Ngụy Khắc Đản

Ngụy Khắc Đản 魏克憻
Tên chữ	Thản Chi
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	1817
Nơi sinh	Hà Tĩnh
Mất
Ngày mất	1873
Nơi mất	Hà Tĩnh
Giới tính	nam
Gia quyến
Thân phụ	Ngụy Khắc Thận
Học vấn	Tiến sĩ Nho học
Chức quan	Thượng thư bộ Binh, Thượng thư bộ Công
Nghề nghiệp	chính khách
Quốc tịch	Đại Nam
Thời kỳ	nhà Nguyễn
	[sửa trên Wikidata]x • t • s

Ngụy Khắc Đản (魏克憻, 1817–1873), tự Thản Chi, là danh sĩ và là quan nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam.

Tiểu sử sơ lược

Ngụy Khắc Đản sinh trưởng tại xã Xuân Viên, tổng Xuân Viên, huyện Nghi Xuân, phủ Đức Thọ, tỉnh Nghệ An (nay là xã Xuân Viên, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh).

Cha ông là Ngụy Khắc Thận. Năm Thiệu Trị thứ nhất (1841), Ngụy Khắc Đản thi đỗ cử nhân khoa Tân Sửu tại trường thi xứ Nghệ An, được bổ làm huấn đạo huyện Can Lộc (nay thuộc tỉnh Hà Tĩnh).

Năm Tự Đức thứ 9 (1856), Ngụy Khắc Đản thi đỗ đầu thi Đình đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ tam danh (tức Đình nguyên Thám hoa). Sau đó, ông nhập ngạch Hàm lâm, rồi thăng dần lên Án sát Quảng Nam.

Tháng 8 năm 1858, tàu chiến Pháp nả đạn pháo tấn công Đà Nẵng, đến ngày 5 tháng 6 năm 1862 thì Hòa ước Nhâm Tuất được ký kết giữa triều đình Tự Đức và thực dân Pháp, mà phần thua thiệt ở về phía Việt Nam.

Để chuộc lại ba tỉnh miền Đông Nam Kỳ (Biên Hòa, Gia Định, Định Tường) vừa bị mất sau hòa ước trên, năm 1863, Ngụy Khắc Đản được cử làm bồi sứ trong phái đoàn của Phan Thanh Giản đi sang Pháp thương thuyết để chuộc lại lãnh thổ đã mất. Cuộc hội kiến triều đình Napoleon III khá thành công, tháng 12/1863, Pháp cử Gabriel Aubaret làm lãnh sự ở Vọng Các (Bangkok, Thái Lan) và đến Huế để thương thảo hòa ước mới để thay cho Hòa ước Nhâm Tuất mà lịch sử thường gọi là Dự thảo Hòa ước Aubaret. Thông qua dự thảo mới này thì triều đình Huế được chuộc lại 3 tỉnh miền Đông Nam Kỳ, nhưng đến phút cuối thì chính phủ Pháp đã gửi phản lệnh, huỷ bỏ dự thảo hòa ước này.^[1]

Đi sứ về, năm 1864, Ngụy Khắc Đản được thăng làm Bố chính sứ Nghệ An, rồi lần lượt trải các chức: Khâm sai Kinh lý Trấn Ninh, sung Tuyên phủ sứ, thự Hữu tham tri bộ Hộ, Thượng thư bộ Binh, Thượng thư bộ Công, sung tham biện viện Cơ mật.

Sau vì bệnh, Ngụy Khắc Đản xin cáo về rồi mất tại quê nhà năm 1873, lúc 56 tuổi. Nghĩ đến công lao, vua Tự Đức chuẩn cho ông thực thụ hàm Tham tri và sai quan đến tế.

Tác phẩm

Tác phẩm của Ngụy Khắc Đản có:

Tây phù nhật ký
Như Tây Ký
Tuồng Kim Vân Kiều

Sách tham khảo

Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam chính biên liệt truyện. Nhà xuất bản Văn Học, 2004.

Chú thích

^ Trương Bá Cần, Hoạt động ngoại giao của nước Pháp nhằm củng cố cơ sở tại Nam kỳ (1862 - 1874), Vũ Lưu Xuân dịch, TuvanBooks và NXB Thế giới, 2011, tr.155).

Tham khảo

[1] Trương Bá Cần, Hoạt động ngoại giao của nước Pháp nhằm củng cố cơ sở tại Nam kỳ (1862 - 1874), Vũ Lưu Xuân dịch, TuvanBooks và NXB Thế giới, 2011, tr.155).

[1]