Động đất Al Haouz 2023

Động đất Al Haouz 2023
Séisme de 2023 au Maroc
زلزال مراكش آسفي 2023

Từ trên xuống, trái qua phải: Đống đổ nát tại Imi N'Tala Trại viện trợ nước ngoài tại Al-Houz Nhân viên cứu hộ tại Imi N'Tala Một khu nhà bị sụp đổ tại Moulay Brahim Nhân viên giải cứu những người bị mắc kẹt
Giờ UTC	2023-09-08 22:11:01
Sự kiện ISC	626740945
USGS-ANSS	ComCat
Ngày địa phương	8 tháng 9 năm 2023 (2023-09-08)
Giờ địa phương	23:11 DST
Thời gian xảy ra	20 giây
Độ lớn	6,8–6,9 Mw
Độ sâu	18 km (11 mi)
Tâm chấn	31°04′23″B 8°24′25″T / 31,073°B 8,407°T / 31.073; -8.407
Khe nứt	Mảng đứt gãy chuyển dạng Açores–Gibraltar
Loại	Đứt gãy trượt xiên
Vùng ảnh hưởng	Maroc
Cường độ lớn nhất	MMI IX (Uy hiếp)
Gia tốc nền cực đại	0,6085 g
Dư chấn	26 dư chấn trên 2,0 Mw Dư chấn lớn nhất:6,0 Mw
Thương vong	Hơn 2,946 người chết, hơn 5,674 người bị thương
Chú thích	[1]

Động đất Al Haouz 2023 (tiếng Pháp: Séisme de 2023 au Maroc, tiếng Ả Rập: زلزال مراكش آسفي 2023) hay Động đất Marrakech-Asfi là trận động đất xảy ra ở miền bắc Maroc vào lúc 23:11 DST (05:11 ngày 9 tháng 9 theo giờ Việt Nam) ngày 8 tháng 9 năm 2023. Trận động đất có cường độ cấp 9 khoảng từ 6,8 đến 6,9 M_w đã tấn công vào khu vực Marrakech-Asfi của Maroc. Tâm chấn của trận động đất xảy ra cách thành phố Marrakech khoảng 73,4 km (45,6 dặm) về phía tây nam, gần với thị trấn Ighil và khu nghỉ dưỡng trượt tuyết Oukaïmeden tại dãy núi Atlas.^[2][3] Được tạo ra do đứt gãy trượt xiên dưới dãy núi, trận động đất đã giết chết tổng cộng hơn 2,901 người, chủ yếu là ở bên ngoài Marrakech. Nó cũng đã gây ra nhiều thiệt hại lớn, rung chấn mạnh làm nhiều tòa nhà và các di tích lịch sử ở Marrakech bị sụp đổ ngay tức khắc.^[4] Trận động đất cũng được cảm nhận ở Algérie và các quốc gia châu Âu như Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha.^[5][6][7]

Đây có thể được coi là trận động đất gây thiệt hại lớn nhất ở Maroc kể từ trận động đất năm 1960 đã giết chết hơn 15,000 người ở quốc gia này.^[8] Đây cũng được coi là trận động đất gây thiệt hại lớn thứ hai trong năm 2023 kể từ sau thảm họa động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria vào đầu tháng 2.^[9][10] Khoảng hơn 300,000 người, bao gồm có hơn 100,000 trẻ em từ thành phố Marrakech và các khu vực xung quanh bị ảnh hưởng bởi trận động đất, nhiều quốc gia đã đề nghị viện trợ nhân đạo và chính phủ Maroc cũng đã tuyên bố để quốc tang kéo dài 3 ngày để tưởng nhớ các nạn nhân xấu số.^[11][12][13]

Bối cảnh và kiến tạo

Bài chi tiết: Địa chất Maroc

Bản đồ cho thấy phần lớn các trận động đất trên M5,5 từ năm 1900 đến 2016 đều tập trung ở các khu vực Địa Trung Hải và Bắc Phi.

Maroc là một quốc gia nằm ở giữa hai mảng châu Phi và mảng Á-Âu, trong hai mảng đó còn có vùng đứt gãy chuyển dạng Açores và Gibraltar.^[14] Đây là một vùng đứt gãy trượt ngang nằm ở phía bên phải của mảng châu Phi và nó luôn biến đổi lục địa về phía đông dựa theo sự phát triển của các mảng đứt gãy chờm lớn. Về phía đông của eo biển Gibraltar và trong vùng biển Alboran, các ranh giới đều có thể hội tụ và xảy ra hiện tượng va chạm lục địa. Chính vì vậy nên hầu hết các cơn địa chấn ở Maroc đều có liên quan đến sự chuyển động của ranh giới mảng đó, phần lớn có thể phát sinh ra nhiều cơn địa chấn lớn nằm ở phía bắc của quốc gia này khi đó chính là nơi gần với ranh giới nhất.^[15] Vào năm 2004, thành phố Al Hoceima đã từng phải hứng chịu một trận động đất mạnh 6,3 độ richter khiến 628 người thiệt mạng và 926 người bị thương. Vào năm 1980, trận động đất mạnh 7,3 độ richter đã gây thiệt hại đến cả Maroc và Algérie đồng thời giết chết hơn 2,500 người.^[7]

