Domee Shi

Domee Shi Thạch Chi Dư
Shi tại Liên hoan phim hoạt hình quốc tế Annecy năm 2018 tại Pháp, 2018
Sinh	Thạch Chi Dư (石之予) 8 tháng 9, 1989 (35 tuổi) Trùng Khánh, Trung Quốc
Trường lớp	Sheridan College
Nghề nghiệp	Họa sĩ kịch bản, đạo diễn
Năm hoạt động	2011−nay
Nhà tuyển dụng	Pixar Animation Studios (2011-nay)
Nổi tiếng vì	Phụ nữ đầu tiên làm đạo diễn cho một bộ phim ngắn của Pixar
Tác phẩm nổi bật	Bao (2018) Gấu đỏ biến hình (2022)

Thạch Chi Dư, thường được biết đến với nghệ danh Domee Shi^[1] (tiếng Trung: 石之予; bính âm: Shí Zhīyǔ) (sinh ngày 8 tháng 9 năm 1989), là một họa sĩ kịch bản người Canada gốc Hoa và là đạo diễn cho hãng phim Pixar từ năm 2011. Cô tham gia đóng góp cho nhiều bộ phim, bao gồm Những mảnh ghép cảm xúc (2015), Gia đình siêu nhân 2 (2018) và Câu chuyện đồ chơi 4 (2019). Ngoài sự nghiệp kịch bản của mình, Shi từng là đạo diễn cho bộ phim ngắn Bao (2018) và phim điện ảnh đầu tay Gấu đỏ biến hình (2022), trở thành người phụ nữ đầu tiên làm đạo diễn cho một bộ phim ngắn của Pixar.^[2] Bao đã giành được một giải Oscar cho phim ngắn hoạt hình hay nhất tại lễ trao giải Oscar lần thứ 91, và cũng giành được đề cử cho giải thưởng Annie lần thứ 43, giải thưởng điện ảnh trực tuyến quốc tế và Liên hoan phim Tribeca.^[3]

Đầu đời và giáo dục

Domee Shi sinh ngày 8 tháng 9 năm 1989 tại Trùng Khánh, Trung Quốc. Là con duy nhất trong một gia đình nhập cư vào Canada, năm hai tuổi, cô cùng bố mẹ chuyển đến nước này.^[4] Cô sống ở Newfoundland nửa năm trước khi chuyển đến Toronto, nơi cô thừa hưởng những kiến thức về nghệ thuật từ cha mình,^[5] người từng là giáo sư mỹ thuật và họa sĩ phong cảnh ở Trung Quốc.^[6] Đối với mẹ, Shi nói rằng: "Bà không phải là người sống cực kỳ tình cảm", nhưng cô đã có được rất nhiều niềm cảm hứng và sự hướng dẫn tận tụy từ mẹ mình trong quá trình đạo diễn cho phim Bao.^[7] Shi hồi tưởng: "Bà mẹ người Trung Quốc của tôi luôn đảm bảo rằng tôi không bao giờ đi lang thang quá xa, rằng tôi luôn an toàn". Cô cũng nói rằng món bánh bao yêu thích của cô là "bánh bao thịt lợn luộc hoặc bánh bao hẹ mà mẹ tôi từng làm cho tôi từ nhỏ đến lớn. Suốt thời thơ ấu, Shi lớn lên bên cạnh nhiều bộ phim của Studio Ghibli và Disney, những bộ phim đưa cô đến với điện ảnh và hoạt hình châu Á.^[8][9]

Khi còn là học sinh trung học, Shi cày phim hoạt hình, đọc truyện tranh và trở thành Phó trưởng câu lạc bộ anime ở trường.^[5] Cô tham gia cộng đồng nghệ thuật trực tuyến và tải tác phẩm nghệ thuật của người hâm mộ lên DeviantArt.^[10] Việc lần đầu tiên tiếp xúc với môi trường của những người cùng chí hướng đã giúp Shi thiết lập một sợi dây liên kết với các nghệ sĩ khác. "Tôi có thể theo dõi các nghệ sĩ và tôi có thể gửi email cho họ. Trước đây, bạn phải ở California hoặc quen biết với một anh chàng mà bạn của anh ta làm việc tại Disney hoặc đại loại thế", Shi kể.^[11] Do đó, cô quyết định ghi danh vào Sheridan College sau khi kết thúc trung học.

