlemeler kapsamında, kolluk kuvvetlerine belirsiz bir şekilde tanımlanan durumlarda arama emri olmaksızın “acil ve istisnai durumlar”da bilgilere erişim izni verilecektir:[164]

Bu hareket, ulusal güvenlik yasasının kabul edilmesiyle yakından örtüşüyor ve kullanıcıların yeni SIM kartlarını gerçek ad kimliklerini kullanarak kaydetmelerinin de zorunlu olduğu Çin ana karasındaki paralel düzenlemeleri yansıtıyor.[165] Bu hareket, ÇKP'nin artan gözetleme ve dijital otoriterliğin izinsiz girişi yoluyla Hong Kong üzerindeki kontrolünü savunma yönündeki artan çabalarına işaret ediyor.

Greatfire.org web sitesinin yöneticisi Dan McDevitt, Nikkei Asia'da yeni düzenlemelere tepki olarak Pekin'in “baskıcı gözetim araçlarını Hong Kong'a getirdiğini”, ulusal güvenlik yasasının yürürlüğe girmesinden sonra İnternet üzerindeki kontrolü giderek sıkılaştırdığını ve mahremiyeti, açık iletişim forumlarını ve sivil toplumu aşındırdığını yazdı. Yönetmelik uyarınca kayıt bilgilerinde sahtecilik yapmaktan suçlu bulunan herkes 14 yıl hapis cezasına çarptırılabilir.[166]

Hong Kong polisinin veri taleplerinin askıya alınması

[değiştir | kaynağı değiştir]

6 Temmuz 2020 tarihinde, Facebook, Google ve Twitter gibi sosyal medya şirketleri, “yıkıcılık, gizli anlaşma, casusluk” ve “ayrılık” kışkırtıcılığı tanımlarına ilişkin olarak yasanın aşırı geniş yorumlanması nedeniyle, verilerin siyasi muhalefetin bastırılması ve protestoların barışçıl katılımcılarının hedef alınması için kullanılabileceği endişesiyle Hong Kong Kolluk Kuvvetlerinden gelen kullanıcı verilerine ilişkin talepleri işleme koymayı askıya aldı [167] Yasanın yürürlüğe girmesine yanıt olarak TikTok da ulusal güvenlik yasasının yayımlanmasını takip eden günlerde Hong Kong pazarından çıkacağını açıkladı.[kaynak belirtilmeli]</link>[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2024)">kaynak belirtilmeli</span> ]

Giriş limanlarında yüz tanıma kontrol noktaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

2017 yılından bu yana, Çin Göçmenlik Denetimi ve Kamu Güvenliği Bakanlığı, Çin Halk Cumhuriyeti topraklarına girmeden önce biyometrik bilgilerin sunulmasını zorunlu kılmaktadır. Herhangi bir göçmen kontrol noktasından Çin ana karasına geçerken 10 parmağın tamamının parmak izleri ve bir kişinin yüzünün fotoğrafı da gereklidir.[168]

Çin, yolsuzluk şüphelilerine, muhaliflere ve cezai soruşturmaların hedeflerine veya iktidardaki ÇKP'nin ilgi alanına giren kişilere giriş ve çıkış yasakları koyarak sınır kontrolünü geliştirmenin yanı sıra muhalefeti hedef almak ve bastırmak amacıyla yıllar boyunca geniş bir yüz tanıma veri tabanı oluşturmaktadır [169]

Hong Kong sakinleri, Çin ana karasına girdikten sonra ayrılamayacaklarından korktuklarını ifade ettiler ve 2019'daki iade karşıtı yasa tasarısı ve demokrasi yanlısı protestolardan bu yana, siyasi aktivizm ve protestolara karıştıklarından şüphelenilen bazı bölge sakinleri kara listeye alındı ve Çin ana karasına girişleri yasaklandı.[170]

2018'den bu yana HKIA (Hong Kong Uluslararası Havalimanı), yolcuların güvenlikten geçmelerine ve gümrükten daha hızlı geçmelerine yardımcı olmak için yüz tanıma ve biyometrik akıllı kapılar da işletmektedir. Hong Kong sakinleri, Hong Kong'a girerken parmak izlerini ve kimlik kartlarını taratarak Hong Kong'a hızlandırılmış giriş hakkına sahiptir. Makine, kart sahibinin kimliğini doğrulamak için kart çipinde bulunan bilgilerle kart sahibinin bilgilerini çapraz eşleştirerek çalışmaktadır.[171]

Kamusal güvenlik kameraları

[değiştir | kaynağı değiştir]

South China Morning Post'un haberine göre, 2014 yılı itibarıyla Hong Kong'da yaklaşık 50.000 güvenlik kamerası bulunuyor ve bunların 20.000 kadarı Hong Kong Konut İdaresi tarafından işletiliyor.[172] Ocak 2024'te Hong Kong Free Press, şehrin 2.000 kamera daha kurmayı planladığını ve yetkililerin mevcut sayıların “nispeten az” olduğunu belirttiğini bildirdi. Güvenlik Bürosu yetkilileri, hükûmetin farklı departmanlar tarafından şehir genelinde kullanılan güvenlik kameralarının toplam sayısına ilişkin istatistik tutmadığını iddia etti. Hong Kong İcra Kurulu Başkanı John Lee de kameraların yüz tanıma teknolojisi kullanıp kullanmadığı sorusuna yanıt vermeyerek şunları söyledi “Sistemlere ilişkin detaylı bilgilerin açıklanması suçlulara ilgili devlet dairelerinin güvenlik düzenlemelerinin yanı sıra kolluk kuvvetlerinin kabiliyetlerini ve soruşturma tekniklerini de ifşa edebilir.”[173]

