Cataglyphis fortis

Cataglyphis fortis
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Animalia
Ngành (phylum)	Arthropoda
Lớp (class)	Insecta
Bộ (ordo)	Hymenoptera
Họ (familia)	Formicidae
Phân họ (subfamilia)	Formicinae
Chi (genus)	Cataglyphis
Loài (species)	C. fortis
Danh pháp hai phần
Cataglyphis fortis (Forel, 1902)

Cataglyphis fortis là một loài kiến sa mạc trong chi Cataglyphis.^[1] được tìm thấy ở Tunisia^[2] đây loài kiến thường làm tổ ở các hồ muối khắc nghiệt tại Tunisia, chúng được đánh giá cao bởi khả năng nhận biết và tính toán được cả số học lẫn hình học.

Khả năng

Khi bị lạc trên sa mạc đây lại là điều dễ dàng với kiến sa mạc. Sau khi rời khỏi tổ để đi tìm thức ăn, chúng có thể tìm được đường về mà không cần mốc chỉ dẫn nhờ sử dụng một trong 2 thủ thuật dựa vào dấu hiệu thị giác hoặc mùi hương. Mấu chốt vấn đề nằm ở kết quả quá trình tiến hóa của loài kiến ​​sa mạc khả năng định hình về hình học, nó có thể tính toán vị trí hiện tại từ quỹ đạo xuất phát và quay trở lại điểm bắt đầu bằng chính con đường đó.

Đồng thời xác định hướng bằng cách tính góc giữa đường chúng đi và vị trí của mặt trời dựa vào quy tắc tương tự quy tắc lượng giác. Chúng ​​liên tục cập nhật các tính toán để phù hợp với mặt trời ở các thời điểm khác nhau trong ngày nhờ vào hệ thống gồm khoảng 250.000 tế bào thần kinh. Sau khi xác định được đường đi, kiến sa mạc tiến hành ước lượng khoảng cách bằng cách đếm bước chân.

Tham khảo

1. Bolton, B. (2015). “Cataglyphis fortis”. AntCat. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2015.
2. Steck, K.; Hansson, B. S.; Knaden, M. (2009). “Smells like home: Desert ants, Cataglyphis fortis, use olfactory landmarks to pinpoint the nest”. Frontiers in Zoology. 6: 5. doi:10.1186/1742-9994-6-5. PMC 2651142. PMID 19250516.

Ngoài việc tìm đường về tổ nhờ sự tính toán về mặt hình học thì kiến Cataglyphis fortis cũng vẫn phải dựa vào mùi để không chui nhầm vào tổ khác

Theo nghiên cứu từ Viện Sinh thái Hóa học Max Planck (Max Planck Institute for Chemical Ecology) của Đức cho thấy, khả năng ghi nhớ mùi của kiến C. fortis đặc biệt mạnh. Nó có thể phân biệt tới 14 mùi thực phẩm khác nhau.

Chỉ có điều, khi phải ghi nhớ quá nhiều mùi thức ăn hấp dẫn, kiến Cataglyphis sẽ "dễ dàng" quên mất mùi tổ. Kết luận này đã được đưa ra sau khi các nhà nghiên cứu tiến hành thử nghiệm với khoảng 900 tổ kiến C. fortis ở gần làng Menzel Chaker của Tunisia. Họ sử dụng những mẩu bánh quy và nhiều ống thí nghiệm nhỏ xíu chứa các hương thơm thực phẩm khác nhau. Sau khi tiếp xúc với mùi thức ăn thứ nhất, kiến Cataglyphis fortis lập tức ghi nhớ nó vào bộ não và sẽ liên tục ghi nhớ các mùi món ngon khác nhau nhưng chỉ đạt tối đa là 14 mùi. Do do đó để ghi nhớ được thêm mùi nó phải loại bỏ bớt những mùi hương cũ và nó cần ghi nhớ mùi hương của thức ăn mới để sau này vẫn biết mà tìm.