Tại Sheridan, Shi học về hoạt hình rồi tốt nghiệp năm 2011.^[12] Trong năm thứ hai ở đó, cô đăng ký vào lớp học của Nancy Beiman, lớp học mà cô tin tưởng sẽ hỗ trợ bản thân trong việc theo đuổi kịch bản truyện. Năm cuối tại trường, Shi cho ra mắt một bộ phim ngắn khi được giao bài tập. Năm 2009, cô thực hiện một khóa thực tập với Chuck Gammage Animation với tư cách là một nghệ sĩ làm công tác dọn dẹp, làm lặt vặt, đảm trách phần cốt truyện và vẽ hoạt họa.^[13]

Sự nghiệp

Sau khi tốt nghiệp, Shi có thời gian ngắn làm việc như một người hướng dẫn phim hoạt hình với tầm quan trọng là thiết kế nhân vật và sáng tác truyện tranh.^[13] Năm 2011, cô chấp nhận thực tập ba tháng tại hãng Pixar với tư cách là một nghệ sĩ sáng tác kịch bản. Đây là nỗ lực thứ hai của cô, sau khi bị Disney và DreamWorks từ chối. Trong thời gian thực tập, Shi viết một loạt phim hoạt hình trên mạng có tựa đề My Food Fantasies vào năm 2014, trong đó vẽ ra vô vàn những tình huống "kỳ quặc" liên quan đến thực phẩm.^[14] Sau này, Shi nói rằng cô bắt đầu có hứng thú với sở thích viết truyện về thực phẩm trong khoảng thời gian thực hiện My Food Fantasies.^[15] Bộ phim điện ảnh đầu tiên cô làm việc với Pixar là Những mảnh ghép cảm xúc (2015), với vai trò là một họa sĩ kịch bản.^[8] Sau một thời gian ngắn cộng tác trong Chú khủng long tốt bụng, Shi tham gia dự án Câu chuyện đồ chơi 4 năm 2015.^[10] Đến năm 2018, cô tham gia vẽ các phân cảnh cho bộ phim Gia đình siêu nhân 2 năm 2018, nơi cô làm việc với các cảnh có mặt các nhân vật như Jack-Jack và Edna Mode.^[16]

Ý tưởng về phim ngắn Bao được thai nghén như một "dự án phụ" trước và trong suốt quá trình làm việc toàn thời gian của Shi với Những mảnh ghép cảm xúc.^[6] Bao, cùng với hai dự án khác, cuối cùng đã được gửi đến cố vấn của cô, Pete Docter và Pixar để được hỗ trợ.^[9] Dự án Bao chính thức được phê duyệt vào năm 2015, biến Domee Shi trở thành người phụ nữ đầu tiên làm đạo diễn một bộ phim ngắn của hãng.^[17] Đoạn phim ngắn dài tám phút ra mắt tại Liên hoan phim Tribeca 2018, nơi nó được chiếu trước Gia đình siêu nhân 2 tại đó.^[18] Shi cũng đồng thời là người phụ nữ đầu tiên không phải là da trắng chiến thắng ở hạng mục Phim hoạt hình ngắn hay nhất với Bao năm 2019.^[19]

Vào ngày 1 tháng 1 năm 2019, Shi công bố rằng mình đang trong giai đoạn đầu của việc phát triển một bộ phim điện ảnh riêng tại Pixar.^[20]

Ảnh hưởng

Shi ảnh hưởng bởi năng khiếu nghệ thuật của cha cô, vì ông là giáo viên nghệ thuật của cô khi lớn lên. Shi nói: "Giống như, khi tôi hỏi ông nghĩ gì về bộ phim và ông ấy nói, 'Bố thực sự thích nó, nhưng bố cũng có vài lưu ý cho con'. Và tôi giống như thể, à, đó là người cha kiểu mẫu của tôi.^[6]

Trong một cuộc phỏng vấn với Tạp chí Now, Shi cho biết các bộ phim hoạt hình My Neighbor the Yamadas (1999) và Vùng đất linh hồn (2001) là những bộ phim mà cô chịu ảnh hưởng rất nhiều khi tạo ra Bao.^[21]

Sự nghiệp điện ảnh

Năm	Tiêu đề	Vai trò	Ghi chú	Nguồn
2015	Những mảnh ghép cảm xúc	Họa sĩ kịch bản	Phim hoạt hình Pixar	[3][22]
2015	Chú khủng long tốt bụng	Họa sĩ kịch bản	Phim hoạt hình Pixar
2018	Gia đình siêu nhân 2	Họa sĩ kịch bản	Phim hoạt hình Pixar
2018	Bao	Kịch bản và đạo diễn	Phim hoạt hình ngắn Pixar
2019	Kitbull	Tiếng nói bổ sung	Phim hoạt hình ngắn Pixar
2019	Kitbull	Chịu trách nhiệm mảng cốt truyện cho nhân vật Rosana Sullivan	Phim hoạt hình ngắn Pixar
2019	Câu chuyện đồ chơi 4	Họa sĩ kịch bản	Phim hoạt hình Pixar