Şubat 2024'te South China Morning Post gazetesi, Hong Kong Emniyet Müdürü Raymond Siu'nun, kent sakinlerinin güvenliğini sağlamak amacıyla kent genelinde yoğun nüfuslu ve “suç oranı yüksek” bölgelere 2.000 güvenlik kamerası daha yerleştirilmesi planlarını desteklediğini bildirdi. Mahremiyete ilişkin endişelerin ortasında Siu, bu tür önlemlerin “sağduyulu” olduğunu ve Singapur ve Birleşik Krallık gibi diğer yargı bölgelerinin bu tür teknolojileri zaten kullandığını belirterek planları savundu ve polis teşkilatının gelecekte gözetim sisteminde yüz tanıma özelliğini kullanma olasılığını göz ardı etmeyeceğini de sözlerine ekledi.[174]

Akıllı Lamba Direkleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

2019'dan bu yana şehir yönetimi yetkilileri, trafik akışını ve sıkışıklığı izlemek için CCTV teknolojisine sahip "akıllı lamba direkleri" kurmaya da başladı.[175]

Sınıflara Kamera Kurulumu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mart 2020'de, Hong Kong Yasama Konseyi'nin Pekin yanlısı yasa yapıcıları, öğretmenlerin kendilerini izlemenin yanı sıra öğrencilere verilen derslerin içeriğini de izlemek için sınıflara kameralar yerleştirilmesini önerdi.[176]

Çin ana karasıyla bilgi paylaşımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül 2019'da Hong Kong Free Press, Hong Kong Polis Gücü İstihbarat Bölümünün, polis merkezini Shenzhen'deki ara halk mahkemesinin ceza bölümüne bağlayan özel bir hat kurduğunu bildirdi. Gazete tarafından ele geçirilen ihale belgeleri, hattı, faaliyetleri normal ağ kullanıcılarından gizleyecek ve “mesajların dinlenmesine karşı daha bağışık” hale getirecek bir “gigabayt pasif optik ağ” olarak tanımlamaktadır. [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2024)">kaynak belirtilmeli</span> ]

Polis, hattın "Çin merkezli bir suçlunun uyuşturucu kaçakçılığı davasıyla ilgili uzaktan delil sunması için geçici olarak kurulduğunu" ve hattın davanın bitiminde kaldırılacağını belirtti. Demokrat Parti milletvekili James To, polis merkezi ile anakaradaki bir mahkeme arasında doğrudan bir hattın kesinlikle “normal” ve “olağan dışı” olmadığını, anakaradaki Çin kolluk kuvvetleri ve adli makamlarla resmi olarak kurulan temas noktasının Hong Kong Özel Yönetim İdaresi Merkezi Halk Hükûmeti İrtibat Bürosunun Polis İrtibat Departmanı olduğunu belirtti [177]

Çin yasalarının Hong Kong'da uygulanması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Batı Kowloon İstasyonu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran 2021'de Hong Kong Temyiz Mahkemesi, Hong Kong Özel İdari Bölgesi ile Çin Halk Cumhuriyeti (anakara Çin) toprakları arasındaki sınır ötesi hızlı tren yolunun Batı Kowloon İstasyonu'unda ana kara Çin yasalarının uygulanmasına izin veren tartışmalı bir düzenlemenin anayasal statüsünü onayladı.[178]

Plan, MPS ya da Kamu Güvenliği Bakanlığı ve Shenzhen Belediyesi Kamu Güvenliği Bürosundan ana kara kolluk kuvvetlerinin istasyon içinde Çin yasalarını uygulayabilecekleri ve kontrol noktasında ana kara Çin'e geçtiklerinde iktidardaki ÇKP'nin herhangi bir muhalifini potansiyel olarak tutuklayabilecekleri anlamına geliyor.[kaynak belirtilmeli]

Eleştirmenler bu düzenlemeyi Hong Kong'un özerkliğini ihlal etmek ve Hong Kong Temel Yasasını ihlal etmek olarak nitelendirdi.[179] Benzer bir düzenleme 2007'den bu yana Hong Kong'un yetki alanının anakaradaki Shenzhen Körfezi Limanı bölgeleriyle çakıştığı sınırda uygulanmaktadır.[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2024)">kaynak belirtilmeli</span> ]

2019'un başlarında, Hong Kong'daki İngiliz Başkonsolosluğu'nda yatırım memuru olan Simon Cheng, Shenzhen'deki bir iş gezisinden döndükten sonra istasyondaki kamu güvenlik görevlileri tarafından fuhuşu teşvik ettiği iddiasıyla tutuklandı. Cheng, Hong Kong'daki 2019 demokrasi yanlısı protestolarında aktivist ve destekçisiydi.[180]

Hong Kong-Zhuhai Makao Köprüsü

[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Aralık 2019'da Hong Kong Göçmenlik Dairesi, bir adamın Hong Kong-Zhuhai Makao Köprüsü'nden Makao'ya geçerken ortadan kaybolduğuna dair raporlar aldı.[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2024)">kaynak belirtilmeli</span> ]

Köprü, 2018 yılında inşa edildiğinden bu yana, Kamu Güvenliği Bakanlığı'na bağlı Çin Göçmenlik Denetleme kurumundan memurların görev yaptığı bir Çin polis kontrol noktasına ev sahipliği yapıyordu. Daha sonra yapılan araştırmada, adamın Zhuhai-Macau Limanı Yapay Adası'ndan (köprünün ortasında bir su altı tüneline açılan bir bölüm) Makao'ya giderken Çin polisi tarafından gözaltına alındığı ortaya çıktı.[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2024)">kaynak belirtilmeli</span> ]

Hong Kong Free Press'in haberine göre Guangdong Kamu Güvenliği Bürosu görevlileri, ÇKP Genel Sekreteri Şi Cinping'in Makao'ya yapacağı ziyaret öncesinde X-ray makineleri ve yüz tanıma tarayıcılarından oluşan bir kontrol noktası kurmuş ve bu kontrol noktası Macau'ya geçerken adamı yakalamıştı.[181] Köprü merkezi hükümet tarafından inşa edildiğinden, Pekin, Zhuhai-Makao Limanı Yapay Adası'nın Çin topraklarının bir parçası olması temelinde köprü üzerinde yargı yetkisini kullanıyor.[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2024)">kaynak belirtilmeli</span> ]

