Kim Peek

Kim Peek
Kim Peek năm 2007
Sinh	(1951-11-11)11 tháng 11, 1951 Salt Lake City, Utah, Hoa Kỳ
Mất	19 tháng 12, 2009(2009-12-19) (58 tuổi) Murray, Utah, Hoa Kỳ

Kim Peek (11 tháng 11 năm 1951 – 19 tháng 12 năm 2009) là một người Mỹ thông thái cách kỳ diệu, được gọi là người cực thông thái (megasavant).^[1][2][3] Ông có một trí nhớ thấu niệm (eidetic memory), cũng gọi là trí nhớ chụp hình, nhưng cũng bị các khuyết tật về phát triển xã hội (social developmental disabilities), có thể do các bất thường về não bẩm sinh. Ông là nguồn cảm hứng cho nhân vật Raymond Babbitt, trong phim Rain Man do diễn viên Dustin Hoffman đóng. Ông không phải người tự kỷ và có thể mắc Hội chứng FG^[4]

Tiểu sử

Kim Peek sinh tại thành phố Salt Lake, tiểu bang Utah. Ông sinh ra có đầu to (macrocephaly), gây hại cho tiểu não, và có lẽ quan trọng nhất – thiếu cấu trúc nối liền 2 bán cầu não (agenesis of the corpus callosum), một tình trạng trong đó bị thiếu bó dây thần kinh nối 2 bán cầu não; trong trường hợp của Peek thì các bộ nối thứ cấp như anterior commissure^[5] cũng bị thiếu. Người ta suy đoán là các neuron của ông làm các việc nối kết khi bị thiếu một cấu trúc nối 2 bán cầu não (corpus callosum) điều đó đã làm tăng khả năng của trí nhớ.^[6]

Kim Peek

Theo cha của Peek – ông Fran thì Peek có thể nhớ các sự việc ngay từ khi mới 16–20 tháng tuổi. Ông đọc các sách, nhớ chúng, rồi đặt các sách đó ở phía trên kệ sách để tỏ ra là ông đã đọc rồi, một thói quen mà ông vẫn giữ. Ông đọc một quyển sách trong khoảng một giờ, và nhớ hầu hết mọi thứ mà ông đã đọc, nhớ lượng thông tin bao la về các đề tài từ lịch sử tới văn học, địa lý,... cùng vô số âm thanh, thể thao và ngày tháng. Kỹ thuật đọc của ông là đọc trang bên trái bằng mắt trái và trang bên phải bằng mắt phải, bằng cách này ông có thể đọc 2 trang cùng một lúc với tốc độ khoảng 8–10 giây đồng hồ một trang. Người ta tin rằng ông có thể nhớ lại nội dung của ít nhất 12.000 quyển sách trong trí nhớ.^[7] Peek cư ngụ ở thành phố Salt Lake, tiểu bang Utah và là thành viên của Giáo hội Các Thánh hữu Ngày sau của Chúa Giêsu Kitô.^[8]

Peek qua đời do bị nhồi máu cơ tim ngày 19 tháng 12 năm 2009.^[9]

Đi lại và thao tác

Trước khi lên 4 tuổi, Peek đã không thể đi lại được, sau đó ông đi được theo cách lê bước chân.^[6] Ông không thể cài nổi nút áo sơ mi của mình và gặp khó khăn với các kỹ năng vận động thông thường khác, có lẽ do tiểu não của ông bị tổn hại. Trong sát hạch tâm lý, Peek đạt điểm dưới trung bình, có IQ là 73.

Tài năng tăng dần

Fran và Kim Peek

Không giống như các người thông thái khác, Peek đã tỏ ra có các kỹ năng xã hội ngày càng tăng dần, có lẽ do sự chú ý học để lãnh hội như người "Rain Man" thực. Cha ông nói rằng óc hài hước của ông đã xuất hiện từ năm 2004 hoặc khoảng đó. Cũng vậy, ông đã phát triển tốt vượt giai đoạn để trở thành nơi chứa số lượng lớn các thông tin; các kỹ năng liên kết thông tin mà ông nhớ được ít nhất cũng là một trong các dấu hiệu của tính sáng tạo. Ông đã biểu lộ khó khăn với những ý niệm trừu tượng chẳng hạn như giải thích ý nghĩa của các ngạn ngữ hoặc các từ ẩn dụ của ngôn ngữ.

