Romaja quốc ngữ

Romaja quốc ngữ
Hanja	國語의 로마字 表記法
Romaja quốc ngữ	gugeoui romaja pyogibeop
McCune–Reischauer	kugŏŭi romacha p'yogipŏp
Hán-Việt	Quốc ngữ La mã tự Biểu ký pháp

Một phần của loạt bài về
Các hệ thống chữ viết tiếng Hàn
Hangul
Hanja
Hyangchal Gugyeol Idu
Hán tự hỗn dụng
Braille
Romaja
McCune–Reischauer Romaja quốc ngữ (Hàn Quốc) Sahoe Kwahagwŏn (Triều Tiên) Kontsevich (Cyrillic)
Transliteration
Yale (scholar) RR Transliteration (South) ISO/TR 11941 SKATS (coding)
x t s

Romaja quốc ngữ là một phương pháp chuyển tự tiếng Triều Tiên sang ký tự Latinh được Hàn Quốc áp dụng kể từ ngày 7 tháng 7 năm 2000.

Quy tắc chuyển đổi

Nguyên âm

Hangul	ㅏ	ㅐ	ㅑ	ㅒ	ㅓ	ㅔ	ㅕ	ㅖ	ㅗ	ㅘ	ㅙ	ㅚ	ㅛ	ㅜ	ㅝ	ㅞ	ㅟ	ㅠ	ㅡ	ㅢ	ㅣ
Romaja quốc ngữ	a	ae	ya	yae	eo	e	yeo	ye	o	wa	wae	oe	yo	u	wo	we	wi	yu	eu	ui	i

Phụ âm

Hangul		ㄱ	ㄲ	ㄴ	ㄷ	ㄸ	ㄹ	ㅁ	ㅂ	ㅃ	ㅅ	ㅆ	ㅇ	ㅈ	ㅉ	ㅊ	ㅋ	ㅌ	ㅍ	ㅎ
Romaja quốc ngữ	đầu	g	kk	n	d	tt	r	m	b	pp	s	ss	–	j	jj	ch	k	t	p	h
	đuôi	k	k	n	t	–	l	m	p	–	t	t	ng	t	–	t	k	t	p	t

Hệ phiên âm này miêu tả những thay đổi khi kết hợp phụ âm đuôi của một tiếng với phụ âm đầu của tiếng tiếp theo, ví dụ như: Han-guk → Han-gug-eo (Hàn Quốc → tiếng Hàn Quốc). Các thay đổi quan trọng được thể hiện trong các ô màu bên dưới:

