Chữ số Mông Cổ

Chữ số ghi "2013" tại Ulaanbaatar

Chữ số Mông Cổ là chữ số phát triển từ chữ số Tibet và được dùng trong chữ Mông Cổ và chữ Clear.^[1][2]:28 hiện nay chữ số vẫn được dùng trong tiền giấy tögrög.

Nguồn gốc tham khảo chính của tham khảo là những tác phẩm toán và triết học của Janjkhutugtu A.Rolbiidorj (1717-1766) và D.Injinaash (1704-1788). Rolbiidorj viết những chữ số lên đến 10⁶⁶ , ông gọi số cuối là "setgeshgui" hoặc "không thể tưởng tượng được", nói đến khái niệm vô tận. Tác phẩm của Injinaash có những chữ số lên đến 10⁵⁹. Trong 2 học giả này, chữ số của Rolbiidorj, tên của họ và sắp xếp được chấp nhận thông thường và hiện nay được dùng, ví dụ trong các tính toán và văn bản liên quan đến ngân sách Chính phủ Mông Cổ.

Số cơ bản

Các số từ 1 đến 9 được gọi là "dan", nghĩa là "đơn giản".

#	Chữ số Mông Cổ	Chữ số Tibet
0	᠐	༠
1	᠑	༡
2	᠒	༢
3	᠓	༣
4	᠔	༤
5	᠕	༥
6	᠖	༦
7	᠗	༧
8	᠘	༨
9	᠙	༩

Số thực tăng dần

Số	Tên trong tiếng Mông Cổ	Chuyển chữ
10	Аравт	Aravt (mười)
10^2	Зуут	Dzuut (trăm)
10^3	Мянгат	Myangat (nghìn)
10^4	Түмт	Tümt
10^5	Бумт	Bumt
10^6	Саят	Sayat (triệu)
10^7	Живаа	Jivaa
10^8	Дүнчүүр	Dünchüür
10^9	Тэрбум	Terbum (tỷ)
10^10	Их тэрбум	Ikh terbum
10^11	Наяд	Nayad
10^12	Их наяд	Ikh nayad
10^13	Маш дэлгэрмэл	Mash delgermel
10^14	Их маш дэлгэрмэл	Ikh mash delgermel
10^15	Тунамал	Tunamal
10^16	Их тунамал	Ikh tunamal
10^17	Ингүүмэл	Ingüümel
10^18	Их ингүүмэл	Ikh ingüümel
10^19	Хямралгүй	Khyamralgüi
10^20	Их хямралгүй	Ikh Khyamralgüi
10^21	Ялгаруулагч	Yalgaruulagch
10^22	Их ялгаруулагч	Ikh yalgaruulagch
10^23	Өөр дээр	Öör deer
10^24	Их өөр дээр	Ikh öör deer
10^25	Хөөн удирдагч	Khöön udirdagch
10^26	Их хөөн удирдагч	Ikh khöön udirdagch
10^27	Хязгаар үзэгдэл	Khyadzgaar üdzegdel
10^28	Их хязгаар үзэгдэл	Ikh khyadzgaar üdzegel
10^29	Шалтгааны зүйл	Shaltgaany dzüyl
10^30	Их шалтгааны зүйл	Ikh shaltgaany dzüyl
10^31	Үзэсгэлэн гэрэлт	Üdzesgelen gerelt
10^32	Их үзэсгэлэн гэрэлт	Ikh üdzesgelen gerelt
10^33	Эрхт	Erkht
10^34	Их эрхт	Ikh Erkht
10^35	Сайтар хүргэсэн	Saytar khürgesen
10^36	Их сайтар хүргэсэн	Ikh saytar khürgesen
10^37	Олон одох	Olon odokh
10^38	Их олон одох	Ikh olon odokh
10^39	Живэх тоосон билэг	Jivekh tooson bileg
10^40	Их живэх тоосон билэг	Ikh jivekh tooson bileg
10^41	Билэг тэмдэг	Bilet temdeg
10^42	Их билэг тэмдэг	Ikh bilet temdeg
10^43	Хүчин нөхөр	Khüchin nökhör
10^44	Их хүчин нөхөр	Ikh khüchin nökhör
10^45	Тохио мэдэхүй	Tokhio medekhüi
10^46	Их тохио мэдэхүй	Ikh tokhio medekhüi
10^47	Тийн болсон	Tiin bolson
10^48	Их тийн болсон	Ikh tiin bolson
10^49	Хүчин нүд	Khüchin nud
10^50	Их хүчин нүд	Ikh khüchin nüd
10^51	Асрахуй	Asrakhüi
10^52	Их асрахуй	Ikh asrakhüi
10^53	Нигүүлсэнгүй	Nigüülsengüi
10^54	Их нигүүлсэнгүй	Ikh nigüülsengüi
10^55	Баясгалангуй	Bayasgalangüi
10^56	Их баясгалангуй	Ikh bayasgalangüi
10^57	Тоолшгүй	Toolshgüi
10^58	Хэмжээлшгүй	Khemjeelshgüi
10^59	Цаглашгүй	Tsaglashgüi
10^60	Өгүүлшгүй	Ögüülshgüi
10^61	Хэрэглэшгүй	Kheregleshgüi
10^62	Үйлдэж дуусашгүй	Üildej duusashgüi
10^63	Үлэшгүй	Üleshgüi
10^64	Хирлэшгүй	Khirleshgüi
10^65	Үлэж дуусашгүй	Ülej duusashgüi
10^66	Сэтгэшгүй	Setgeshgüi

Tham khảo

1. Chrisomalis, Stephen (2010). Numerical Notation: A Comparative History (bằng tiếng Anh). Cambridge University Press. ISBN 9780521878180.
2. “The Unicode® Standard Version 10.0 – Core Specification: South and Central Asia-II” (PDF). Unicode.org. Truy cập ngày 3 tháng 12 năm 2017.