Giải thưởng và đề cử

Giải thưởng	Năm đoạt giải	Hạng mục	Tác phẩm	Kết quả	Nguồn
Giải Annie	2016	Giải Annie cho kịch bản hoạt hình xuất sắc nhất	Những mảnh ghép cảm xúc	Đề cử	[3]
Giải thưởng điện ảnh trực tuyến quốc tế	2018	Halfway Award Best Animated Film	Bao	Đề cử	[3]
Liên hoan phim Tribeca	2018	Tường thuật hay nhất (phim ngắn)		Đề cử	[3]
Giải Oscar	2019	Phim hoạt hình ngắn xuất sắc nhất		Đoạt giải	[3]

Tham khảo

1. "Domee Shi draws inspiration for Bao | Sheridan Ovation" trên YouTube
2. “In Pixar's First Female-Directed Short, A Dumpling Child Fills An Empty Nest”. NPR.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 29 tháng 10 năm 2018.
3. ^ “Domee Shi”. IMDb. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2019.
4. Knight, Chris (15 tháng 6 năm 2018). “Animation is filmmaking in slow motion': How Domee Shi made Bao, Pixar's latest must-see short”. National Post. Truy cập ngày 14 tháng 9 năm 2018.
5. ^ “Ep. 003: Domee Shi – Pixar Story Artist”. The Animated Journey (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 29 tháng 10 năm 2018.
6. ^ “Bringing a dumpling to life: Q&A with Domee Shi, Pixar director of 'Bao' - SupChina”. supchina.com (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 29 tháng 10 năm 2018.
7. “Bringing a dumpling to life: Q&A with Domee Shi, Pixar director of 'Bao' - SupChina”. supchina.com (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 30 tháng 10 năm 2018.
8. ^ Brown, Tracy. “How 'Bao' director Domee Shi stayed true to her 'weird' idea and created a specifically Asian story - Los Angeles Times”. latimes.com. Truy cập ngày 29 tháng 10 năm 2018.
9. ^ Liu, Karon (12 tháng 6 năm 2018). “Pixar's new animated short pays tribute to moms, Chinese food and Toronto”. Toronto Star. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2018.
10. ^ Taylor, Noah H. (15 tháng 6 năm 2015). “Pixar Story Artist Domee Shi Interview”. DorkShelf. Truy cập ngày 14 tháng 9 năm 2018.
11. Roper, Caitlin (24 tháng 7 năm 2018). “Domee Shi Thinks Kids Can Handle Dark Stories”. New York Times Magazine. Truy cập ngày 29 tháng 10 năm 2018.
12. Macabasco, Lisa Wong (20 tháng 4 năm 2018). “In Domee Shi's Bao, Food for the Soul From Pixar's First Female Director of a Short Film”. Vogue. Truy cập ngày 14 tháng 9 năm 2018.
13. ^ “Life After Sheridan: Animator Domee Shi – The Sheridan Sun”. sheridansun.sheridanc.on.ca (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 30 tháng 10 năm 2018.
14. Zack, Jessica (20 tháng 6 năm 2018). “Pixar's 'Incredibles 2' short preview 'Bao' powered by women – and food”. San Francisco Chronicle. Truy cập ngày 22 tháng 9 năm 2018.
15. Rougeau, Michael (19 tháng 6 năm 2018). “The Story Behind Bao, Pixar's Cutest Short Film Yet”. Gamespot.
16. Desowitz, Bill (12 tháng 6 năm 2018). “'Bao': Pixar Finally Welcomes Female Empowerment into Its Shorts Program”. IndieWire. Truy cập ngày 22 tháng 9 năm 2018.
17. Chai, Barbara. “She was one of the only women in the story room for 'Inside Out.' Now she's the first woman to direct a Pixar short”. MarketWatch (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2018.
18. “Domee Shi Will Be the First Woman to Direct a Pixar Short Film with Bao”. The Mary Sue (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2018.
19. Yglesias, Matthew. “Oscars 2019 milestones: Black Panther and Roma broke boundaries”. Vox. Truy cập ngày 25 tháng 2 năm 2019. Bao director Domee Shi became the first woman of color to win the Oscar for Best Animated Short
20. “The Art of Animation”. Southwest: The Magazine (bằng tiếng Anh). 1 tháng 1 năm 2019. Truy cập ngày 10 tháng 11 năm 2019.
21. Wilner, Norman (15 tháng 6 năm 2018). “Toronto-raised Pixar director bows with Bao”. Now. Truy cập ngày 15 tháng 9 năm 2018.
22. “First-Time Director Domee Shi Takes a 'Bao' in New Pixar Theatrical Short”. Animation World Network (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 30 tháng 10 năm 2018.