Mặc dù không hề là người phi thường về âm nhạc, nhưng các khả năng âm nhạc như một người trưởng thành của Peek đã được chú ý nhiều hơn khi ông bắt đầu học đàn dương cầm. Dường như ông nhớ được âm nhạc mà ông đã được nghe từ nhiều thập kỷ trước và có thể chơi các bài đó trên dương cầm, tới chừng mực mà sự khéo tay bị hạn chế của anh cho phép. Ông có khả năng nói lời bình luận liên tục về âm nhạc cũng như anh chơi nhạc, ví dụ, so sánh một bản nhạc với bản nhạc khác mà ông đã nghe. Khi nghe thu nhạc (vào đĩa vv..), ông có thể phân biệt các loại nhạc cụ nào chơi các bè nào và là người thông thạo để đoán ra các nhạc sĩ sáng tác bản nhạc mới bằng cách so sánh nhạc này với hàng ngàn mẫu âm nhạc trong trí nhớ của mình.

Năm 1984, nhà viết kịch bản Barry Morrow đã gặp Peek ở Arlington, Texas; kết quả của cuộc gặp gỡ này là phim Rain Man ra đời năm 1988. Nhân vật Raymond Babbitt, mặc dù được gợi hứng từ Peek, nhưng được miêu tả như người bị chứng tự kỷ (autism). Dustin Hoffman, người đóng vai nhân vật Babbitt, đã gặp Peek và các người thông thái khác để có sự hiểu biết về bản chất của họ và để diễn xuất vai trò đó được chính xác. Phim này đã tạo ra nhiều đòi hỏi về sự xuất hiện (của nhân vật), điều đó làm tăng lòng tự tin của Peek. Barry Morrow đã đưa cho Kim Peek tượng giải Oscar của mình để hai người cùng cầm và đưa ra ở các lúc họ xuất hiện. Tượng này được coi là "tượng Oscar được yêu mến nhất" (Most Loved Oscar Statue) vì nó được nhiều người cầm hơn bất cứ tượng Oscar nào. Kim Peek cũng được gần gũi với các người xa lạ và tỏ cho họ tài của mình về các tính toán niên lịch bằng cách nói cho họ biết họ được sinh ra ngày thứ mấy trong tuần và những tin tức mới nào được đăng trên trang nhất của các nhật báo lớn. Peek cũng xuất hiện trên truyền hình. Ông du hành cùng với cha mình, người chăm sóc cho ông và làm các thao tác mà Peek thấy khó làm.^[6]

Nghiên cứu khoa học

Năm 2004, các nhà khoa học của NASA đã xem xét nghiên cứu Peek với hàng loạt thử nghiệm trong đó có cả việc chụp tia X lớp bằng máy tính (computerize tomography) và việc vẽ hình bằng cộng hưởng từ. Mục đích nhằm tạo ra cảnh nhìn 3 chiều về cấu trúc bộ óc của ông và so sánh các hình ảnh với các việc phân hình (scan) vẽ bằng cộng hưởng từ (Magnetic resonance imaging) được làm năm 1988. Đây là những phương pháp giải quyết thử làm lần đầu, khi sử dụng công nghệ mới và không xâm phạm chỗ khác (non-invasion) để nghiên cứu khả năng thông minh của Kim Peek sâu hơn.^[10]

Một cuộc nghiên cứu năm 2008 kết luận là Peek dường như bị hội chứng FG, một hội chứng di truyền hiếm thấy liên kết với nhiễm sắc thể X gây ra các bất thường về thể xác chẳng hạn như giảm sức trương cơ (hypotonia: cơ kém sức căng) và chứng đầu to (không bình thường).^[11]