Neyin Çin toprağı olarak kabul edildiğine dair bu geniş yorum, ÇKP genel sekreteri Şi Cinping yönetimi altında, güvenlik görevlilerinin normalde faaliyet gösterdikleri bölgelerin dışına konuşlandırılması gibi eylemler yoluyla Çin'in yumuşak gücünü arttırırken aynı zamanda yasalarının bölge dışı erişimini artırmaya yönelik artan çabaları yansıtıyor.[182]

Tayvan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin hükûmetinin yaygın kameralar aracılığıyla nüfusu izlemek için kullandığı "SkyNet" teknolojisi, kamera ağı altında görünen herkesi kapsarken Tayvan'ı etkilememektedir.[183] Bu arada Tayvanlı yetkililer, Çin ana karasında yaşayan Tayvanlıları, faaliyetlerine yönelik gözetimin giderek yaygınlaştığı konusunda bilgilendirdi.[183] Çin'in ana karada yaşayan Tayvan, Hong Kong ve Makao'dan gelen kişilere oturma kartı ve tam ulusal statü sunmaya başlamasından bu yana bu durum daha da artan bir endişe haline geldi.[184] Pekin'in girişimi sonucunda öğrenci ve işçi gibi kişiler Çin ana karasında altı ay ikamet ettikten sonra oturma iznine başvurabiliyor.[183] Bu politika, artık bu hizmetlerden diğer Çin vatandaşlarıyla aynı şekilde yararlanan onlara sosyal hizmetler ve tıbbi yardımlar sağlıyor.[183] Tayvanlı yetkililer, Tayvanlılara verilen ve kimliklerini Çin hükûmetine sağlayan ve onları kameralar, yüz tanıma teknolojisi ve sosyal krediden oluşan aynı gözetim rejimine tabi tutan ikamet kartları nedeniyle Tayvanlıların gözetlenmesinden endişe duymaktadır.[185]

Ana kara seyahat izni

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Mainland Travel Permit for Taiwan Residents

ÇHC, "Tayvanlı sakinler" veya "Tayvanlı yurttaşlar" için ana karaya seyahat izinleri politikası uygular. Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan üzerinde egemenlik iddiasında bulunduğundan ve Tayvan pasaportlarını resmi olarak tanımadığından, tüm Tayvanlı sakinlerin, çalışma, eğitim veya başka amaçlarla Çin anakarasına seyahat etmek için Tayvan'da ikamet edenler için ana kara seyahat iznine başvurmaları gerekmektedir.[186] Başvuru sürecinin bir parçası olarak biyometri, parmak izi, fotoğraf ve doğum tarihi gibi kişisel bilgiler toplanmaktadır.[187]

Harcama tahminleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 yılında ilk kez iç güvenlik harcamaları dış savunma harcamalarını aştı. 2016 yılı itibarıyla iç güvenlik harcamaları dış savunmayı %13 oranında geride bıraktı.[188]

2017 yılında Çin'in iç güvenliğe yaptığı harcamanın, güvenlikle ilgili kentsel yönetim ve gözetleme teknolojisi girişimlerine yapılan harcamalar hariç, 197 milyar ABD doları olduğu tahmin ediliyor.[188] Aynı yıl, merkezi hükûmetin Sincan'daki toplam kamu güvenliği harcaması 57,95 milyar RMB'ye ulaştı; bu da 9,16 milyar ABD dolarına eşdeğerdir; bu, önceki on yılın harcamalarının on katıdır.[46]

2018 yılında Çin, kapalı devre televizyon kameraları ve diğer gözetleme ekipmanlarını satın almak için 20 milyar ABD dolarına eşdeğer bir harcama yaptı.[189] Bir devlet gazetesinde yer alan bir tahmine göre, bu büyük satın alma sayısı küresel pazarın yarısı kadardır.[189]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
Çin'de kitlesel gözetim
ile ilgili kütüphane kaynakları

