Chiến tranh thương mại

Một phần của loạt bài về
Thương mại thế giới
Chính sách Nhập khẩu Xuất khẩu Cán cân TM Luật TM Gói TM Khối TM Tạo lập TM Chệch hướng TM Hướng xuất khẩu Thay thế nhập khẩu Tài trợ TM Thuận lợi hóa TM Tuyến đường TM TM nội địa Thuế
Hạn chế Rào cản TM Thuế quan Rào cản phi thuế quan Hạn ngạch nhập khẩu Hạn ngạch thuế quan Phân bổ hạn ngạch Giấy phép nhập khẩu Trợ cấp xuất khẩu Hàng rào kỹ thuật Hối lộ Kiểm soát ngoại hối Trừng phạt Phòng vệ TM Thuế đối kháng Thuế chống bán phá giá Hạn chế xuất khẩu tự nguyện
Lịch sử Chủ nghĩa trọng thương Bảo hộ mậu dịch Laissez-faire TM tự do Chủ nghĩa dân tộc kinh tế Hội nhập kinh tế
Tổ chức Quỹ Tiền tệ Quốc tế Trung tâm Thương mại Quốc tế Tổ chức Thương mại Thế giới Tổ chức Hải quan Quốc tế Phòng Thương mại Quốc tế
Hội nhập kinh tế Thỏa thuận TM ưu đãi Khu vực mậu dịch tự do Liên minh thuế quan Thị trường chung Liên minh kinh tế Liên minh tiền tệ Liên minh tài khóa Liên minh hải quan và tiền tệ Liên minh kinh tế và tiền tệ
Các vấn đề Sở hữu trí tuệ Buôn lậu Chính sách cạnh tranh Mua sắm chính phủ Thuê ngoài Toàn cầu hóa TM công bằng Công lý TM Mua bán phát thải Chiến tranh Tiền tệ Chi phí TM Hải quan TM TM và phát triển
Danh sách Nhập khẩu Xuất khẩu Thuế quan Các thị trường tiêu dùng lớn Đối tác TM hàng đầu
Theo quốc gia Phái đoàn thương mại Quốc gia TM Argentina Ấn Độ Hoa Kỳ Pakistan România Việt Nam
Lý thuyết Lợi thế so sánh Lợi thế cạnh tranh Mô hình Heckscher–Ohlin Lý thuyết TM mới Địa lý kinh tế TM nội ngành Mô hình lực hấp dẫn Mô hình Ricardo Hiệu ứng Balassa–Samuelson Giả thuyết Linder Nghịch lý Leontief Định lý đối xứng Lerner Giá cánh kéo
x t s

Chiến tranh thương mại là hiện tượng trong đó hai hay nhiều nước tăng hoặc tạo ra thuế hoặc các loại rào cản thương mại (gồm: giấy phép xuất nhập khẩu, hạn ngạch nhập khẩu, viện trợ đối với các ngành sản xuất trong nước/nội địa, hạn chế xuất khẩu tự nguyện, yêu cầu khắt khe đối với hàng hóa nhập vào nội địa, lệnh cấm vận, hạn chế thương mại, và sự làm mất giá tiền tệ) với nhau nhằm đáp trả những rào cản thương mại của nước đối lập. Chế độ bảo hộ tăng cường làm cho sự sản xuất hàng hóa của cả hai nước tiến dần đến mức tự cung tự cấp (để đáp ứng những nhu cầu tiêu dùng không được thỏa mãn bởi nhập khẩu hạn chế).

Nhiều nhà kinh tế học cho rằng những sự bảo hộ nhất định (bảo hộ đối với một số ngành nhất định) hao tốn tiền của hơn những sự bảo hộ khác (đối với các ngành khác), bởi nó có thể gây ra chiến tranh mậu dịch (chiến tranh thương mại). Ví dụ, nếu một quốc gia tăng thuế nhập khẩu, quốc gia đối lập có thể trả đũa bằng biện pháp tương tự. Nhưng sự tăng trợ cấp rất khó để trả đũa. Những nước nghèo dễ tổn thương hơn những nước giàu trong chiến tranh mậu dịch; khi tăng sự bảo hộ chống lại sự bán phá giá của những sản phẩm giá rẻ, chính phủ nước đó có nguy cơ làm cho sản phẩm quá đắt đối với người tiêu dùng nội địa.

Tổng quát

• Chiến tranh tiền tệ: Các nước tìm cách giành lợi thế bằng cách hạ giá đồng nội tệ nước mình so với ngoại tệ nước khác. Khi tỉ giá hối đoái giảm, xuất khẩu vào quốc gia khác sẽ có tính cạnh tranh cao hơn trong khi nhập khẩu vào trở lên đắt đỏ. Cả hai tác động này đều có lợi cho ngành sản xuất trong nước. Tuy nhiên việc tăng giá đối với hàng hóa nhập khẩu (cũng như chi phí đi lại ra nước ngoài) làm giảm sức mua của người dân, và nếu tất cả các nước đều áp dụng chiến lược như vậy thì sẽ làm suy giảm thương mại toàn cầu và gây hại cho tất cả các nước.^[1]
• Chiến tranh thuế quan: Các nước tăng thuế quan với hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài dẫn đến các hàng hoá nhập khẩu này trở lên đắt đỏ do phải gánh thêm chi phí thuế, dẫn đến giảm khả năng cạnh tranh với sản phẩm nội địa không phải chịu thuế.^[2]
• Cấm vận kinh tế: Là các hình phạt về thương mại và tài chính của một hoặc nhiều nước nhằm vào một chính phủ, tổ chức hoặc cá nhân, cấm vận kinh tế được áp dụng không chỉ nhằm mục đích trừng phạt kinh tế mà còn vì nhiều mục đích như chính trị, quân sự và xã hội.
• Chiến tranh kinh tế: Là chiến lược kinh tế trong đó sử dụng các biện pháp nhằm làm suy yếu nền kinh tế của đối thủ. Ví dụ trong thời chiến, chiến tranh kinh tế nhằm vào việc phong tỏa, thu giữ, kiểm soát, phá hoại các nguồn lực kinh tế quan trọng để làm cho lực lượng của đối thủ suy yếu. Chiến tranh kinh tế thường là một khía cạnh trong một cuộc chiến toàn diện, trong đó không chỉ có chiến tranh bằng vũ trang, quân sự, việc hủy hoại kinh tế của nhau có thể làm suy yếu khả năng chiến đấu của kẻ thù.

Một số cuộc chiến thương mại và sự kiện

• Chiến tranh Anh - Hà Lan (1652–1784)
• Chiến tranh nha phiến (1839–1860)
• Chiến tranh chuối (1898–1934)
• Đạo luật thuế quan Smoot–Hawley Tariff Act (1930)
• Chiến tranh thương mại Anh - Ireland (1932–1938)
• Chiến tranh thương mại liên quan đến thực phẩm biến đổi gene (2010–2011)
• Chính sách thuế xuất nhập khẩu của Trump (2018)
• Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung (2018–nay)
• Chiến tranh thương mại Nhật - Hàn (2019-nay)

Tham khảo

1. KIMBERLY, AMADEO. “Currency Wars and How They Work With Examples”. Ngày 25 tháng 6 năm 2019.
2. WILL, KENTON (Ngày 10 tháng 5 năm 2018). “Tariff War”. investopedia.