Bom tấn công trực diện phối hợp

Bom tấn công trực diện phối hợp (JDAM)
GBU-31: Một quả bom Mk 84 được gắn với bộ điều khiển JDAM
Loại	Bộ điều khiển bom
Nơi chế tạo	Hoa Kỳ
Lược sử hoạt động
Phục vụ	1997–nay
Sử dụng bởi	Xem Quốc gia sử dụng
Trận	Xung đột Kurd-Thổ Nhĩ Kỳ Chiến tranh chống khủng bố Chiến tranh Afghanistan (2001–nay) Chiến tranh Tây Bắc Pakistan Cuộc nổi loạn Al-Qaeda ở Yemen Chiến tranh Iraq Nội chiến Somalia (2006–2009) Nội chiến Somalia (2009–nay) Nội chiến Syria Hoa Kỳ can thiệp vào Nội chiến Syria Hoa Kỳ can thiệp vào Iraq (2014–nay) Thổ Nhĩ Kỳ can thiệp quân sự vào Syria Chiến dịch Olive Branch Nội chién Iraq (2014–2017) Nội chiến Yemen (2015–nay) Ả Rập Saudi can thiệp vào Yemen Xung đột ở Najran, Jizan và Asir Trận Marawi
Lược sử chế tạo
Giá thành	Khoảng 25,000 USD (Phụ thuộc vào lô mua lại. Bán hàng ra nước ngoài có giá cao hơn đáng kể.)
Các biến thể	Xem Biến thể
Thông số
Chiều dài	9,9–12,75 foot (3,02–3,89 m)
Tầm bắn xa nhất	15 hải lý (28 km)
Sải cánh	19,6 đến 25 inch (500 đến 640 mm)
Hệ thống chỉ đạo	Dẫn hướng bằng quán tính/GPS
Độ chính xác	lý thuyết 13 m; thực tế khoảng 7 m

Bom GBU-31 JDAM (Joint Direct Attack Munition) là loại bom thông minh có bộ điều khiển quỹ đạo gắn ở phần đuôi bom. Bộ điều khiển quỹ đạo của bom sử dụng hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu (GPS) làm tăng độ chính xác cho bom, sử­ dụng được trong mọi điều kiện địa hình, thời tiết và có khả năng ném bom tự động. Bom GBU-31 JDAM được Mỹ nghiên cứu vào những năm 1990 được liên quân sử­ dụng lần đầu tiên trong cuộc chiến tranh ở Afghanistan. Bom GBU-31 JDAM có thể ném từ­ độ cao 6 đến 15 dặm (8 km - 24 km). Do đó không đòi hỏi phi công phải hạ thấp máy bay để tìm mục tiêu nên phi công có thể thả bom từ­ độ cao an toàn. Bom cũng cho phép ném từ­ bất kỳ góc độ nào trong khi máy bay đang lao xuống hoặc bay lên, đang bay thẳng trục hay lệch trục ném bom. Sự dẫn hướng của bom được thực hiện khép kín bởi sự kết hợp giữa hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu GPS và hệ dẫn quán tính 3 trục INS. INS là bộ phận phụ dẫn, chỉ có ý nghĩa khi GPS không hoạt động, như khi GPS bị làm nhiễu. Khả năng này của JDAM cho phép bom chống lại nguy cơ làm nhiễu GPS bằng kỹ thuật cao của đối ph­ương. Trong khi đó bom định vị bằng tia Laze như trước đây rất dễ bị lạc nếu gần mặt đất có khói hay sương mù.

Các loại máy bay hiện đại có thể thả bom

• B52
• B-1 Lancer, B-2 Spirit
• F-15 Eagle, F-16, F-117 Nighthawk, F-14, F/A-18 Hornet, F-22 Raptor.

Các mẫu bom JDAM bao gồm

• GBU-29 JDAM
• GBU-30 JDAM
• GBU-31 JDAM
• GBU-32 JDAM
• GBU-28 JDAM

Thực chất các bom JDAM được nâng cấp từ các mẫu bom trước­ đó nh­ư MK 81, MK 82, MK 83, MK 84 và bom xuyên thép BLU-109 bằng việc thêm vào hệ thống dẫn h­ướng GPS/INS.