İleri okumalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Bischoff, Paul. "Surveillance camera statistics: which cities have the most CCTV cameras?". Comparitech. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020. 
  2. ^ a b c Mozur, Paul (8 Temmuz 2018). "Inside China's Dystopian Dreams: A.I., Shame and Lots of Cameras". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. 
  3. ^ a b "She's a model citizen, but she can't hide in China's 'social credit' system". ABC News. 18 Eylül 2018. 31 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  4. ^ a b Chin, Josh; Lin, Liza (2022). Surveillance State: Inside China's Quest to Launch a New Era of Social Control. 1st. New York. ISBN 978-1-250-24929-6. OCLC 1315574672. 
  5. ^ Andersen, Story by Ross. "The Panopticon Is Already Here". The Atlantic. ISSN 1072-7825. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021. 
  6. ^ Greitens, Sheena Chestnut (April 2020). "DEALING WITH DEMAND FOR CHINA'S GLOBAL SURVEILLANCE EXPORTS" (PDF). Brookings. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  7. ^ Tang, Didi (4 Temmuz 2022). "Chinese AI 'can check loyalty of party members'". The Times (İngilizce). ISSN 0140-0460. 4 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2022. 
  8. ^ Doffman, Zak. "Has Huawei's Darkest Secret Just Been Exposed By This New Surveillance Report?". Forbes. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2019. 
  9. ^ Doffman, Zak. "Beyond 5G: Huawei's Links To Xinjiang And China's Surveillance State". Forbes. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2019. 
  10. ^ Buckley, Chris; Mozur, Paul (22 Mayıs 2019). "How China Uses High-Tech Surveillance to Subdue Minorities". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2019. 
  11. ^ "China's Sharp Eyes surveillance system puts the focus on shaming". South China Morning Post (İngilizce). 30 Ekim 2018. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2019. 
  12. ^ a b ""Skynet", China's massive video surveillance network". Abacus. 4 Ekim 2018. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. 
  13. ^ news.dwnews.com. 29 Ağustos 2018 https://web.archive.org/web/20190410211135/http://news.dwnews.com/china/news/2018-08-28/60080872.html. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  14. ^ "In China, Facial Recognition Tech Is Watching You". Fortune (İngilizce). 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. 
  15. ^ Huawei (PDF) https://web.archive.org/web/20190217064814/https://www.huawei.com/mediafiles/CORPORATE/PDF/Magazine/communicate/69/HW_412473.pdf. 17 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  16. ^ a b "Chinese city with world's heaviest surveillance has 2.5 million cameras". South China Morning Post (İngilizce). 19 Ağustos 2019. 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. 
  17. ^ a b Phoenix New Media Limited https://web.archive.org/web/20180504074749/http://tech.ifeng.com/a/20180504/44980719_0.shtml. 4 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  18. ^ a b "The world's most-surveilled cities". Comparitech. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". www.afzhan.com. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. 
  20. ^ www.sohu.com (İngilizce) https://web.archive.org/web/20191127195903/http://www.sohu.com/a/211858057_416207. 27 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  21. ^ Kaur, Dashveenjit (15 Ağustos 2023). "Facial recognition in China will no longer be the same. Here's why". Tech Wire Asia (İngilizce). 26 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2024. 
  22. ^ "'The new normal': China's excessive coronavirus public monitoring could be here to stay". the Guardian (İngilizce). 9 Mart 2020. 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2020. 
  23. ^ a b c d Jung, Chang. Wild swans : three daughters of China. OCLC 986425453. 
  24. ^ Guo, Pingxin; Sun, Qiangnan (April 1987). "General review of computer technology and application in China". Computers in Industry. 8 (2–3): 113-117. doi:10.1016/0166-3615(87)90116-3. ISSN 0166-3615. 
  25. ^ "Beijing: Skynet is watching". The Week. 8 Şubat 2013. s. 9. 
  26. ^ Page, Jeremy; Dou, Eva (29 Aralık 2017). "In Sign of Resistance, Chinese Balk at Using Apps to Snitch on Neighbors". Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. 4 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2018. 
  27. ^ a b c d e Mozur, Paul (8 Temmuz 2018). "Inside China's Dystopian Dreams: A.I., Shame and Lots of Cameras". The New York Times. 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  28. ^ "China is building a vast civilian surveillance network — here are 10 ways it could be feeding its creepy 'social credit system'". Business Insider. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2018. 
  29. ^ "Traffic police in China are using drones to give orders from above". South China Morning Post. 6 Eylül 2019. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2019. 
  30. ^ "Drones, facial recognition and a social credit system: 10 ways China watches its citizens". South China Morning Post. 4 Ağustos 2018. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2019. 
  31. ^ Jiangtao, Shi (17 Eylül 2019). "How China's surveillance state was a mirror to the US for whistle-blower Edward Snowden". South China Morning Post. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2019. 
  32. ^ paper.people.com.cn https://web.archive.org/web/20190303234110/http://paper.people.com.cn/rmzk/html/2017-11/20/content_1825998.htm. 3 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  33. ^ "New York's police are using Chinese facial recognition tech on citizens". South China Morning Post (İngilizce). 11 Ocak 2019. 14 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. 
  34. ^ Navlakha, Meera (21 Ağustos 2019). "Eight Of The Ten Most-Surveilled Cities In The World Are In China". Vice (İngilizce). 2 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2019. 
  35. ^ "Chinese city with world's heaviest surveillance has 2.5 million cameras". South China Morning Post (İngilizce). 19 Ağustos 2019. 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2019. 
  36. ^ "The World Relies on China's Surveillance Technology". PC Magazine. 13 Aralık 2019. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2019. 
  37. ^ Purnell, Liza Lin and Newley (6 Aralık 2019). "A World With a Billion Cameras Watching You Is Just Around the Corner". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 27 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2020. 
  38. ^ Ni, Vincent; Wang, Yitsing (24 Kasım 2020). "How to 'disappear' on Happiness Avenue in Beijing". BBC News. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020. 
  39. ^ Lewis, Leo (4 Mart 2011). "China mobile phone tracking system attacked as 'Big Brother' surveillance". The Australian. 19 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  40. ^ a b c 2m spy cameras in Guangdong by 2015, South China Morning Post, 15 Haziran 2012, 30 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  41. ^ John Hall (6 Kasım 2013). "China's CCTV culture suffers as record high pollution and smog levels render country's 20 million surveillance cameras effectively useless - Asia - World". The Independent. 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2014. 
