Ngữ tộc Cushit

Ngữ tộc Cushit
Phân bố địa lý	Đông Bắc Phi và Sừng châu Phi
Phân loại ngôn ngữ học	Phi-Á Ngữ tộc Cushit
Ngôn ngữ nguyên thủy:	Cushit nguyên thủy
Ngôn ngữ con:	? Beja (Bắc) Trung Cushit (Agaw) ? Dullay Đông Cushit Cao nguyên (Sidamo) Đông Cushit Đất thấp ? Nam Cushit
ISO 639-2 / 5:	cus
Glottolog:	cush1243[1]

Ngữ tộc Cushit là một nhánh của ngữ hệ Phi-Á được sử dụng chủ yếu tại Sừng châu Phi (Somalia, Eritrea, Djibouti, và Ethiopia), Thung lũng Nin (Sudan và Ai Cập), và một số phần của vùng Hồ Lớn châu Phi (Tanzania và Kenya). Nhóm ngôn ngữ này được đặt tên theo nhân vật Cush trong kinh thánh.

Ngôn ngữ Cushit phổ biến nhất là tiếng Oromo (tính tất cả các dạng và phương ngữ) với chừng 35 triệu người nói, theo sau là tiếng Somali với 18 triệu người nói, và tiếng Sidamo với 3 triệu người nói. Những ngôn ngữ Cushit với hơn một triệu người sử dụng là tiếng Afar (1,5 triệu) và tiếng Beja (1,2 triệu). Tiếng Somali, một trong các ngôn ngữ chính thức của Somalia, là ngôn ngữ Cushit duy nhất có tình trạng chính thức ở bất kỳ quốc gia nào. Dùng với tiếng Afar, nó cũng là một trong số các ngôn ngữ quốc gia của Djibouti.

Phân loại

Các nhánh sau được được xếp vào ngữ tộc Cushit:

• Beja (Bắc)
• Trung Cushit (Agaw)
• Dullay
• Đông Cushit Cao nguyên (Sidamo)
• Đông Cushit Đất thấp
• Nam Cushit

Hai nhánh Đông Cushit thường được gộp chung với Dullay thành một nhóm Đông Cushit duy nhất.

Các cách phân loại đề xuất cho nhóm Cushit và các nhóm con

Greenberg (1963)	Newman (1980)	Fleming (sau-1981)	Ehret (1995)
Phi-Á Cushit Bắc Cushit (bằng với Beja) Trung Cushit Đông Cushit Tây Cushit (bằng với Omo) Nam Cushit	Phi-Á Cushit (trừ Omotic)	Phi-Á Omotic Erythrae Cushit Ongota Phi-Ethiopia Beja	Phi-Á Cushit Beja Agaw Đông-Nam Cushit Đông Cushit Nam Cushit
Orel & Stobova (1995)	Diakonoff (1996)	Militarev (2000)	Ethnologue (2013)
Phi-Á Cushit Omotic Beja Agaw Sidamo Đông Đất thấp Rift	Phi-Á Đông-Tây Phi Á Cushit (Không gồm Omotic)	Phi-Á Nam Phi Á Omotic Cushit	Phi-Á Cushit Trung Đông Bắc Nam

Tham khảo

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Cushitic”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

Tài liệu

• Ethnologue on the Cushitic branch
• Bender, Marvin Lionel. 1975. Omotic: a new Afroasiatic language family. Southern Illinois University Museum series, number 3.
• Bender, M. Lionel. 1986. A possible Cushomotic isomorph. Afrikanistische Arbeitspapiere 6:149–155.
• Fleming, Harold C. 1974. Omotic as an Afroasiatic family. In: Proceedings of the 5th annual conference on African linguistics (ed. by William Leben), p 81-94. African Studies Center & Department of Linguistics, UCLA.
• Roland Kießling & Maarten Mous. 2003. The Lexical Reconstruction of West-Rift Southern Cushitic. Cushitic Language Studies Volume 21
• Lamberti, Marcello. 1991. Cushitic and its classification. Anthropos 86(4/6):552-561.
• Zaborski, Andrzej. 1986. Can Omotic be reclassified as West Cushitic? In Gideon Goldenberg, ed., Ethiopian Studies: Proceedings of the 6th International Conference, pp. 525–530. Rotterdam: Balkema.
• Reconstructing Proto-Afroasiatic (Proto-Afrasian): Vowels, Tone, Consonants, and Vocabulary (1995) Christopher Ehret

Liên kết ngoài

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Ngữ tộc Cushit.

• Encyclopaedia Britannica: Cushitic languages
• BIBLIOGRAPHY OF HIGHLAND EAST CUSHITIC
• Faculty of Humanities – Leiden University