Nompumelelo Ntuli Zuma

Nompumelelo Ntuli Zuma hoặc Nkosazana Dlamini-Zuma hay tên đầy đủ là Nkosazana Clarice Dlamini-Zuma, đôi khi người khác viết tắt tên bà là NDZ (sinh ngày 27 tháng 1 năm 1949) là tên của một nữ chính trị gia người Nam Phi và là nhà hoạt động chống phân biệt chủng tộc^[1]. Ngoài ra, bà còn là vợ cũ của tổng thống Nam Phi Jacob Zuma và bà luôn được ông ưu ái đến mức ông muốn bà kế nhiệm chức chủ tịch của đảng Quốc hội châu Phi (tiếng Anh: African National Congress) và chức tổng thống Nam Phi.^{[2][3][4][5][6][7][8][9]}

Lí lịch

Bà là người Zulu (dân tộc sống ở phía Nam châu Phi và đông nhất ở Nam Phi) sinh ra ở Natal và là người chị cả trong một gia đình 8 anh chị em.

Năm 1971, bà học ngành động vật học và thực vật học ở đại học Zululand rồi tốt nghiệp bằng cử nhân khoa học. Sau đó, bà bắt đầu học ngành dược tại đại học Natal.^[10]

Năm 1978, bà bị đi đày và phải kết thúc việc du học tại trường đại học Bristol, Anh.^[10]

Sau đó, bà làm bác sĩ tại bệnh viện chính phủ Mbabane, ở Swaziland. Tại đó, bà gặp chồng của bà, ông Jacob Zuma.

Bà và ông Zuma có bốn người con gái tên là: Msholozi (sinh năm 1982), Gugulethu Zuma-Ncube (sinh năm 1985), "Thuli" Nokuthula Nomaqhawe (sinh năm 1987) và Thuthukile Zuma (sinh năm 1989). Tháng 6 năm 1998, hai người li hôn.

Sự nghiệp

Bà là bộ trưởng bộ y tế trong bộ nội các của chính phủ tổng thống Nelson Mandela nhằm xóa bỏ sự phân biệt chủng tộc trong bộ y tế và nới rộng phạm vi của những bang chống thuốc lá^[11]. Ngoài ra, bà là người đã công bố một dự luật khiến việc hút thuốc lá ở những nơi hay các tòa nhà công cộng là hành vi bất hợp pháp.^[12]

Tuy nhiên, bà bị chỉ trích do ủng hộ việc sản xuất Virodene (một loại thuốc chữa HIV/AIDS được phát triển bởi Nam Phi) do thực chất nó một dung môi công nghiệp độc hại.^{[13][14][15][16][17]}

Từ năm 1999 đến năm 2009, bà là bộ trưởng bộ ngoại giao trong thời gian tổng thống Thabo Mbeki và tổng thống tạm thời Kgalema Motlanthe đương nhiệm^[18]. Trong thời gian đó, bà lại bị chỉ trích vì sự "ngoại giao im lặng" trong việc đáp trả lại sự kiện bạo lực ở Zimbabwe.^[19][20]

Tham khảo

1. “LIVE | NDZ, Ramaphosa to battle for ANC presidency as voting begins” (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 17 tháng 12 năm 2017.
2. “Turbulence trending”. Africa Confidential. ngày 9 tháng 1 năm 2015. Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2017.
3. Butler, Anthony (ngày 10 tháng 4 năm 2015). “Is SA's first female president on horizon?”. BD Live.
4. Munusamy, Ranjeni (ngày 26 tháng 4 năm 2017). “Who wants to be a president? A dummy's guide to the 2017 ANC leadership race”. The Daily Maverick. Truy cập ngày 9 tháng 8 năm 2017.
5. Madia, Tshidi. “Succession, thy name is woman – Nkosazana pitches for President”. BizNews.com. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm 2018. Đã định rõ hơn một tham số trong |accessdate= và |access-date= (trợ giúp)
6. “Dlamini-Zuma touted as next president”. The Citizen. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 7 năm 2017. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm 2018. Đã định rõ hơn một tham số trong |accessdate= và |access-date= (trợ giúp)
7. Cohen, Mike; Mkokeli, Sam (ngày 24 tháng 4 năm 2017). “Zuma's survival plan: keep power in family”. Tech Central. Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2017.
8. Tau, Steven (ngày 29 tháng 4 năm 2017). “Zuma wants to continue controlling ANC using ex-wife – analyst”. The Citizen.
9. du Preez, Max (ngày 2 tháng 5 năm 2017). “Could it be Gerrie Nel vs Jacob Zuma?”. News24. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 5 năm 2017. Truy cập ngày 2 tháng 5 năm 2017.
10. ^ “Nkosazana Dlamini Zuma - Profile - African Union”. www.au.int. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 11 năm 2017. Truy cập ngày 9 tháng 8 năm 2017.
11. “Health department gets tobacco award”. Hst.org.za. ngày 31 tháng 7 năm 2000. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 4 năm 2017. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2017.
12. White, Anna (2001). “The Great South African Smokeout”. Multinational Monitor. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2017.
13. Campbell, John (ngày 18 tháng 7 năm 2012). “Nkosazana Dlamini-Zuma and South Africa's HIV/AIDS Past”. Council on Foreign Relations. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2017.
14. Dlamini-Zuma, the stern diplomat, Independent Online, ngày 29 tháng 1 năm 2012
15. Myburgh, James (ngày 18 tháng 9 năm 2007). “The Virodene affair (II)”. Politics Web. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2017.
16. See also Virodene for further references
17. “One Zuma to another Zuma?”. The Economist. ngày 21 tháng 1 năm 2017. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2017.
18. Pillay, Verashni (ngày 4 tháng 1 năm 2010). “All the president's women”. The M&G Online. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2017.
19. “Nkosazana Dlamini-Zuma: SA's iron lady”. News24. ngày 16 tháng 7 năm 2012. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 7 năm 2018. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2017.
20. Mkokeli, Sam; Mbatha, Amogelang (ngày 16 tháng 1 năm 2017). “Zuma May Put Ex-Wife in Cabinet to Ease S. Africa Succession”. Bloomberg. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2017.