  42. ^ China Telecom Corporation Limited. "China Telecom 2014 Annual Work Conference Highlights" (Basın açıklaması). Investor Relations Asia Pacific. 31 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. [...] Mr. Shang made four requests for the work in 2014: [...] To bolster network information security by diligently implementing the telephone customer real name registration system and protecting the privacy of customer personal information while coordinating with relevant authorities to regulate the dissemination of objectionable information over the network to ensure a secure and reliable network environment. 
  43. ^ 'Forget the Facebook leak': China is mining data directly from workers' brains on an industrial scale, South China Morning Post, 15 Haziran 2012, 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Aralık 2019  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  44. ^ China is monitoring employees' brain waves and emotions — and the technology boosted one company's profits by $315 million, Business Insider, 1 Mayıs 2018, 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Aralık 2019 
  45. ^ "China orders real name register for online video uploads", Reuters, Reuters, 21 Ocak 2014, 21 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi 
  46. ^ a b Lucas, Louise; Feng, Emily (20 Temmuz 2018). "Inside China's surveillance state". Financial Times. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  47. ^ "2016 Cybersecurity Law". www.chinalawtranslate.com. 7 Kasım 2016. 2 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2018. 
  48. ^ a b c [Chinese policemen equipped with facial recognition glasses captured 7 criminals] |çeviri-başlık= kullanmak için |başlık= gerekiyor (yardım). BBC News 中文. 8 Şubat 2018 https://web.archive.org/web/20181121133231/https://www.bbc.com/zhongwen/trad/chinese-news-42985218 |arşivurl= eksik başlık (yardım). 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  49. ^ a b "The Chinese government confirmed that it can access deleted WeChat conversations — and people are terrified". Business Insider. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2018. 
  50. ^ [National Network Office organized short video platform pilot youth anti-addiction work] |çeviri-başlık= kullanmak için |başlık= gerekiyor (yardım). Cyberspace Administration of China https://web.archive.org/web/20190510023521/http://www.cac.gov.cn/2019-03/28/c_1124293349.htm |arşivurl= eksik başlık (yardım). 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  51. ^ [Third generation ID card new feature exposure: bank cards can be located] |çeviri-başlık= kullanmak için |başlık= gerekiyor (yardım). Zhongguancun Online News https://web.archive.org/web/20190409184302/https://m.zol.com.cn/article/7137672.html |arşivurl= eksik başlık (yardım). 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  52. ^ "Police in China, Dubai, and Italy are using these surveillance helmets to scan people for COVID-19 fever as they walk past and it may be our future normal". Business Insider. 17 Mayıs 2020. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2020. 
  53. ^ "Chinese police now have AI helmets for temperature screening". South China Morning Post. 28 Şubat 2020. 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2020. 
  54. ^ "China Setting up 'Grid' System to Monitor Ordinary People". Radio Free Asia (İngilizce). 10 Nisan 2018. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023. 
  55. ^ "China recruits thousands to monitor its citizens' words and deeds". Radio Free Asia (İngilizce). 17 Ekim 2023. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023. 
  56. ^ Choudhury, Cheang Ming, Saheli Roy (26 Ekim 2017). "China has launched another crackdown on the internet — but it's different this time". CNBC. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018. 
  57. ^ a b c CNBC (2 Mayıs 2017). "China tightens rules on online news, network providers". CNBC. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018. 
  58. ^ Yuan, Li (2 Ocak 2019). "Learning China's Forbidden History, So They Can Censor It". The New York Times. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2020. 
  59. ^ "China's robot censors crank up as Tiananmen anniversary nears". Reuters. 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2019. 
  60. ^ "China is building a vast civilian surveillance network — here are 10 ways it could be feeding its creepy 'social credit system'". Business Insider. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2018. 
  61. ^ a b c "Privacy fears after cadres punished over 'deleted' WeChat messages". South China Morning Post. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2018. 
  62. ^ a b "Chinese authorities admit they're able to retrieve deleted WeChat messages". The Verge. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2018. 
  63. ^ a b Gao, Charlotte. "Weibo Requires All Users to Register With Real Names by Mid-September". The Diplomat. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018. 
  64. ^ Liu, Hui; Hu, Hao. [Ma Huateng: the number of WeChat's global monthly active users reaches a billion] |çeviri-başlık= kullanmak için |başlık= gerekiyor (yardım). www.xinhuanet.com (Çince) https://web.archive.org/web/20181121161652/http://www.xinhuanet.com/2018-03/05/c_1122488991.htm |arşivurl= eksik başlık (yardım). 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  65. ^ Urman, Aleksandra (18 Ocak 2018). "Chinese Government to Tighten Internet Censorship Further in 2018". The Globe Post. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018. 
  66. ^ BBC News 中文 (Çince). 1 Ağustos 2017 https://web.archive.org/web/20181121133234/https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-40786890. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  67. ^ Cadell, Cate. "Apple says it is removing VPN services from China App Store". U.S. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018. 
  68. ^ Fergus, O'Sullivan (13 Kasım 2017). "Internet Censorship in China: How the Middle Kingdom Blocks the Web". Cloudwards. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018. 
  69. ^ a b c d e f g h Katrien, Jacobs (2012). People's Pornography. Intellect. ISBN 978-1283610025. OCLC 817813659. 
  70. ^ "DSD Police Recruit and Maintain Informant Networks Among University Students – China Digital Times (CDT)". chinadigitaltimes.net. 11 Nisan 2010. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018. 
  71. ^ a b "How the Chinese watch porn on China's censored internet — Quartz". qz.com. 9 Haziran 2017. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018. 
  72. ^ "Outcry as Chinese writer jailed for over 10 years for gay sex scenes". South China Morning Post. 20 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018. 
  73. ^ "Durex ads 'more frightening than pornography', China's online watchdog says after bubble tea brand Heytea joins innuendo-filled campaign". AsiaOne (İngilizce). 25 Nisan 2019. 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2019. 