Xuất hiện trên màn ảnh

• Với Daniel Tammet trong Brainman, phim tài liệu của Discovery Channel
• Inside the Rain Man, aphim tài liệu của Discovery Channel
• Everything You Need To Know – The Brain, phim tài liệu của Discovery Channel
• Human Computer, phim tài liệu của Discovery Channel
• Medical Incredible, phim tài liệu của Discovery Health Channel
• The Real Rain Man, phim tài liệu chiếu lần đầu trên Discovery Health Channel ngày 26.11.2006
• Ripley's Believe It or Not!
• CNN, do Richard Quest phỏng vấn
• Extraordinary People trên FIVE TV của Anh (The Real Rain Man)
• World's Smartest People trên TLC
• Kim và cha là các diễn giả trong buổi khai mạc cuộc họp của Athanasius Kircher Society.^[12]
• Diễn giả ở Oxford Union
• 60 Minutes
• Accidental Genius, phim tài liệu của National Geographic Channel
• Superhuman, tập "Genius", phim tài liệu chiếu ra mắt đặc biệt trên Science Channel ngày 7 tháng 11 năm 2008

Chú thích và Tham khảo

1. “'Rain Man' reigns in Casper”. Casper Star-Tribune. ngày 14 tháng 3 năm 2003. Truy cập ngày 21 tháng 7 năm 2009. The difference between a savant and a megasavant like Peek is that Peek has nearly total recall in around 14 to 15 different subject areas, according to literature written by Peek's father, Fran Peek.
2. “About Kim Peek, Megasavant”. York Daily Record. 4 tháng 11 năm 1994. Truy cập ngày 21 tháng 7 năm 2009. Kim Peek is a megasavant who has memorized vast numbers of facts about more than a dozen subjects. He has brain damage, which occurred before birth, but he is not autistic.
3. “NASA studies mega-savant Peek's brain”. Associated Press in USA Today. 2004. Truy cập ngày 21 tháng 7 năm 2009. The 53-year-old Peek is called a "mega-savant" because he is a genius in about 15 different subjects, from history and literature and geography to numbers, sports, music and dates.
4. cũng gọi là Hội chứng Opitz-Kaveggia một hội chứng di truyền hiếm có liên kết với nhiễm sắc thể X và gây ra các bất thường về thể xác cùng các chậm phát triển. Hội chứng này được Opitz và Kaveggia mô tả lần đầu năm 1974
5. bó sợi thần kinh (chất trắng) nối 2 bán cầu não qua đường giữa
6. ^ Wisconsin Medical Society. Savant Syndrome.
7. “Kim Peek: savant who was the inspiration for the film Rain Man”. Times Newspapers. ngày 23 tháng 12 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2009.
8. Theatrically Released Feature Films with Major Characters who are Latter-day Saints. LDSFilm.com. Last modified 2005-09-23. Truy cập 2007-07-15.
9. Heart attack kills Murray man who inspired 'Rain Man'
10. "NASA Studying 'Rain Man's' Brain", Space.com, 8 tháng 11 năm 2004.
11. Opitz JM, Smith JF, Santoro L (2008). “The FG syndromes (Online Mendelian Inheritance in Man 305450): perspective in 2008”. Adv Pediatr. 55: 123–70. doi:10.1016/j.yapd.2008.07.014. PMID 19048730.
12. Blog and video

Đọc thêm

• Treffert, Darold A. & Christensen, Daniel D. Inside the Mind of a Savant Scientific American tháng 12 năm 2005 (requires subscription).
• “NASA Studying 'Rain Man's' Brain”. Space.com. 8 tháng 11 năm 2004.
• Peek, Fran (1996). The Real Rain Man: Kim Peek. Salt Lake: Harkness. ISBN 0-9651163-0-1.
• Portions of the text are the work of the Wisconsin Medical Society and Darold A. Treffert, M.D.[1]

Liên kết ngoài

• Kim Peek Biography Lưu trữ 2009-12-25 tại Wayback Machine
• Kim Peek – The Real Rain Man Lưu trữ 2008-09-16 tại Wayback Machine – Wisconsin Medical Society
• Video of the Athanasius Kircher Society Presentation Lưu trữ 2007-03-24 tại Wayback Machine
• Kim Peek – Daily Telegraph obituary