Chiến tranh tiền tệ

Một phần của loạt bài về
Thương mại thế giới
Chính sách Nhập khẩu Xuất khẩu Cán cân TM Luật TM Gói TM Khối TM Tạo lập TM Chệch hướng TM Hướng xuất khẩu Thay thế nhập khẩu Tài trợ TM Thuận lợi hóa TM Tuyến đường TM TM nội địa Thuế
Hạn chế Rào cản TM Thuế quan Rào cản phi thuế quan Hạn ngạch nhập khẩu Hạn ngạch thuế quan Phân bổ hạn ngạch Giấy phép nhập khẩu Trợ cấp xuất khẩu Hàng rào kỹ thuật Hối lộ Kiểm soát ngoại hối Trừng phạt Phòng vệ TM Thuế đối kháng Thuế chống bán phá giá Hạn chế xuất khẩu tự nguyện
Lịch sử Chủ nghĩa trọng thương Bảo hộ mậu dịch Laissez-faire TM tự do Chủ nghĩa dân tộc kinh tế Hội nhập kinh tế
Tổ chức Quỹ Tiền tệ Quốc tế Trung tâm Thương mại Quốc tế Tổ chức Thương mại Thế giới Tổ chức Hải quan Quốc tế Phòng Thương mại Quốc tế
Hội nhập kinh tế Thỏa thuận TM ưu đãi Khu vực mậu dịch tự do Liên minh thuế quan Thị trường chung Liên minh kinh tế Liên minh tiền tệ Liên minh tài khóa Liên minh hải quan và tiền tệ Liên minh kinh tế và tiền tệ
Các vấn đề Sở hữu trí tuệ Buôn lậu Chính sách cạnh tranh Mua sắm chính phủ Thuê ngoài Toàn cầu hóa TM công bằng Công lý TM Mua bán phát thải Chiến tranh Tiền tệ Chi phí TM Hải quan TM TM và phát triển
Danh sách Nhập khẩu Xuất khẩu Thuế quan Các thị trường tiêu dùng lớn Đối tác TM hàng đầu
Theo quốc gia Phái đoàn thương mại Quốc gia TM Argentina Ấn Độ Hoa Kỳ Pakistan România Việt Nam
Lý thuyết Lợi thế so sánh Lợi thế cạnh tranh Mô hình Heckscher–Ohlin Lý thuyết TM mới Địa lý kinh tế TM nội ngành Mô hình lực hấp dẫn Mô hình Ricardo Hiệu ứng Balassa–Samuelson Giả thuyết Linder Nghịch lý Leontief Định lý đối xứng Lerner Giá cánh kéo
x t s

Chiến tranh tiền tệ (tiếng Anh: currency war), là một cuộc xung đột kinh tế, trong đó các nền kinh tế tìm cách giảm giá tiền tệ của mình và như vậy làm tăng khả năng cạnh tranh quốc tế, làm thiệt thòi các nền kinh tế khác. Khi đồng tiền của một nước mất giá thì hàng hóa sản xuất trong nước khi bán ra ngoài sẽ rẻ hơn. Nhờ vậy sự xuất cảng hàng hóa nước đó sẽ gia tăng, họ có thể sản xuất nhiều hơn, do đó sẽ giảm số người thất nghiệp. Đặc điểm của một cuộc chiến tranh tiền tệ là những biện pháp trả đũa của các nền kinh tế liên hệ, nói chung là sẽ dẫn tới sự bất ổn của nền kinh tế toàn cầu. Theo nhà kinh tế người Hoa Kỳ, Joseph Stiglitz, nó dẫn tới nguy cơ, là cuối cùng các nền kinh tế liên hệ sẽ hoạt động kém hơn trước.^[1]

Bối cảnh

Lý do để giảm giá tiền tệ

Giảm giá tiền tệ, từ trước tới giờ, không bao giờ là một chiến thuật của chính phủ được dân chúng ưa chuộng. Vì nó làm giảm đi mức sống của người dân cũng như khả năng mua sắm khi họ mua hàng hóa nhập cảng hay khi đi ra nước ngoài. Nó cũng có thể đưa tới lạm phát. Giảm giá tiền tệ có thể làm cho việc trả lãi những món nợ quốc tế trở nên đắt hơn, nếu phải trả bằng tiền ngoại tệ. Cho tới bây giờ, một tiền tệ mạnh được xem là một dấu hiệu uy tín, trong khi giảm giá tiền tệ được liên hệ tới một chính phủ yếu kém.^[2]