  74. ^ Moore, Kevin. "Keven Moore: Surveillance cameras are everywhere, providing protection — but not much privacy". Northern Kentucky Tribune. 19 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2019. 
  75. ^ Deyner, Simon (7 Ocak 2018). "China bets on facial recognition in big drive for total surveillance". Washington Post. 13 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2018. 
  76. ^ Kuo, Lily (2 Aralık 2019). "China brings in mandatory facial recognition for mobile phone users". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020. 
  77. ^ Xue, Yujie (27 Kasım 2019). "27 Companies Drafting China's First National Facial Recognition Standard". Sixth Tone. 28 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2019. 
  78. ^ Gross, Anna; Murgia, Madhumita; Yang, Yuan (2 Aralık 2019). "Chinese tech groups shaping UN facial recognition standards". Financial Times. 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019. 
  79. ^ "Chinese tech companies are shaping UN facial recognition standards, according to leaked documents". South China Morning Post. 2 Aralık 2019. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019. 
  80. ^ "In China, Facial Recognition Tech Is Watching You". Fortune (İngilizce). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2019. 
  81. ^ "Integration of surveillance and new digital tech is unnerving". South China Morning Post. 24 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2018. 
  82. ^ a b Zhang, Yixuan; Shang, Dan. [Knowing about facial recognition technology in our daily life] |çeviri-başlık= kullanmak için |başlık= gerekiyor (yardım). www.xinhuanet.com (Çince) https://web.archive.org/web/20181121161727/http://www.xinhuanet.com/2018-08/15/c_1123269994.htm |arşivurl= eksik başlık (yardım). 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2018. 
  83. ^ Zhang, Yixuan; Shang, Dan. [Facial technology is around us] |çeviri-başlık= kullanmak için |başlık= gerekiyor (yardım). paper.people.com.cn (Çince) https://web.archive.org/web/20181027132747/http://paper.people.com.cn/rmrb/html/2018-08/15/nw.D110000renmrb_20180815_1-12.htm |arşivurl= eksik başlık (yardım). 27 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2018. 
  84. ^ Halder, Ben (31 Mayıs 2018). "CHINA TURNS TO ROBOTIC POLICING". Ozy. 28 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2019. 
  85. ^ Wakefield, Jane (10 Haziran 2018). "Tomorrow's Cities: Dubai and China roll out urban robots". BBC. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2019. 
  86. ^ "China is building a vast civilian surveillance network — here are 10 ways it could be feeding its creepy 'social credit system'". Business Insider. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  87. ^ "China's social credit score – untangling myth from reality | Merics". merics.org (İngilizce). 11 Şubat 2022. 2 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022. 
  88. ^ Brussee, Vincent. "China's Social Credit System Is Actually Quite Boring". Foreign Policy (İngilizce). 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022. 
  89. ^ Daum, Jeremy (8 Ekim 2021). "Far From a Panopticon, Social Credit Focuses on Legal Violations". China Brief. 21 (19). 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021. 
  90. ^ "People Don't Understand China's Social Credit, and These Memes Are Proof". VICE. 25 Ekim 2021. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024. 
  91. ^ Hopkins, Valerie (9 Haziran 2020). "Exporting Chinese surveillance: the security risks of 'smart cities'". Financial Times. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  92. ^ "China: Police 'Big Data' Systems Violate Privacy, Target Dissent". Human Rights Watch (İngilizce). 19 Kasım 2017. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  93. ^ Gershgorn, Dave (2 Mart 2021). "China's 'Sharp Eyes' Program Aims to Surveil 100% of Public Space". Medium (İngilizce). 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  94. ^ "来看白皮书！系统解答你对数字人民币的好奇_滚动新闻_中国政府网". www.gov.cn. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024. 
  95. ^ Yuenai, Xu (14 Ocak 2021). "Shanghai launches pilot test of digital RMB". Asia Times (İngilizce). 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  96. ^ 孙迟. "China punishes 16 institutions, merchants for refusing cash payments". www.chinadaily.com.cn. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024. 
  97. ^ 吕俐缘. "拒收现金？中国人民银行出手整治_部门动态_中国政府网". www.gov.cn. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024. 
  98. ^ "拒收现金 违法！（百姓关注）--法治--人民网". legal.people.com.cn. 22 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2024. 
  99. ^ Immigration and Refugee Board of Canada (IRBC) (13 Mart 2002). "Responses to Information Request CHN38011.E". Erişim tarihi: 21 Ağustos 2007. [ölü/kırık bağlantı]
  100. ^ "China's Golden Shield: Corporations and the Development of Surveillance Technology in the People's Republic of China". 8 Temmuz 2007. 8 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  101. ^ Jiang, Min (15 Temmuz 2020). "A Brief Prehistory of China's Social Credit System". Social Science Research Network. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  102. ^ "REGULATIONS CONCERNING RESIDENT IDENTITY CARDS". www.asianlii.org. 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 
  103. ^ "中国国家人口基础信息库已存储有效人口信息13.99亿_财经上下游_澎湃新闻-The Paper". www.thepaper.cn. 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 
  104. ^ "China plans digital version of national identification card later this year". South China Morning Post (İngilizce). 12 Mart 2022. 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 
  105. ^ Macdonald, | Ayang (14 Mart 2022). "China to introduce digital ID cards nationwide | Biometric Update". www.biometricupdate.com (İngilizce). 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 
  106. ^ "China uses threats about relatives at home to control and silence expats and exiles abroad". Business Insider Australia (İngilizce). 30 Temmuz 2018. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  107. ^ Macias, Amanda (28 Ekim 2020). "FBI arrests five in alleged 'Operation Fox Hunt' plot to stalk and pressure citizens to return to China". CNBC (İngilizce). 12 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  108. ^ Refugees, United Nations High Commissioner for. "Refworld | China: The Public Security Bureau (PSB) Golden Shield Project, including implementation and effectiveness; Policenet, including areas of operation; level and effectiveness of information sharing by the authorities (2010-February 2014)". Refworld (İngilizce). 5 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  109. ^ Chodorow, Gary (12 Eylül 2019). "China: Foreign Nationals Must Register Their Residence with Local Police within 24 Hours". Chodorow Law Offices (İngilizce). 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  110. ^ "China to Hand Law Enforcement Powers to Local Officials Under 'Grid' System". Radio Free Asia (İngilizce). 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  111. ^ "Digital Authoritarianism, China and COVID". www.lowyinstitute.org (İngilizce). 4 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  112. ^ "China now requires facial scans for SIM card registration · TechNode". TechNode (İngilizce). 2 Aralık 2019. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  113. ^ "Translation: Cybersecurity Law of the People's Republic of China (Effective June 1, 2017)". New America (İngilizce). 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  114. ^ "Translation: Cybersecurity Law of the People's Republic of China (Effective June 1, 2017)". DigiChina (İngilizce). 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2022. 
