Hội đồng Dân ủy Nga Xô

Hội đồng Dân ủy Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga

Совет народных комиссаров РСФСР
Tổng quát Cơ quan
Quốc gia	Bolshevik Nga (1917-1918) Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga (1918-1946)
Thành lập	25 tháng 10 năm 1917 (1917-10-25)
Tiền thân	Chính phủ lâm thời nước Nga (1917)
Giải thể	15 tháng 3 năm 1946 (1946-03-15)
Thay thế	Hội đồng Bộ trưởng Nga Xô (1946-1992)
Trụ sở	Moskva
Đứng đầu	Chủ tịch đầu tiên, Lenin Chủ tịch cuối cùng, Kosygin
Trực thuộc cơ quan	Ủy ban Chấp hành Trung ương Nga Xô (1918-1937) Xô viết Tối cao Nga Xô (1937-1946)
Bản đồ
Lãnh thổ Nga Xô viết (1940-1954)

Hội đồng Dân ủy Nga Xô (Nga: Совет народных комиссаров РСФСР) là cơ quan hành pháp của nước Nga Xô viết từ năm 1917-1946. Được thành lập năm 1917 là cơ quan "chính quyền của liên minh công nông", được Hiến pháp Nga Xô viết thông qua năm 1918.

Từ năm 1918, Hội đồng Dân ủy Nga Xô do Ủy ban Chấp hành Trung ương Nga Xô tạo thành, và từ năm 1937 là Xô viết Tối cao Nga Xô. Hội đồng Dân ủy được cấu tạo từ các Dân ủy Nhân dân của Nga Xô viết, đứng đầu là Chủ tịch Hội đồng Dân ủy. Sau khi Hiệp định thành lập Liên Xô được ký kết (1922) Hội đồng Dân ủy Liên Xô được thành lập năm 1923. Trong thời gian từ 1922-1923 Hội đồng Dân ủy Nga Xô đóng vai trò là cơ quan lâm thời điều hành Liên Xô.

Ngày 23/3/1946 Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao Nga Xô ra quyết định đổi tên Hội đồng Dân ủy Nga Xô thành Hội đồng Bộ trưởng Nga Xô dựa theo luật pháp sửa đổi của Liên Xô ngày 15/3/1946 về việc đổi tên Hội đồng Dân ủy Liên Xô thành Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô, theo luật Hội đồng Dân ủy Liên Xô và các quốc gia Liên bang, cộng hòa tự trị cũng đều thay đổi tên.

Lịch sử

Tháng 9/1917 Hội đồng của giai cấp công nhân, nông dân, binh lính giành được sức mạnh đáng kể. Các nhà lãnh đạo Petrograd Xô viết có âm mưu lật đổ chính phủ lâm thời của Nga. Cuộc cách mạng bắt đầu từ 7/11/1917 khi Hồng binh công nông chiếm Cung điện mùa Đông. Ngày hôm sau 8/11 Đại hội toàn Nga lần thứ 2 công nhận sự thành công của cuộc cách mạng, và quyết định thành lập chính phủ mới thể hiện cuộc cách mạng do Bolsheviks lãnh đạo.

Chính phủ mới có tên chính thức là Hội đồng Dân ủy (Совет народных коммиссаров), viết tắt là Sovnarkom (Совнарком). Tên chính phủ mới do Leon Trotsky nghĩ ra khi kết hợp ủy viên dân ủy và nhân dân, để thay thế các danh từ của chủ nghĩa tư bản "bộ trưởng, nội các".

Ủy viên Dân ủy (Nga: Народный комиссар, latin: Narodny komissar, hoặc Narkom) có chức năng như bộ trưởng chính phủ. Do đó 1 bộ được gọi là Dân ủy Nhân dân (Nga: Народный комиссариат, latin: Narodny komissariat, viết tắt là narkomat).

Hình thành

Thông thường các bộ trưởng thường do Thủ tướng đề xuất, nhưng những người Bolsheviks coi đấy là cách cai trị của tư sản quyết định tạo ra những thứ thuộc về giai cấp công nông, một chính phủ Xô viết.

Nhiệm vụ và tổ chức của Hội đồng Dân ủy Nga Xô được quy định trong Hiến pháp năm 1918, theo đó Hội đồng Dân ủy Nga Xô chịu trách nhiệm trước Đại hội Xô viết về sự điều hành công việc quốc gia. Hiến pháp cho phép Hội đồng Dân ủy Nga Xô có quyền ban hành nghị định trong thời gian Đại hội Xô viết không họp. Đại hội Xô viết sẽ phê chuẩn các nghị định tại phiên họp kế tiếp.

Ủy viên Dân ủy là người đứng đầu Dân ủy Nhân dân và một số đại biểu có chức năng tham mưu thảo luận với Ủy viên Dân ủy.

Chủ tịch Hội đồng Dân ủy, cũng được Đại hội bầu, có một chức năng tương tự như của thủ tướng. Chủ tịch đầu tiên của Sovnarkom là Vladimir Lenin.

