Kali alum

Kali alum
Kali alum (phèn chua)
Danh pháp IUPAC	Aluminium potassium sulfate dodecahydrate[1][2]
Tên khác	Potassium alum Potash alum Alum-(K)[3]
Nhận dạng
Số CAS	10043-67-1
PubChem	24856
Ảnh Jmol-3D	ảnh
SMILES	đầy đủ [O-]S(=O)(=O)[O-].[O-]S(=O)(=O)[O-].[Al+3].[K+]
InChI	đầy đủ 1S/Al.K.2H2O4S/c;;2*1-5(2,3)4/h;;2*(H2,1,2,3,4)/q+3;+1;;/p-4
Thuộc tính
Công thức phân tử	KAl(SO4)2
Khối lượng mol	258.205 g/mol
Bề ngoài	tinh thể nhỏ màu trắng
Mùi	mùi kim loại lẫn nước
Khối lượng riêng	1.725 g/cm³
Điểm nóng chảy	92–93 °C
Điểm sôi	200 °C
Độ hòa tan trong nước	14.00 g/100 mL (20 °C) 36.80 g/100 mL (50 °C)
Độ hòa tan	không hòa tan trong acetone
Chiết suất (nD)	1.4564
Các nguy hiểm
NFPA 704	0 2 0
Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). Y kiểm chứng (cái gì ^YN ?) Tham khảo hộp thông tin

Kali alum là muối sunfat kép của kali và nhôm. Tên tiếng Việt phổ biến là phèn chua. Công thức hóa học là KAl(SO₄)₂ và thông thường được thấy ở dạng ngậm nước là KAl(SO₄)₂·12H₂O. Chất này được sử dụng rộng rãi để làm trong nước đục, thuộc da, sản xuất vải chống cháy và bột nở. Phèn chua là loại muối có tinh thể to nhỏ không đều, không màu hoặc trắng, cũng có thể trong hoặc hơi đục. Phèn chua tan trong nước nhưng không tan trong cồn.

Phèn chua còn có nhiều tên gọi khác: như Kali chua

Đặc trưng

• Điểm nóng chảy: 92 - 95 °C
• Điểm sôi: 200 °C (phân hủy)
• Tỷ trọng: 1,760 kg/m³
• Phân tử gam: 258,207 g/mol
• Màu: Không màu (với các vết trắng)

Dạng khoáng sản và phổ biến

Kali alum là khoáng chất sunfat có nguồn gốc tự nhiên, chủ yếu có ở dạng đóng cặn trong đá ở các khu vực bị phong hóa và oxy hóa của các khoáng chất sulfide và có chứa gốc kali. Alunit là nguồn chứa kali và nhôm. Nó được tìm thấy ở Vesuvius, Ý và hang Alum (Tennessee), khe Alum (Arizona) ở Hoa Kỳ.

Ứng dụng

Trong công nghiệp

Phèn chua làm trong nước vì trong thành phần của phèn chua có Al₂(SO₄)₃. Khi vào trong nước thì có phản ứng thủy phân thuận nghịch:

Al³⁺ + 3H₂O → Al(OH)₃ + 3H⁺

Trong đó Al(OH)₃ kết tủa dạng keo có diện tích bề mặt lớn, hấp phụ các chất lơ lửng ở trong nước, kéo chúng cùng lắng xuống dưới.

Trong công nghiệp giấy

Nhôm sunfat hay phèn chua được cho vào giấy cùng với muối ăn, nhôm chloride tạo nên do phản ứng trao đổi bị thủy phân mạnh hơn, tạo nên hydroxide, hydroxide này sẽ kết dính những sợi xenlulozơ lại với nhau làm cho giấy không bị nhòe mực khi viết.

Trong công nghiệp dệt

Khi nhuộm vải, hydroxide đó được sợi vải hấp phụ và giữ chặt trên sợi sẽ kết hợp với phẩm nhuộm tạo thành màu bền, cho nên có tác dụng làm chất cắn màu.

Chính vì vậy nên ta có thể ngâm quần áo dễ phai màu vào nước phèn chua, hay ngày xưa thường ngâm quần áo xuống bùn để giữ quần áo không bị phai màu.

Trong y học

Wikipedia tiếng Việt không bảo đảm và không chịu trách nhiệm về tính pháp lý và độ chính xác của các thông tin có liên quan đến y học và sức khỏe. Độc giả cần liên hệ và nhận tư vấn từ các bác sĩ hay các chuyên gia. Khuyến cáo cẩn thận khi sử dụng các thông tin này. Xem chi tiết tại Wikipedia:Phủ nhận y khoa và Wikipedia:Phủ nhận về nội dung.

• Theo y học cổ truyền thì phèn chua được dùng để sát trùng ngoài da, làm hết ngứa, chữa hôi nách hiệu quả.
• Phèn chua được sử dụng trong trị liệu ngứa âm hộ, tai chảy nước mủ hay miệng lưỡi lở, da ngứa.
• Phèn chua dùng để bào chế ra các thuốc chữa đau răng, đau mắt, cầm máu, ho ra máu (các loại xuất huyết).

Liên kết ngoài

• Kali Alum: Dữ liệu về khoáng chất
• Alum-(K), Mindat.org

Tham khảo

1. International Union of Pure and Applied Chemistry (2005). Danh Pháp Hóa Vô Cơ (IUPAC Hướng dẫn 2005). Cambridge (UK): RSC–IUPAC. ISBN 0-85404-438-8. Bản toàn văn.
2. “Aluminium potassium sulfate dodecahydrate”. ChemExper. Truy cập ngày 19 tháng 4 năm 2013.
3. “Alum-(K) Mineral Data”. Mineralogy Database. Truy cập ngày 19 tháng 4 năm 2013.