  115. ^ "China's New Cybersecurity and Privacy Requirements". www.jonesday.com (İngilizce). 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2022. 
  116. ^ "China: Voice Biometric Collection Threatens Privacy". Human Rights Watch (İngilizce). 22 Ekim 2017. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023. 
  117. ^ "China's enormous surveillance state is still growing". The Economist. 23 Kasım 2023. ISSN 0013-0613. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 
  118. ^ "World's Biggest ID Database Complete". China Internet Information Center. 18 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  119. ^ "Notice on Fingerprints Collection of Visa Applicants". au.china-embassy.org. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  120. ^ "China to take fingerprints of foreign visitors as security step". Reuters (İngilizce). 9 Şubat 2017. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  121. ^ "The identity crisis facing China's covert dual passport holders". South China Morning Post (İngilizce). 24 Şubat 2018. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  122. ^ "Our product on CCTV again: self-service Customs clearance system for passengers in the first domesti - Corporate news - Maxvision Technology Corp". en.maxvision.com.cn. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  123. ^ a b "Chinese subway starts security checks with facial recognition". Inkstone (İngilizce). 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  124. ^ "Beijing's subway system will use facial recognition to single out people for different security measures". South China Morning Post (İngilizce). 1 Kasım 2019. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  125. ^ Zhou, Viola (13 Nisan 2021). "The Hottest App in China Is Made by the Police, And Users Are Not Pleased". Vice News (İngilizce). 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  126. ^ "Users say they're forced to install official anti-fraud app". South China Morning Post (İngilizce). 12 Nisan 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  127. ^ "China uses anti-fraud app to track access to overseas financial news". Australian Financial Review (İngilizce). 14 Eylül 2021. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  128. ^ Chen, Shixian; Li, Zhen. [What's Skynet] |çeviri-başlık= kullanmak için |başlık= gerekiyor (yardım). paper.people.com.cn (Çince) https://web.archive.org/web/20190303234110/http://paper.people.com.cn/rmzk/html/2017-11/20/content_1825998.htm |arşivurl= eksik başlık (yardım). 3 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  129. ^ a b 王建芬. "China's Skynet Project finds people in minutes - Chinadaily.com.cn". www.chinadaily.com.cn. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  130. ^ Denyer, Simon. "China's scary lesson to the world: Censoring the Internet works". Washington Post. 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018. 
  131. ^ a b c "China: No End to Tibet Surveillance Program". Human Rights Watch. 18 Ocak 2016. 3 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  132. ^ a b c "China completes mass surveillance scheme in Tibet", Hindustan Times, 19 Haziran 2013, 30 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  133. ^ a b c "Climate of total 24-hour surveillance as restrictions intensified for Tibetan Buddhist festival in Lhasa - International Campaign for Tibet". International Campaign for Tibet. 25 Mayıs 2018. 18 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018. 
  134. ^ Carrico, Kevin. "China's Cult of Stability Is Killing Tibetans". Foreign Policy. 18 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2018. 
  135. ^ a b c d Chin, Josh; Bürge, Clément; Marchi, Giulia (19 Aralık 2017). "Twelve Days in Xinjiang: How China's Surveillance State Overwhelms Daily Life". The Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  136. ^ Buckley, Chris; Mozur, Paul (22 Mayıs 2019). "How China Uses High-Tech Surveillance to Subdue Minorities". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  137. ^ a b c d e f "How a Chinese region that accounts for just 1.5% of the population became one of the most intrusive police states in the world". Business Insider. 28 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018. 
  138. ^ a b c d e ""Eradicating Ideological Viruses"" (İngilizce). Human Rights Watch. 9 Eylül 2018. 15 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024. 
  139. ^ "China has turned Xinjiang into a police state like no other". The Economist. 31 Mayıs 2018. ISSN 0013-0613. 5 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  140. ^ Wang, Maya (1 Mayıs 2019). "China's Algorithms of Repression". Human Rights Watch. CiteSeerX live $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (yardım). 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  141. ^ Cox, Joseph (9 Nisan 2018). "Chinese Government Forces Residents To Install Surveillance App With Awful Security". Vice Media. 11 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  142. ^ Rajagopalan, Megha; Yang, William (9 Nisan 2018). "China Is Forcing People To Download An App That Tells Them To Delete "Dangerous" Photos". BuzzFeed News. 10 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  143. ^ "DJI Won the Drone Wars, and Now It's Paying the Price". Bloomberg News (İngilizce). 26 Mart 2020. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2020. 
  144. ^ "China takes surveillance to new heights with flock of robotic Doves, but do they come in peace?". South China Morning Post. 24 Haziran 2018. 29 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2019. 
  145. ^ Josh Rogin (2 Ağustos 2018). "Ethnic cleansing makes a comeback – in China" (Washington Post). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2018. Add to that the unprecedented security and surveillance state in Xinjiang, which includes all-encompassing monitoring based on identity cards, checkpoints, facial recognition and the collection of DNA from millions of individuals. The authorities feed all this data into an artificial-intelligence machine that rates people's loyalty to the Communist Party in order to control every aspect of their lives. 
  146. ^ "China: Big Data Fuels Crackdown in Minority Region: Predictive Policing Program Flags Individuals for Investigations, Detentions". Human Rights Watch. 26 Şubat 2018. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2018. 
  147. ^ "Exposed: China's Operating Manuals For Mass Internment And Arrest By Algorithm". ICIJ. 24 Kasım 2019. 26 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  148. ^ "Data leak reveals how China 'brainwashes' Uighurs in prison camps". BBC News. 24 Kasım 2019. 26 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  149. ^ "Shanghai Police Track Uyghurs And Foreign Journalists Visiting Xinjiang". IPVM. 2 Mayıs 2023. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2023. 
