Lê Trọng Nghĩa

Lê Trọng Nghĩa
Chức vụ
Cục trưởng Cục Quân báo Bộ Tổng tham mưu
Nhiệm kỳ	1960 – 1962
Tiền nhiệm	Trần Hiệu
Kế nhiệm	Phan Bình
Cục trưởng Cục Quân báo Bộ Tổng tham mưu
Nhiệm kỳ	7/1950 – 1951
Phó Cục trưởng	Nguyễn Thế Lương (quyền)
Tiền nhiệm	Trần Hiệu
Kế nhiệm	Trần Hiệu
Phó Cục trưởng Cục Tình báo, Bộ Quốc phòng Tổng Tư lệnh
Nhiệm kỳ	1 tháng 2 năm 1949 –
Chánh Văn phòng Bộ Quốc phòng Chánh Văn phòng Bộ Tổng Tư lệnh
Nhiệm kỳ	– 1 tháng 2 năm 1949
Kế nhiệm	Nguyễn Thương
Thông tin cá nhân
Sinh	1922 làng Yên Trì, Yên Hưng, Quảng Ninh (nay là xã Hiệp Hòa, Tx Quảng Yên, Quảng Ninh)
Mất	22 tháng 2, 2015(2015-02-22) (92–93 tuổi)
Binh nghiệp
Phục vụ	Quân đội nhân dân Việt Nam
Cấp bậc	Tập tin:Vietnam People's Army Senior Colonel.jpg Đại tá

Lê Trọng Nghĩa (1922 – 22 tháng 2 năm 2015)^[1] là đại biểu Quốc hội khóa I, sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Đại tá, nguyên Chánh văn phòng Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Cục trưởng Cục Quân báo, Bộ Tổng Tham mưu (1960-1962),^[2][3] Thư ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tháng 2/1968, ông bị an ninh bắt vì cho là có liên quan đến "nhóm Xét lại", tuy không được xét xử theo pháp luật nhưng vẫn bị giam và cải tạo lao động từ năm 1968 đến 1976.^[4]

Thân thế và sự nghiệp

• Ông sinh năm 1922, từng mang các tên Đoàn Xuân Tín, giáo sư Lê Ngọc và sau cùng là Lê Trọng Nghĩa. Trong đó Lê Trọng là tên của người thầy giáo đầu tiên của ông, còn Nghĩa với ý là khởi nghĩa. Ông xuất thân là một sinh viên khoa Luật, thông thạo nhiều thứ tiếng
• Ngày 10 tháng 3 năm 1945 được giao trách nhiệm bảo vệ "thượng cấp" Trần Đăng Ninh trèo tường vượt ngục Hỏa Lò. Ngay sau đó được ông Lê Đức Thọ giao nhiệm vụ cùng ông Vũ Quý sang Dân chủ Đảng (và từng là ủy viên TW của Đảng này) nắm lực lượng trí thức, sinh viên.
• Ngày 19 tháng 8 năm 1945, ông là Ủy viên Ủy ban Khởi nghĩa Hà Nội khi mới 23 tuổi, đóng vai trò lớn trong Tổng khởi nghĩa Hà Nội. Theo ông Nguyễn Minh Cần, cựu Ủy viên Thường vụ Thành uỷ Hà Nội, ông Nghĩa lúc bấy giờ thay mặt cho Việt Minh đã thảo luận 5 lần với chính phủ Trần Trọng Kim.^[5] Ông cũng tiếp xúc với đại diện Tướng Tsuchihashi Yuitsu (1891 – 1975) Tổng tư lệnh quân đoàn 38 phòng thủ Đông Dương để tranh thủ sự ủng hộ ngầm của quân đội Nhật do đó Nhật không đàn áp Việt Minh. Nhờ sự can thiệp của những nhân vật từng tiếp xúc với ông Lê Trọng Nghĩa là ông chủ tịch Hội Hữu nghị Nhật – Việt và nhân viên tình báo Lý Hán Tân, Nhật cho phép Việt Nam Giải phóng quân được vào Hà Nội giúp Việt Minh giành chính quyền khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.^[6]
• Ngày 20 tháng 8 năm 1945, ông là Ủy viên Ủy ban Nhân dân cách mạng lâm thời Trung ương.
• Kháng chiến bùng nổ, ông là Chánh Văn phòng Bộ Quốc phòng.
• Năm 1950, ông là Đại tá, Cục trưởng Cục Quân báo khi mới 28 tuổi và trở thành trợ tá đắc lực của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhất là trong trận Điện Biên Phủ.^[7]
• Năm 1954, trong Sở chỉ huy mặt trận Điện Biên Phủ, ông phụ trách Quân báo khi mới 32 tuổi^[8]
• Năm 1960, ông trở lại với cương vị là Cục trưởng Cục Quân báo, Bộ Tổng Tham mưu thay cho ông Trần Hiệu
• Năm 1962, thôi giữ chức Cục trưởng Cục Quân báo, Bộ Tổng Tham mưu^[9]
• Năm 1962 đến năm 1967, ông là trợ tá thân cận cho tướng Võ Nguyên Giáp.
• Tháng 2/1968, ông bị an ninh bắt vì cho là có liên quan đến "nhóm Xét lại", tuy không được xét xử theo pháp luật nhưng vẫn bị giam và cải tạo lao động từ năm 1968 đến 1976.

