Nguyên Hồ Ma

Sùng Nghĩa Hoàng hậu
崇義皇后
Sùng Nghĩa Hoàng hậu; 崇義皇后
Bắc Chu Hiếu Mẫn Đế Hoàng hậu
Vương hậu Bắc Chu
Tại vị	557
Tiền nhiệm	Vương hậu đầu tiên
Kế nhiệm	Độc Cô Vương hậu
Hoàng hậu Bắc Chu
Tại vị	Không có; (đời sau tấn tôn, người tại vị là A Sử Na Hoàng hậu)
Đăng quang	572
Thông tin chung
Sinh	?
Mất	616
Phối ngẫu	Bắc Chu Hiếu Mẫn Đế
Tước hiệu	Tấn An Công chúa (晉安公主); Hoàng hậu (皇后); Sùng Nghĩa Hoàng hậu; (崇義皇后)
Thân phụ	Tây Ngụy Văn Đế

Nguyên Hồ Ma (chữ Hán: 元胡摩) (? - 616) là chính thất của Bắc Chu Hiếu Mẫn Đế Vũ Văn Giác, hoàng đế Bắc Chu trong lịch sử Trung Quốc.

Tuy là vợ hoàng đế nhưng gần 8 tháng trị vì của chồng, bà chỉ ở ngôi Vương hậu. Bà được tôn làm Hoàng hậu dưới thời em chồng là Bắc Chu Vũ Đế Vũ Văn Ung, nhưng với thân phận "hoàng tẩu", không phải vợ hoàng đế nên không có thực quyền của một Hoàng hậu.

Tiểu sử

Nguyên Hồ Ma là công chúa Tây Ngụy, con gái thứ 5 của Tây Ngụy Văn Đế. Tước hiệu khi đó của bà là Tấn An công chúa (晉安公主).

Không rõ năm Nguyên Hồ Ma kết hôn với Vũ Văn Giác, con trai quyền thần Vũ Văn Thái, chỉ biết khi đó bà còn rất trẻ. Năm 556 Vũ Văn Thái qua đời, Vũ Văn Giác thừa kế toàn bộ tước hiệu của cha và nhận sự bảo hộ của Vũ Văn Hộ, cháu trai Vũ Văn Thái.

Vương hậu

Mùa xuân năm 557 khi Vũ Văn Giác chỉ mới 15 tuổi, Vũ Văn Hộ ép Tây Ngụy Cung Đế Thác Bạt Khuếch nhường ngôi hoàng đế cho Vũ Văn Giác, triều Bắc Ngụy chính thức diệt vong, bắt đầu triều đại Bắc Chu. Tuy nhiên, Vũ Văn Giác không dùng danh xưng "hoàng đế" mà dùng tước hiệu "Thiên vương". Nguyên Hồ Ma vì thế mang tước vị Vương hậu^[1].

Sau một thời gian, Thiên vương không hài lòng việc Vũ Văn Hộ chuyên quyền. Tháng 4 năm 557, Thiên vương tìm cách trừ khử Vũ Văn Hộ, nhưng bị hắn ta phát hiện. Vũ Văn Hộ liền bức ép Thiên vương nhường ngôi cho anh trai là Vũ Văn Dục, tức Bắc Chu Minh Đế. Vị Hoàng đế khai quốc Vũ Văn Giác trị vì chưa đầy 8 tháng đã bị phế truất và bị giáng làm Lược Dương công, một tháng sau lại bị Vũ Văn Hộ cho người ám sát để ngừa hậu hoạn. Vương hậu trở thành góa phụ, xuất gia tu hành.

Hoàng tẩu

Mùa hè năm 560, Vũ Văn Hộ e ngại tài trí của Minh Đế nên sai người hạ độc. Sau khi trúng độc, Minh Đế biết mình không qua khỏi, các hoàng tử lại quá nhỏ nên ông ra chiếu truyền ngôi cho hoàng đệ là Lỗ quốc công Vũ Văn Ung, tức Bắc Chu Vũ Đế.

Năm 572, Vũ Đế thành công tiêu diệt Vũ Văn Hộ, truy phong Vũ Văn Giác là Hiếu Mẫn Đế, tôn Nguyên Hồ Ma làm Hoàng hậu, ban ngự tại Sùng Nghĩa cung (崇義宮). Vì là Hoàng tẩu nên Nguyên Hồ Ma được xem là cựu Hoàng hậu, thường được gọi Sùng Nghĩa hoàng hậu (崇義皇后) để phân biệt với đương kim Hoàng hậu A Sử Na thị, vợ Vũ Đế.

Năm 581, Dương Kiên soán ngôi Bắc Chu, lập ra nhà Tùy, xưng Tùy Văn Đế. Nguyên Hồ Ma xuất cung sống tại phủ đệ riêng đến khi qua đời năm 616^[2].

Tham khảo

^ 《周书·卷九·列传第一》：孝闵帝元皇后，名胡摩，魏文帝第五女。初封晋安公主。帝之为略阳公也，尚焉。及践祚，立为王后。帝被废，后出俗为尼。建德初，高祖诛晋国公护，上帝尊号为孝闵帝，以后为孝闵皇后，居崇义宫。隋氏革命，后出居里第。大业十二年，殂。
^ 《北史·卷十四·列传第二》：孝闵皇后元氏，名胡摩，魏文帝第五女也。初封晋安公主。帝之为略阳公也，尚焉。及践阼，立为王后；帝被废，后出俗为尼。建德初，武帝诛晋公护，上帝尊号，以后为孝闵皇后，居崇义宫。隋革命，后出居里第。大业十二年，殂。

[1] 《周书·卷九·列传第一》：孝闵帝元皇后，名胡摩，魏文帝第五女。初封晋安公主。帝之为略阳公也，尚焉。及践祚，立为王后。帝被废，后出俗为尼。建德初，高祖诛晋国公护，上帝尊号为孝闵帝，以后为孝闵皇后，居崇义宫。隋氏革命，后出居里第。大业十二年，殂。

[2] 《北史·卷十四·列传第二》：孝闵皇后元氏，名胡摩，魏文帝第五女也。初封晋安公主。帝之为略阳公也，尚焉。及践阼，立为王后；帝被废，后出俗为尼。建德初，武帝诛晋公护，上帝尊号，以后为孝闵皇后，居崇义宫。隋革命，后出居里第。大业十二年，殂。

[1]

[2]