Tuy nhiên, khi một nước có nạn thất nghiệp cao hay muốn theo đuổi chính sách tăng trưởng xuất khẩu, tỷ giá hối đoái thấp hơn là một lợi điểm. Từ đầu thập niên 1980 Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã đề xuất giảm giá tiền tệ như là một trong những giải đáp cho các quốc gia đang phát triển mà tiếp tục nhập cảng nhiều hơn là họ có thể xuất cảng. Khi đồng tiền nội địa giảm giá, giá cả hàng nhập khẩu sẽ đắt hơn và làm cho hàng xuất khẩu sẽ rẻ hơn.^[3] Giảm giá tiền cũng là một giải pháp thích hợp cho nạn thất nghiệp khi những biện pháp khác như gia tăng việc tiêu sài công cộng không thể thực hiện được vì nợ công đã cao, hay khi một nước có cán cân thanh toán thâm hụt. Một lý do mà các nước đang phát triển hay giảm giá tiền tệ vì duy trì một tỷ giá hối đoái thấp giúp đỡ tích trữ tiền ngoại tệ, mà có thể bảo vệ trước những cuộc khủng hoảng tài chính trong tương lai.^[4][5][6]

Tuy nhiên khi các nước ban giao thương mại phản ứng bằng cách cũng giảm giá trị đồng tiền của mình, thì việc giảm giá sẽ không còn có hiệu quả nữa. Trên nguyên tắc khi đó không nước nào có hậu quả tốt hay xấu đi. Tuy nhiên một chiến tranh tiền tệ như vậy sẽ làm các doanh nghiệp, và các nhà đầu tư hoang mang, mất niềm tin, làm hại cho việc thương mại quốc tế, làm nản chí các nhà đầu tư. Hậu quả gián tiếp của cuộc chiến tranh tiền tệ này gây ảnh hưởng không tốt cho tất cả các nước liên hệ.

Lịch sử

Chiến tranh tiền tệ thập niên 1930

Chiến tranh tiền tệ đầu tiên xảy ra khi người ta không còn áp dụng Bản vị vàng trong thập niên 1930. Vương quốc Anh đã giảm giá đồng Pound 1931 25%, nhiều nước khác sau đó nối tiếp theo. Đế quốc Đức không theo khuôn mẫu này, nhưng chẳng bao lâu đã phải giới hạn việc chuyển khoản ra ngoại quốc và hầu như không còn tham dự vào thương mại thế giới. Hoa Kỳ 1933 cũng đã phải giảm giá tiền tệ, sau đó đến phiên các nước như Bỉ và Pháp.^[7]

Sau thế chiến thứ Hai người ta đã thành lập Hệ thống Bretton Woods, để ngăn ngừa một Chiến tranh tiền tệ như trong thập niên 1930.^[8] Hệ thống này đã bị huỷ bỏ năm 1973.

Những mánh khóe tiền tệ Á Châu

Cả Trung Quốc lẫn Nhật Bản giữ tỷ giá hối đoái của tiền tệ quốc gia Nhân dân tệ hay Yen thấp, để hàng hóa của mình có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Kết quả là họ luôn xuất khẩu thặng dư và Dự trữ ngoại hối nhà nước bằng đồng US-Dollar của họ rất cao.

Chú thích

1. Joseph Stiglitz: A currency war has no winners: For the global economy to revive, countries need to co-operate rather than devalue their currencies. Auf: guardian.co.uk, 1. November 2010.
2. Kirshner 2002, p.264Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFKirshner2002 (trợ giúp)
3. Owen 2005, p.3Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFOwen2005 (trợ giúp)
4. Sloman 2004, pp. 965–1034Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFSloman2004 (trợ giúp)
5. Wolf 2009, pp. 56, 57Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFWolf2009 (trợ giúp)
6. Owen 2005, pp. 1–5, 98–100Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFOwen2005 (trợ giúp)
7. Barry Eichengreen: Elusive Stability: Essays in the History of International Finance, 1919-1939. Cambridge University Press, 1990, ISBN 0-521-36538-4, S. 145–147.
8. Paul J. J. Welfens: Grundlagen Der Wirtschaftspolitik. 2. Auflage. 2005, ISBN 3-540-21212-4, S. 235.