	Phụ âm đầu →	ㅇ	ㄱ	ㄴ	ㄷ	ㄹ	ㅁ	ㅂ	ㅅ	ㅈ	ㅊ	ㅋ	ㅌ	ㅍ	ㅎ
Phụ âm đuôi ↓			g	n	d	r	m	b	s	j	ch	k	t	p	h
ㄱ	k	g-	kg	ngn	kd	ngn	ngm	kb	ks	kj	kch	k-k	kt	kp	k, kh
ㅋ	k	k-	kg	ngn	kd	ngn	ngm	kb	ks	kj	kch	k-k	kt	kp	k, kh
ㄲ	k	kk-	kg	ngn	kd	ngn	ngm	kb	ks	kj	kch	k-k	kt	kp	k, kh
ㄳ	k	ks-	kg	ngn	kd	ngn	ngm	kb	ks	kj	kch	k-k	kt	kp	k, kh
ㄺ	k	lg-	kg, lg	ngn	kd	ngn	ngm	kb	ks	kj	kch	k-k	kt	kp	lk, lkh
ㄴ	n	n-	n-g	nn	nd	ll, nn	nm	nb	ns	nj	nch	nk	nt	np	nh
ㄵ	n	nj-	n-g	nn	nd	ll, nn	nm	nb	ns	nj	nch	nk	nt	np	nch
ㄶ	n	n-	nk	nn	nt	ll, nn	nm	nb	ns	nch	nch	nk	nt	np	nh
ㄷ	t	d-, j-	tg	nn	td	nn	nm	tb	ts	tj	tch	tk	t-t	tp	t, th, ch
ㅅ	t	s-	tg	nn	td	nn	nm	tb	ts	tj	tch	tk	t-t	tp	t, th
ㅈ	t	j-	tg	nn	td	nn	nm	tb	ts	tj	tch	tk	t-t	tp	ch
ㅊ	t	ch-	tg	nn	td	nn	nm	tb	ts	tj	tch	tk	t-t	tp	t, th
ㅌ	t	t-, ch-	tg	nn	td	nn	nm	tb	ts	tj	tch	tk	t-t	tp	t, th, ch
ㅆ	t	ss-	tg	nn	td	nn	nm	tb	ts	tj	tch	tk	t-t	tp	t, th
ㅎ	t		k	nn	t	r	nm	b	s	ch	ch	k	t	p	h
ㄹ	l	r-	lg	ll, nn	ld	ll	lm	lb	ls	lj	lch	lk	lt	lp	lh
ㄼ	l, p	lb-	lg, pg	mn, ll	ld, pd	ll, mn	mm, lm	lb, pb	ls, ps	lj, pj	lch, pch	lk, pk	lt, pt	lp, p-p	lp
ㄽ	l	ls-	lg	ll, nn	ld	ll	lm	lb	ls	lj	lch	lk	lt	lp	lh
ㄾ	l	lt-, lch-	lg	ll, nn	ld	ll	lm	lb	ls	lj	lch	lk	lt	lp	lh
ㅀ	l	r-	lk	ll, nn	lt	ll	lm	lb	ls	lch	lch	lk	lt	lp	lh
ㅁ	m	m-	mg	mn	md	mn	mm	mb	ms	mj	mch	mk	mt	mp	mh
ㄻ	m	lm-	mg	mn	md	mn	mm	mb	ms	mj	mch	mk	mt	mp	mh
ㅂ	p	b-	pg	mn	pd	mn	mm	pb	ps	pj	pch	pk	pt	p-p	ph, p
ㅄ	p	ps-	pg	mn	pd	pr	mm	pb	ps	pj	pch	pk	pt	p-p	ph
ㄿ	p	lp-	pg	mn	pd	pr	mm	pb	ps	pj	pch	pk	pt	p-p	lp, lph
ㅇ	ng	ng-	ngg	ngn	ngd	ngn	ngm	ngb	ngs	ngj	ngch	ngk	ngt	ngp	ngh

Đặc điểm

Những điểm quan trọng của hệ phiên âm này như sau:

• 어 và 으 được viết thành chữ ghép với 2 ký tự nguyên âm tương ứng là eo và eu (thay cho chữ ŏ và ŭ trong hệ phiên âm McCune-Reischauer).
  • Tuy nhiên, ㅝ được viết thành wo và ㅢ được viết thành ui.
• Không giống như hệ McCune-Reischauer, các phụ âm bật (ㅋ, ㅌ, ㅍ, ㅊ) không có dấu nháy đơn: k, t, p, ch. Các phụ âm không bật hơi tương ứng của chúng (ㄱ, ㄷ, ㅂ, ㅈ) được viết bởi những ký tự phát âm trong tiếng Anh: g, d, b, j. Tuy nhiên, tất cả phụ âm đuôi nào được phát âm như phụ âm tắc (gần như toàn bộ ngoại trừ các âm ㄴ, ㄹ, ㅁ, ㅇ không theo sau bởi một nguyên âm hay bán nguyên âm) được viết thành k, t, p, mà không cần xét đến phát âm khi đứng đơn lẻ của nó: 벽 → byeok, 밖 → bak, 부엌 → bueok (Nhưng: 벽에 → byeog-e, 밖에 → bakk-e, 부엌에 → bueok-e)
• ㅅ luôn được viết thành s trước nguyên âm và bán nguyên âm; không có sh trừ khi chuyển tự.
• ㄹ có hai trường hợp, được viết thành r trước nguyên âm và bán nguyên âm, viết thành l trong các trường hợp còn lại: 리을 → rieul, 철원 → Cheor-won, 울릉도 → Ulleungdo, 발해 → Balhae. Giống như hệ McCune-Reischauer, ㄴ được viết thành l khi được phát âm như một âm cạnh (biên âm) hơn là một phụ âm mũi tắc: 전라북도 → Jeollabuk-do