Tổ chức

Trong thời gian đầu từ năm 1918-1923 Hội đồng Dân ủy Nga Xô có chức năng là chính phủ của Nga Xô (1917-1922) và Liên Xô (1922-1923) gồm các Bộ Dân ủy Nhân dân sau:

Chức vụ	Trực thuộc	Chân dung	Tên	Nhiệm kỳ	Ghi chú khác
Chủ tịch	Hội đồng Dân ủy		Vladimir Lenin (1870-1924)	11/1917-7/1923
Phó Chủ tịch	Hội đồng Dân ủy		Aleksey Rykov (1881-1938)	5/1921-2/1923
			Aleksandr Tsiurupa (1870-1928)	1922-1923
			Lev Kamenev (1883-1936)	1922-1923
Ủy viên Nhân dân	Bộ Dân ủy Ngoại giao		Leon Trotsky (1879-1940)	11/1917-4/1918
			Georgy Chicherin (1872-1936)	4/1918-7/1923
	Bộ Dân ủy Nội vụ		Aleksey Rykov (1881-1938)	11/1917
			Grigory Petrovsky (1878-1958)	11/1917-3/1919
			Felix Dzerzhinsky (1877-1926)	3/1919-7/1923
	Bộ Dân ủy Quân sự và Hải quân		Nikolai Podvoisky (1880-1948)	11/1917-3/1918
			Leon Trotsky (1879-1940)	3/1918-7/1923
	Bộ Dân ủy Tư pháp		Georgy Oppokov (1888—1938)	11/1917
			Pēteris Stučka (1865-1932)	11/1917-12/1917
				3/1918-9/1918
			Isaac Steinberg (1888-1957)	12/1917-3/1918
			Dmitry Kursky (1874-1932)	9/1918-7/1923
	Bộ Dân ủy Giáo dục		Anatoly Lunacharsky (1875-1933)	11/1917-7/1923
	Bộ Dân ủy Nông nghiệp		Vladimir Milyutin (1884-1937)	11/1917
			Andrei Kolegayev (1887-1937)	11/1917-3/1918
			Semyon Sereda (1871-1933)	4/1918-2/1921
			Valerian Osinsky (1887-1938)	3/1921-1/1922
			Vasily Yakovenko (1889-1937)	1/1922-7/1923
	Bộ Dân ủy Lao động		Aleksandr Shliapnikov (1885-1937)	11/1917-8/1918
			Vasily Schmidt (1886–1938)	8/1918-4/1919
				4/1920-7/1923
	Bộ Dân ủy Phúc lợi xã hội		Aleksandra Kollontai (1872-1952)	11/1917-3/1918
			Aleksandr Vinokourov (1869-1944)	3/1918-4/1921
			Nikolay Milyutin (1889-1942)	4/1921-7/1923
	Bộ Dân ủy Bưu chính và điện tín		Nikolai Glebov-Avilov (1887-1937)	1917
			Perchevich Proshyan (1883-1918)	1917-3/1918
			Vadim Podbelsky (1887-1920)	1918-1920
			Artemy Ljubovic (1880-1938)	1920-1921
			Valerian Dovgalevsky (1885-1934)	1921-7/1923
	Bộ Dân ủy Dân tộc		Iosif Stalin 1878-1953	11/1917-7/1923
	Bộ Dân ủy Tài chính		Ivan Stepanov (1870-1928)	11/1917
			Vyacheslav Menzhinsky (1874-1934)	11/1917-3/1918
			Isidore Gukovsky (1871—1921)	4/1918-8/1918
			Nikolay Krestinsky (1883-1938)	8/1918-10/1922
			Grigori Sokolnikov (1888-1939)	11/1922-7/1923
	Bộ Dân ủy Đường sắt		Mark Elizarov (1863-1919)	11/1917-1/1918
			Alex Rogov (1886-1950)	2/1918-5/1918
			Peter Kobozev (1878-1941)	5/1918-6/1918
			Vladimir Nevsky (1876-1937)	7/1918-3/1919
			Leonid Krasin (1870-1926)	3/1919-3/1920
			Leon Trotsky (1879-1940)	3/1920-12/1920
			Aleksandr Emshanov (1891-1937)	12/1920-4/1921
			Felix Dzerzhinsky (1877-1926)	4/1921-7/1923
	Bộ Dân ủy Công thương		Viktor Nogin (1878-1924)	11/1917
			Aleksandr Shlyapnikov (1885-1937)	11/1917-1/1918
			Vladimir Smirnov (1887-1937)	1/1918-3/1918
			Mieczyslaw Bronskiy (1888-1943)	3/1918-11/1918
			Leonid Krasin (1870-1926)	11/1918-7/1923
	Bộ Dân ủy Thanh tra Công nông		Iosif Stalin (1878-1953)	2/1920-4/1922
			Aleksandr Tsiurupa (1870-1928)	4/1922-7/1923
	Bộ Dân ủy Thực phẩm		Ivan Teodorovich (1875-1937)	11-12/1917
			Aleksandr Schlichter (1868-1940)	12/1917-2/1918
			Aleksandr Tsiurupa (1870-1928)	2/1918-12/1921
			Nikolai Bryuhanov (1878-1938)	12/1921-7/1923
	Bộ Dân ủy Kiểm tra Nhà nước		Eduard Essen (?-1937)	11/1917-5/1918
			Karl Lander (1883-1937)	5/1918-3/1919
			Iosif Stalin (1878-1953)	3/1919-2/1920	Bộ Dân ủy đổi tên thành Bộ Dân ủy Thanh tra Công nông
	Bộ Dân ủy Y tế		Nikolai Semashko 91874-1949)	11/1917-3/1923
	Bộ Dân ủy Tài sản công		Vladimir Karelin (1891-1938)	12/1917-3/1918
			Pavel Malinowski (1869-1943)	3/1918-7/1918
	Bộ Dân ủy Địa phương		Vladimir Trutovsky (1889-1937)	12/1917-3/1918	Sáp nhập Bộ Dân ủy Nội vụ
	Hội đồng Kinh tế tối cao		Valerian Ossinsky (1887-1938)	12/1917-3/1918
			Aleksey Rykov (1881-1938)	3/1918-5/1921
			Vladimir Milyutin (1884-1937)	5/1921
		Peter Bogdanov (1882-1938)	5/1921-5/1923
		Aleksey Rykov (1881-1938)	5/1923-7/1923

Tham khảo