Dãy núi Atlas là một vành đai núi liên lục địa trải dài hơn 2,000 km (1,243 mi) từ Maroc đến Tunisia. Dãy núi này được hình thành nhờ sự hội tụ của các ranh giới từ thời Đại Tân sinh với Núi Toubkal là ngọn núi cao nhất của dãy núi nằm ở Maroc.^[16] Các cơn địa chấn ở Maroc đa số đều tập trung ở các khu vực phía bắc của đất nước và vùng biển Alboran. Trong khi tại phía nam, những hoạt động địa chấn dù thưa thớt nhưng lại bao phủ trên khắp các dãy núi từ Trung Atlas, Thượng Atlas đến Anti-Atlas. Tuy nhiên, các địa chấn ở Sahara Atlas lại bị hạn chế và ở phía nam của khu vực này thì lại không có bất kỳ một hoạt động địa chấn nào, các hoạt động đó cũng thường ít xuất hiện hơn khi đi về phía đông của Algérie và Tunisia. Trận động đất lớn nhất được ghi nhận ở dãy núi Atlas với 5,9 độ richter đã từng tấn công thành phố Agadir vào năm 1960. Phần lớn các trận động đất ở Atlas đều thể hiện những cơ chế tiêu điểm như là trượt ngang, trượt chờm hoặc trượt xiên.^[17]

Trận động đất

Trận động đất 6,8 M_w  xảy ra lúc 22:11 UTC

Bản đồ rung chấn

Địa chấn của trận động đất

Trận động đất ở Maroc là trận động đất mạnh nhất được ghi lại bằng công cụ trong lịch sử Maroc,^[18] chỉ đứng sau trận động đất tại Meknes năm 1755 với cường độ khoảng 6,5 đến 7 M_w .^[19] Theo thông tin từ Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, trận động đất kéo dài 20 giây xảy ra ở độ sâu 18,0 km (11,2 mi) và có cường độ khoảng 6,8 M_ww ,^[20][21] còn theo báo cáo của cơ quan địa chấn Maroc thì độ sâu tiêu điểm của trận động đất là 8 km (5,0 mi)^[22] và có cường độ lên đến 7,2 M_wp .^[23][24] Ngoài ra, cơ sở Trung tâm Tenxơ Mô men Toàn cầu (GCMT) thì cường độ của trận động đất lại được báo cáo là 6,9 M_w .^[25] Theo báo cáo của Trung tâm Địa chấn Âu-Địa Trung Hải, trận động đất cũng được cảm nhận ở nhiều quốc gia như Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Mauritania, Algérie, Tây Sahara và eo biển Gibraltar.^[26] Trận động đất sau đó cũng được phát hiện bởi các trạm giám sát từ xa ở Ai Cập.^[27] Mười chín phút sau trận động đất chính, một đợt dư chấn mạnh 4,9 độ richter đã xảy ra ngay sau đó và một cơn dư chấn mạnh 4,5 độ richter xảy ra hai ngày sau trận động đất.^[22][28]

Trận động đất có cơ chế tâm điểm hiển thị đường đứt gãy xiên đẩy nằm ở phía dưới Thượng Atlas. Nó xảy ra trên đường đứt gãy dốc nghịch xiên và di chuyển về phía Tây Bắc hoặc một đường đứt gãy dốc thấp nghịch xuyên di chuyển về phía Đông. Với diện tích đứt gãy khoảng 30 km từ phía 12 dặm, nhiều đường đứt gãy cắt ngang theo hướng đông tây, đông bắc tây nam và theo hướng đứt gãy chờm xảy ra ở Thượng Atlas. Kể từ năm 1900, không có một trận động đất nào trên 6 M_w  nằm trong vòng 500 km tâm chấn của trận động đất lần này. Tuy nhiên, chín cơn dư chấn trên 5 M_w và những biến cố lớn hơn hầu như đều xảy ra ở phía đông của trận động đất. Một mẫu đứt gãy hữu hạn của USGS cho thấy sự đứt gãy đều xảy ra trên hai đường đứt gãy theo hướng đông bắc-tây nam và đứt gãy trượt nghiêng theo hướng bắc tây bắc. Các mảng trượt chủ yếu tập trung ở phía tây nam và nghiêng hướng từ tâm chấn trong một mảng trượt hình elip có kích thước khoảng 20 km × 30 km. Độ biến đổi tối đa là khoảng 2,0 m (6 ft 7 in) được quan sát ở độ sâu khoảng 20 đến 25 km trong khi phần lớn các mảng trượt đều xảy ra ở độ sâu 20 đến 35 km.^[29] Chuyển vị đứng của mặt đất được phát hiện bởi vệ tinh Sentinel-1 phù hợp với chuyển động của một đứt gãy đẩy mù hướng về phía bắc.^[30]