Thêm vào đó, hệ phiên âm này chứa đựng nhiều khoản đặc biệt đối với các quy luật âm vị học thông thường tạo ra những ngoại lệ trong chuyển đổi phiên âm. (xem phát âm tiếng Triều Tiên).

Một số nguyên tắc khác:

• Các quy tắc liên quan đến dấu gạch nối:
  • Dấu gạch nối phải được sử dụng trong chuyển đổi ngôn ngữ tại vị trí nó biểu thị phụ âm đầu ㅇ khi âm tiết đứng ngay trước nó có phụ âm cuối (ngoại trừ khi nó đứng ngay ở đầu một từ hoặc cụm từ độc lập): 없었습니다 → eops-eotseumnida, 외국어 → oegug-eo, 생일 → saeng-il, 베트남인 → beteunam-in.
  • Dấu gạch nối đôi khi cũng được sử dụng để tránh gây nhầm lẫn giữa các ký tự/cụm ký tự khác nhau có cùng cách chuyển tự, ví dụ như:
  • 매우 → mae-u (giữa e và u có dấu gạch nối để tránh nhầm lẫn với cách chuyển tự của nguyên âm 으: eu)
  • 한국 → han-guk (giữa n và g có dấu gạch nối để tránh nhầm lẫn với cách chuyển tự của phụ âm cuối ㅇ: ng)
  • 가을 → ga-eul (mùa thu) để tránh nhầm lẫn với 개울 → gae-ul (dòng suối).
  • 수있다 → su-itda (giữa u và i có dấu gạch nối để tránh nhầm lẫn với cách chuyển tự của nguyên âm 의: ui)
  • Tuy nhiên một số trường hợp như là: 목표에 → mokpyoe hay 이름이 뭐에요 → ireum-i mwoeyo thì không cần phải sử dụng gạch nối vì không có ký tự nào có cách chuyển tự là y, yoe, w hay woe nên không bị gây nhầm lẫn.
• Được phép gạch nối các âm tiết trong tên riêng của người, theo thủ tục thông thường. Các thay đổi âm vị học nếu có (thường được phiên âm khác trong các ngữ cảnh còn lại) đều bị bỏ qua trong phiên âm tên gọi: 강홍립 → Gang Hongrip hay Gang Hong-rip, 한복남 → Han Boknam hay Han Bok-nam
• Đơn vị hành chính ngăn cách với tên riêng địa danh bởi dấu nối: 강원도 → Gangwon-do (tỉnh Gangwon)
  • Một số ngoại lệ có thể bỏ qua các điều khoản như 시 (thành phố), 군 (quận), 읍 (ấp): 평창군 → Pyeongchang-gun (huyện Pyeongchang) hay Pyeongchang, 평창읍 → Pyeongchang-eup (ấp Pyeongchang) hay Pyeongchang.
• Tuy nhiên, tên địa lý và công trình nhân tạo không được gạch nối: 설악산 → Seoraksan (núi Seorak), 해인사 → Haeinsa (chùa Haein)
• Viết hoa danh từ riêng.

Xem thêm

• Romaja

Tham khảo

Liên kết ngoài

• Romanization of Korean Lưu trữ 2014-11-04 tại Wayback Machine from the National Institute of Korean Language
• Online Revised Romanization Input Method Editor