Nhận định về tướng Võ Nguyên Giáp

• "Với tôi, ông Giáp là người đóng góp có tính chất quyết định cho việc xây dựng đất nước Việt Nam độc lập và thống nhất ngay từ những ngày đầu"
• "Ông Giáp mất có tác động rất sâu sắc đến tâm hồn, tình cảm của tôi. Sự ra đi của ông Giáp là tiếng chuông rất quan trọng để nhắc nhở tôi là phải nhớ đến và làm theo tấm gương của ông suốt đời kiên trì vì nền hòa bình, độc lập của nước nhà"

Di chúc xin khôi phục danh dự

Trong di chúc, ông Lê Trọng Nghĩa đã xin khôi phục danh dự, "vì tôi không phạm tội chống Đảng, phản bội tổ quốc như đã quy kết mà chỉ vì quy cho tôi liên quan đến vụ việc Đại tướng Võ Nguyên Giáp.^[4]" Theo ý kiến ông Nguyễn Minh Cần, cựu Phó Chủ tịch Ủy ban Hành chính Hà Nội, lãnh đạo hiện nay ở Việt Nam và có thể cả những thế hệ kế cận sẽ không xem xét lại những gì đã xảy ra. Vì đó vụ bắt bớ những người thân cận với Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp, những người muốn đấu tranh thống nhất bằng hòa bình, trong khi "các nhà lãnh đạo Việt Nam luôn luôn coi việc "giải phóng miền Nam" là công tích lớn lao của họ.^[5]"

Nhận xét

• Giáo sư Tương Lai viết về ông trên báo đài BBC:

“

"Anh là một trong những con người chân chính đã để lại trong tôi sự kính phục và yêu mến[3]."

”

• Ông Nguyễn Minh Cần, cựu Phó Chủ tịch Ủy ban Hành chính Hà Nội:

“

"Anh là người rất có đạo đức và là người rất kiên cường trong việc bảo vệ quan điểm của mình[5]."

”

Chú thích

1. Dương Trung Quốc (16:16 7/5/2011). “Một đòn mở đầu hào hùng và ngoạn mục”. báo Công an nhân dân. Truy cập 28/2/2015. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= và |date= (trợ giúp)
2. “Đừng chỉ nhìn Đại tướng chỉ là một vị tướng... 10/2013”.
3. ^ “'Lịch sử sẽ tôn vinh ông Lê Trọng Nghĩa'”., G.s. Tương Lai, BBC, 23 tháng 2 năm 2015
4. ^ “Ông Lê Trọng Nghĩa từ trần”., BBC, 22 tháng 2 năm 2015
5. ^ “Từ vụ 'Xét lại chống Đảng' tới Nam tiến”., BBC, 25.02.2015
6. Cánh tay phải bị tù của Tướng Giáp, BBC, Phạm Cao Phong, 17/2/2016
7. Phan Dương (Thứ sáu, 11/10/2013, 11:58 GMT+7). “Tướng Giáp qua góc nhìn của nhà tình báo”. VnExpress. Truy cập 28/2/2015. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= và |date= (trợ giúp)
8. “Nhân dân dạy chúng ta phải làm gì”.
9. “Gặp anh Văn ngày kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ”.