Thiệt hại và thương vong

Tác động và cứu trợ

Phản ứng

Đọc thêm

• Danh sách động đất thế kỉ 21
• Danh sách động đất năm 2023
• Danh sách động đất tại Maroc
• Động đất Boumerdès 2003 – Trận động đất mạnh 6,8 M_w  ở Algeria.

Tham khảo

1. USGS (9 tháng 9 năm 2023). “USGS earthquake catalog” [Danh mục động đất của USGS]. earthquake.usgs.gov (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
2. “Powerful 6.8-magnitude earthquake rattles Morocco, with five believed dead” [Trận động đất mạnh 6,8 độ richter rung chuyển Maroc, năm người được cho là đã thiệt mạng]. aljazeera.com (bằng tiếng Anh). Al Jazeera. 8 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
3. Bộ Truyền thông và Xuất bản Hoa Kỳ (9 tháng 9 năm 2023). “Major earthquake strikes Oukaïmedene, Morocco” [Trận động đất lớn tấn công Oukaïmeden, Maroc]. usgs.gov (bằng tiếng Anh). Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2023.
4. “'Fragile state': Fears for Marrakesh's ancient structures after earthquake” ['Trạng thái mỏng manh': Nỗi lo lắng cho các công trình kiến trúc cổ xưa của Marrakech sau trận động đất]. aljazeera.com (bằng tiếng Anh). Al Jazeera. 9 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
5. “Cuatro seísmos con epicentro en Marruecos se sienten en Andalucía” [Bốn trận động đất có tâm chấn ở Maroc được cảm nhận ở Andalucía]. Málaga Hoy (bằng tiếng Tây Ban Nha). 9 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
6. “Where in Morocco did the 6.8 magnitude earthquake strike?” [Trận động đất mạnh 6,8 độ richter đã xảy ra ở đâu ở Maroc?]. aljazeera.com (bằng tiếng Anh). Al Jazeera. 9 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
7. ^ “Morocco earthquake leaves at least 2,000 dead, damages historic landmarks and topples buildings” [Trận động đất ở Maroc khiến ít nhất 2,000 người thiệt mạng, làm hư hại nhiều di tích lịch sử và sụp đổ nhiều tòa nhà]. CBS News (bằng tiếng Anh). CBS. 9 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
8. Ruth Michaelson; Dounia Mseffer (10 tháng 9 năm 2023). “Morocco earthquake: mourning begins as rescue continues with death toll over 2,000” [Trận động đất ở Maroc: Tổ chức tang lễ khi cuộc giải cứu tiếp tục với số người chết lên đến 2,000 người] (bằng tiếng Anh). Casablanca: The Guardian. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
9. “Rescuers scramble to find survivors in Morocco after powerful earthquake kills more than 2,000” [Lực lượng cứu hộ nỗ lực tìm kiếm những người sống sót ở Maroc sau trận động đất mạnh khiến hơn 2,000 người thiệt mạng]. CNN Edition (bằng tiếng Anh). CNN. 10 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
10. “Thousands affected by powerful quake in Morocco's Marrakech: WHO” [WHO: Hàng nghàn người bị ảnh hưởng bởi trận động đất mạnh ở Marrakech, Maroc]. aa.com.tr (bằng tiếng Anh). Anadolu Agency. 9 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
11. “UNICEF: Over 100,000 children affected by Morocco quake” [UNICEF: Hơn 100,000 trẻ em bị ảnh hưởng bởi trận động đất ở Maroc]. NHK News (bằng tiếng Anh). NHK World-Japan. 12 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2023.
12. “Morocco declares three days of national mourning following deadly earthquake” [Maroc tuyên bố ba ngày quốc tang sau trận động đất chết người]. reuters.com (bằng tiếng Anh). Reuters. 10 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
13. “Morocco Earthquake: Country declares 3 days of national mourning” [Động đất tại Maroc: Toàn quốc tuyên bố 3 ngày quốc tang]. Wio News (bằng tiếng Anh). WION. 10 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
14. N. Zitellini; E. Gràcia; L. Matias; P. Terrinha; M.A. Abreu; G. DeAlteriis; J.P. Henriet; J.J. Dañobeitia; D.G. Masson; T. Mulder; R. Ramella; L. Somoza; S. Diez (15 tháng 4 năm 2009). “The quest for the Africa–Eurasia plate boundary west of the Strait of Gibraltar” [Cuộc tìm kiếm ranh giới mảng Phi–Âu ở phía tây eo biển Gibraltar] (Tập san). Earth and Planetary Science Letters (bằng tiếng Anh). 280 (1): 13–50. Bibcode:2009E&PSL.280...13Z. doi:10.1016/j.epsl.2008.12.005. ISSN 0012-821X. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2023.