Hoạt động

Trư­­­­ớc khi máy bay cất cánh, kế hoạch chiến đấu được lập trình sẵn và được cài đặt vào bộ nhớ của máy.Kế hoạch này bao gồm cả việc đưa bom vào trạng thái chiến đấu, các số liệu về tọa độ của mục tiêu và phạm vi hoạt động của bom. Khi máy bay đến khu vục ném bom, máy chủ sẽ nhận biết, bom được phóng ra. Việc thu tín hiệu được thực hiện bằng hệ thống máy thu GPS gắn sẵn trên bom. Trong quá trình bay GPS luôn nhận biết được tọa độ của nó ở thời điểm bất kỳ và so sánh với tọa độ mục tiêu, phân tích, truyền tín hiệu đến bộ điều khiển bay. Bộ điều khiển bay thay đổi cánh lái, dẫn bom đến mục tiêu

Các thông số kỹ thuật của bom

• Chiều dài: 3,8 m.
• Đường kính: 457 mm.
• Trọng lượng: 925 kg.
• Thuốc nổ: Thuốc nổ TNT, Tritonal, HBX, Comp-B, H6

Sự ra đời và khả năng phát triển của JDAM

Sự ra đời

Trong chiến tranh "Bão táp sa mạc" đánh vào Iraq của Mỹ, các loại vũ khí không đối đất đã bộc lộ một số nhược điểm: với các loại bom không điều khiển, khi máy bay thả bom ở độ cao trung bình và độ cao lớn, độ chính xác của bom rất kém. Với các loại vũ khí có điều khiển, điều kiện thời tiết xấu cũng gây cản trở làm giảm hiệu quả đáng kể. Do đó việc nghiên cứu và phát triển một loại "vũ khí điều khiển chính xác trong cả điều kiện thời tiết không thuận lợi" đã bắt đầu được Quân đội Hoa Kỳ triển khai từ những năm 1992. Năm 1997, những quả bom GBU-31 JDAM đầu tiên đã ra đời và quá trình thử nghiệm được tiến hành trong 2 năm, năm 1998 và năm 1999. Hơn 450 quả được thả trong các cuộc thử nghiệm đạt độ tin cậy 80% và sai lệch là không đáng kể.

Khả năng phát triển

• Với các JDAM thế hệ đầu tiên vẫn còn nhược điểm chưa loại bỏ hoàn toàn khả năng chống nhiễu. Không quân Hoa Kỳ và Hải quân Hoa Kỳ hiện đang nghiên cứu cải tiến JDAM làm tăng độ chính xác và khả năng chống nhiễu. JDAM cải tiến có thể được đưa thêm vào một bộ phận tìm kiếm mục tiêu đồng thời chống nhiễu cho bom. Bộ phận tìm kiếm có thể dùng cho cả bom nổ phá và bom xuyên.
• Một trong các loại bom xuyên được cải tiến là bom xuyên thế hệ mới AUP. Đây là loại bom xuyên 2000 LBS sử dụng bộ dẫn hướng của GBU-31 nhằm mục đích nâng cấp và thay thế bom xuyên BLU-109. Loại bom này so với GBU-28, khả năng xuyên còn lớn hơn. Hiện nay chúng đang được nghiên cứu và chế tạo.
• Về nguyên lý, APU sử dụng ngòi thông minh, nó có một bộ phận gia tốc dựa trên loại ngòi điện, ngòi này cho phép điều khiển thời điểm nổ của bom, nó giữ chậm quá trình điểm hỏa sau khi bom đã chạm mục tiêu bằng việc đặt trước thời gian hay khoảng cách. Một cảm biến của bộ phận gia tốc sẽ cảm nhận chính xác thời điểm bom chạm mục tiêu. Cảm biến này sẽ truyền tín hiệu tới bộ phận tăng tốc làm tăng tốc độ của bom chống lại sự giảm tốc độ do bom xuyên vào mục tiêu. Ngòi cũng có thể phân biệt được mục tiêu là đất, đá hay bê tông.

Xem thêm

• Vũ khí thông minh
• Tên lửa
• Danh sách bom

Tham khảo

Liên kết ngoài

• Boeing (McDonnell Douglas) JDAM - Designation Systems
• Product Update: JDAM Lưu trữ 2005-04-09 tại Wayback Machine
• Precision Strike Weapons Lưu trữ 2005-11-24 tại Wayback Machine
• Diamond Back Range Extension Kit Lưu trữ 2005-09-17 tại Wayback Machine
• How Smart Bombs Work
• DAMASK Overview Lưu trữ 2005-11-10 tại Wayback Machine
• Safeguarding GPS 14 tháng 4 năm 2003 Scientific American
• Joint Direct Attack Munition (JDAM)
• Boeing JDAM gallery
• Video of a JDAM explosion trên YouTube
• JDAM Matures (Australian Aviation)