  150. ^ Doffman, Zak. "China Is Forcing Tourists To Install A Smartphone App That Steals Personal Data". Forbes (İngilizce). 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  151. ^ IYENGAR, RISHI. "Occupy Central: An Explainer". Time. 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018. 
  152. ^ Lague, David. "Special Report: How China spies on Hong Kong's democrats". U.S. 13 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  153. ^ Park, Madison. "China's Internet firewall censors Hong Kong protests". CNN. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018. 
  154. ^ "Hong Kong's Internet Freedom Under Threat". freedomhouse.org. 22 Ocak 2015. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018. 
  155. ^ Chen, Zhifen (陳志芬) (11 Haziran 2014). BBC News 中文 (Çince) https://web.archive.org/web/20181121120322/https://www.bbc.com/zhongwen/trad/china/2014/06/140611_ana_white_paper_hk. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  156. ^ Hume, Tim. "Alarm in Hong Kong at Chinese white paper affirming Beijing control - CNN". CNN. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018. 
  157. ^ "The Government of the Hong Kong Special Administrative Region - Immigration Department". 10 Şubat 2008. 10 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  158. ^ "A national identity card for Hong Kong". Thales Group (İngilizce). 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  159. ^ "Why Do You Need an HKID and How to Apply for One?". Sleek Hong Kong (İngilizce). 29 Nisan 2020. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  160. ^ "New mainland China office under security law 'endangers Hong Kong's freedoms'". South China Morning Post (İngilizce). 2 Temmuz 2020. 22 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  161. ^ "China: Beijing Forces Out Hong Kong Opposition Lawmakers". Human Rights Watch (İngilizce). 12 Kasım 2020. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  162. ^ Wu, Sarah (27 Kasım 2020). "China wields patriotic education to tame Hong Kong's rebellious youth". Reuters. 7 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024. 
  163. ^ "Hong Kong begins talks on controversial 'anti-doxxing' privacy bill". Reuters. 20 Temmuz 2021. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  164. ^ "Hong Kong's pre-paid SIM card users must register under new law". Hong Kong Free Press HKFP (İngilizce). 2 Haziran 2021. 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  165. ^ CatPilgrim (10 Ocak 2020). "China's SIM Card Registration Laws Among the World's Strictest". www.thebeijinger.com (İngilizce). 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  166. ^ "China has brought its repressive surveillance tools to Hong Kong". Nikkei Asia (İngilizce). 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  167. ^ Paul, Katie (7 Temmuz 2020). "U.S. tech giants suspend review of Hong Kong data requests, TikTok to pull out". Reuters (İngilizce). 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  168. ^ Bright, Craig (10 Şubat 2017). "China to start scanning foreign travellers' fingerprints". Business Times. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  169. ^ Manion, Melanie (30 Haziran 2009). Corruption by Design: Building Clean Government in Mainland China and Hong Kong. Harvard University Press. doi:10.2307/j.ctvk12s0m.6. ISBN 978-0-674-04051-9. 
  170. ^ Wan, William; Lok-Chit, Kris Cheng (25 Kasım 2014). "Hong Kong protesters denied entry into mainland China". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024. 
  171. ^ "Facial recognition technology installed at Hong Kong International Airport". South China Morning Post (İngilizce). 19 Eylül 2018. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  172. ^ "50,000 CCTV cameras in Hong Kong's skies causing 'intrusion' into private lives". South China Morning Post (İngilizce). 16 Mart 2014. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  173. ^ Chan, Irene (18 Ocak 2024). "Hong Kong to install 2,000 more CCTV cameras in 2024". Hong Kong Free Press (İngilizce). 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2024. 
  174. ^ "Hong Kong police chief Raymond Siu backs plan to install 2,000 CCTV cameras". South China Morning Post (İngilizce). 12 Şubat 2024. 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  175. ^ OGCIO (www.ogcio.gov.hk). "OGCIO: "Multi-functional Smart Lampposts" Pilot Scheme". www.ogcio.gov.hk (İngilizce). 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2024. 
  176. ^ "Factwire: CCTV installed in classrooms at two Hong Kong primary schools, parents say they were not informed". Hong Kong Free Press (İngilizce). 2 Temmuz 2021. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  177. ^ "Hong Kong police intelligence division install private line connecting HQ to a court in China". Hong Kong Free Press (İngilizce). 26 Eylül 2019. 25 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2024. 
  178. ^ "Applying state laws to Hong Kong high-speed rail terminus constitutional: court". South China Morning Post (İngilizce). 11 Haziran 2021. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  179. ^ Wu, Venus (25 Temmuz 2017). "Chinese officials to enforce mainland laws in Hong Kong train station". Reuters (İngilizce). 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  180. ^ Griffiths, James (22 Ağustos 2019). "A shared train station symbolizes Hong Kong's fears about China". CNN. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021. 
  181. ^ "Hongkonger 'missing' after crossing Chinese checkpoint on mega bridge to Macau". Hong Kong Free Press (İngilizce). 15 Aralık 2019. 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  182. ^ "Hongkonger reportedly disappears during security check on bridge to Macau". South China Morning Post (İngilizce). 15 Aralık 2019. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  183. ^ a b c d "Taiwan warns nationals in mainland China about surveillance". Asia Times. 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  184. ^ "China's Residence Card Offer Brings 'Risks' in Surveillance State: Taiwan". Radio Free Asia. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2018. 
  185. ^ "Taiwanese in China warned of surveillance - Taipei Times". Taipei Times. 17 Ağustos 2018. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2018. 
  186. ^ "Taiwan compatriot permit (台湾居民来往大陆通行证) | Practical Law". content.next.westlaw.com (İngilizce). 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2022. 
  187. ^ "Guizhou issues first residence permit for Taiwan residents". China Daily. 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2022. 
  188. ^ a b "China's Domestic Security Spending: An Analysis of Available Data". Jamestown Foundation. 19 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2018. 
  189. ^ a b "How tensions with West are crippling China's surveillance system". South China Morning Post. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2018.