15. Taj-Eddine Cherkaoui; Ahmed Hassani (Tháng 1 năm 2012). “Seismicity and Seismic Hazard in Morocco 1901-2010” [Địa chấn và nguy cơ địa chấn ở Maroc từ 1901-2010] (Tập san). Bulletin de l'Institut Scientifique, Rabat, section Sciences de la Terre (bằng tiếng Anh). 34: 45–55. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2023.
16. Youssef Timoulali; Jabour Nacer; Hahou Youssef; Chourak Mimoun (Tháng 11 năm 2015). “Lithospheric structure in NW of Africa: Case of the Moroccan Atlas Mountains” [Cấu trúc thạch quyển ở Tây Bắc châu Phi: Trường hợp dãy núi Atlas của Maroc]. Geodesy and Geodynamics (bằng tiếng Anh). 6 (6): 397–408. Bibcode:2015G&G.....6..397T. doi:10.1016/j.geog.2015.12.003.
17. Michel Sébrier; Lionel Siame; El Zouine; Thierry Winter; Yves Missenard; Pascale Leturmy (1 tháng 1 năm 2006). “Active tectonics in the Moroccan High Atlas” [Hoạt động kiến tạo ở Thượng Atlas tại Maroc] (Tập san trực tuyến). Comptes Rendus Geoscience (bằng tiếng Anh). 338 (1–2): 65–79. Bibcode:2006CRGeo.338...65S. doi:10.1016/j.crte.2005.12.001. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2023.
18. ISC (2022), ISC-GEM Global Instrumental Earthquake Catalogue (1904–2018), Version 9.1, International Seismological Centre, Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 11 năm 2016, truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2023
19. Poujol, A.; Ritz, J.-F.; Vernant, P.; Huot, S.; Maate, S.; Tahayt, A. (2017). “Which fault destroyed Fes city (Morocco) in 1755? A new insight from the Holocene deformations observed along the southern border of Gibraltar arc”. Tectonophysics. 712–713: 303–311. Bibcode:2017Tectp.712..303P. doi:10.1016/j.tecto.2017.05.036.
20. “Powerful earthquake strikes Morocco, killing 300 and damaging historic Marrakech”. CNN. 9 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2023.
21. National Earthquake Information Center (8 tháng 9 năm 2023). “M 6.8 – 54 km WSW of Oukaïmedene, Morocco”. United States Geological Survey. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2023.
22. ^ Metz, Sam (9 tháng 9 năm 2023). “Powerful earthquake strikes Morocco, killing hundreds and damaging historic buildings”. Associated Press News. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2023.
23. “Morocco's powerful earthquake: What we know so far”. Aljazeera. 9 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2023.
24. “المعهد الوطني للجيوفيزياء يصدر تقريرا حول شدةالزلزال واختلافها من منطقة الى اخرى” [The National Institute of Geophysics issues a report on the intensity of the earthquake and its difference from one region to another] (bằng tiếng Ả Rập). 2M. 9 tháng 9 năm 2023. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.
25. Global CMT Catalog Search (Data set), Global Centroid Moment Tensor, lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 9 năm 2023, truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2023
26. “مركز رصد الزلازل الأوروبي: 6 دول تأثرت من زلزال المغرب.. بينها دول عربية” [European Seismological Center: 6 countries were affected by the Moroccan earthquake, including Arab countries]. El Watan News (bằng tiếng Ả Rập). 8 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2023.
27. “Egypt extends condolences to Morocco after devastating earthquake”. Al-Ahram. 9 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 9 tháng 9 năm 2023.
28. “Search for the missing continues as Morocco reels from tragic quake”. Aljazeera. 10 tháng 9 năm 2023. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2023.
29. National Earthquake Information Center (8 tháng 9 năm 2023). “M 6.8 – 54 km WSW of Oukaïmedene, Morocco”. United States Geological Survey. Lưu trữ bản gốc ngày 8 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2023.
30. Amos, Jonathan (11 tháng 9 năm 2023). “Morocco earthquake movement mapped from space”. BBC News. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 12 tháng 9 năm 2023.

Liên kết ngoài

• Tư liệu liên quan tới 2023 Marrakesh-Safi earthquake tại Wikimedia Commons
• Trích dẫn liên quan tới 2023 Marrakesh-Safi earthquake tại Wikiquote
• Morocco: Earthquake - Sep 2023