Canon cung Rê trưởng

Canon cung Rê trưởng (tên gốc Kanon und Gigue in D-Dur für drei Violinen und Basso Continuo, nghĩa là Bản luân khúc cung Rê trưởng cho ba đàn vĩ cầm và bè trầm đánh số; còn được biết đến trong tiếng Việt qua các tên Canon in D hay rút gọn là Canon) là một trong những bản nhạc nổi tiếng nhất của Johann Pachelbel. Nó được viết vào khoảng năm 1680, thời kỳ Baroque, như là một bản nhạc giao hưởng dành cho ba đàn vĩ cầm và bè trầm đánh, nhưng sau đó được hòa âm nhiều kiểu dành cho đồng diễn. Canon bản nguyên thủy được viết thành một đôi với một điệu jic cùng nốt, mặc dù bản này không được công diễn và ghi âm thường xuyên hiện nay.

Giống như nhiều tác phẩm khác của Pachelbel và những tác phẩm khác từ thế kỷ 17 trở về trước, bài canon cung Rê trưởng đã bị lãng quên suốt nhiều thế kỷ và chỉ được tái phát hiện vào thế kỷ 20. Nó được tái công bố vào năm 1919 và chỉ vài thập niên sau đó đã trở nên rất nổi tiếng. Bài nhạc từng một thời nổi tiếng trong cộng đồng nhạc pop trong thập niên 1990, từng được sử dụng trong các bài hát nổi tiếng như C U When U Get There của Coolio và Basket Case của Green Day.^[1] Bản nhạc được đặc biệt nhắc tới vì kiểu chuyển hợp âm của mình, và được chơi trong các lễ cưới, được đưa vào nhiều dĩa CD nhạc giao hưởng, cùng với các bản nhạc thời Baroque nổi tiếng khác như là Giai điệu trên dây Sol (Air on the G String) của J. S. Bach (BWV 1068). Canon trở nên nổi tiếng vào cuối thập niên 1970 qua một bản thu âm nổi tiếng của dàn nhạc giao hưởng Jean-François Paillard. Một đoạn nhạc biến tấu không dùng vĩ cầm cũng thường được thêm vào (thường là một ban nhạc dùng nhạc cụ dây hoặc một nhóm tứ tấu) trong khi đàn clavico hay organ thì không còn được sử dụng để gia tăng sự du dương cho cung trầm.

Ngày nay Canon và các biến tấu của nó được sử dụng trong rất nhiều thể loại nhạc: từ nhạc thánh ca, nhạc giao hưởng tới cả nhạc nhẹ, rock và hiphop.

Hòa âm

Canon cung Rê trưởng là sự tổng hợp của kỹ thuật canon và bè trầm trì tục (basso ostinato). Canon là một phức điệu trong đó nhiều loại âm xướng cùng chơi một thức nhạc điệu theo chuỗi. Trong tác phẩm của Pachelbel, có ba loại âm xướng tham gia vào điệu canon (xem 9 nhịp đầu của bản Canon cung Rê trưởng) và âm thứ 4 - bè trầm liên tục (Basso continuo) - đóng vai trò độc lập.

9 nhịp đầu của Canon cung Rê trưởng: các đàn vĩ cầm sẽ chơi ba âm xướng luân khúc trên một âm bè trầm nền tạo nên giai điệu.

Bè trầm liên tục của Canon cung Rê trưởng, được cấu thành bởi 8 nốt nhạc trong 2 nhịp của 8 hòa âm của bản canon.

	Hòa âm	Bậc âm	Số La Mã
1	Rê trưởng	Chủ âm	I
2	La trưởng	Át âm	V
3	Si thứ	Hạ trung âm	vi
4	Fa thăng thứ	Trung âm	iii
5	Son trưởng	Hạ át âm	IV
6	Rê trưởng	Chủ âm	I
7	Son trưởng	Hạ át âm	IV
8	La trưởng	Át âm	V

Một số thu âm

Canon cung Rê trưởng (Canon của Pachelbel) (hòa âm cho độc diễn piano)

Nghệ sĩ Lee Galloway. Xin chú ý rằng bản này không phải là Canon bản gốc.

Canon và điệu jic ở cung Rê trưởng

Biểu diễn bởi Jeffrey Hall.

• Trục trặc khi nghe? Xem hướng dẫn.

Chú thích

1. Chamings, Andrew Wallace. 2013. Canon in the 1990s: From Spiritualized to Coolio, Regurgitating Pachelbel's Canon [1] Lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2017 tại Wayback Machine

Liên kết ngoài

• Ca khúc phải nghe: Canon In D Lưu trữ ngày 17 tháng 12 năm 2008 tại Wayback Machine
• Canon in D: Dòng suối mát cho tâm hồn