Samzhubzê

Samzhubzê བསམ་འགྲུབ་རྩེ་ཆུས། 桑珠孜区 Tang Châu Tư khu
—  Quận  —
Vị trí quận Samzhubzê (đỏ) tại địa khu Xigazê (vàng) và Tây Tạng
Samzhubzê
Quốc gia	Trung Quốc
Khu tự trị	Tây Tạng
Địa khu	Xigazê
Diện tích
• Tổng cộng	3.654 km^2 (1,411 mi^2)
Dân số
• Tổng cộng	92,000 (2.008)
• Mật độ	25,2/km^2 (65/mi^2)
Múi giờ	Giờ chuẩn Trung Quốc (UTC+8)
Mã bưu chính	85700
Mã điện thoại	892

Samzhubzê, chữ Tạng: བསམ་འགྲུབ་རྩེ་ཆུས།; tiếng Trung: 桑珠孜, Hán Việt: Tang Châu Tư), là một quận và là đô thị lớn thứ hai tại khu tự trị Tây Tạng, Trung Quốc, đô thị có tổng số dân là 92000, nằm cách 250 km (160 mi) về phía tây nam của thủ phủ của khu tự trị là Lhasa và cách 90 km (56 mi) về phía tây bắc của Gyantse. Quận là thủ phủ của địa khu Xigazê. Quận nằm trên độ cao 3.840 mét (12.600 ft) và là nơi hợp lưu của sông Yarlung Zangbo (thượng lưu sông Brahmaputra) và sông Nyang (Nyanchue) ở miền tây Tây Tạng và từng là thủ phủ trước đây của tỉnh Ü-Tsang.

Lịch sử

Vào thế kỷ 19, Ban-thiền Lạt-ma đã có quyền thế tục tại Tu viện Tashilhunpo và ba khu vực nhỏ, nhưng không đến thị trấn Xigazê, lúc đó chịu sự quản lý của hai Dzongpön (thái thú) được cử đến từ Lhasa.^[1] Trước khi xảy ra xung đột vũ trang giữa quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc và chính quyền Tây Tạng, lãnh thổ Tây Tạng được chia thành 53 khu vực được gọi là Dzongs.^[2]

Có hai Dzongpöns trực thuộc mỗi Dzong—một cho các Lạt ma (Tse-dung) và một cho thường dân. Chúng được giao cả hai nhiệm vụ dân sự và quân sự và bình đẳng trên mọi khía cạnh, mặc dù có địa vị thấp hơn các tướng và các trú tráp đại thần người Hán trong các công việc mang tính quan trọng về quân sự.^[3] Tuy nhiên, chỉ có một hoặc hai trú tráp đại thần thay mặt cho hoàng đế Trung Hoa và thường trú tại Lhasa và chỉ huy một đơn vị quân đồn trú nhỏ, quyền lực của họ bắt đầu từ năm 1728, và dần dần giảm xuống chỉ đóng vai trò thị sát trước khi bị Đạt-lai Lạt-ma thứ 13 trục xuất vào năm.^[2] Năm 1952, một thời gian ngắn sau khi chính phủ Trung Quốc cử binh lính đến khu vực, Samzhubzê có dân số ước chừng 12.000 người, và là đô thị lớn thứ hai Tây Tạng vào lúc đó.^[4]

Địa lý

Samzhubzê nằm trên một địa thế bằng phẳng và xung quanh là những ngọn núi cao, khu vực đô thị nằm ở phía nam của sông Yarlung Zangbo, thuộc vùng phía nam của miền trung khu tự trị Tây Tạng. Bản thân khu vực đô thị của quận nằm trên độc cao 3.840 mét (12.600 ft), và trên diện tích của mình còn có 5 đỉnh núi cao trên 5.500 mét (18.000 ft).^[5]

Samzhubzê chịu ảnh hưởng của gió mùa, kiểu khí hậu lục địa ẩm núi cao (Köppen Dwb), với một mùa đông băng giá và rất khô còn mùa hè thì ấm và ẩm. Nhiệt độ tương đối ôn hòa so với cao nguyên Tây Tạng, nhiệt độ trung bình năm là 6,3 °C. Khoảng thời gian từ tháng 11 tới tháng ba, khi chênh lệch nhiệt độ ngày đêm có thể lên tới 20C. Gần hai phần ba lượng mưa trong năm tập tung từ tháng 7 đến tháng 8. Mặt trời xuất hiện quanh năm, với tổng số giờ nắng là 3248.^[5]

Hành chính

Samzhubzê có 2 nhai đạo và 10 hương.

#	Tên	Chữ Hán	Bính âm	Hán Việt	Tạng văn	Wylie	Dân số (2008)	Diện tích (km²)
1	Thành Bắc	城北街道	Chéngběi Jiēdào	Thành Bắc nhai đạo	?	?	6000	70
2	Thành Nam	城南街道	Chéngnán Jiēdào	Thành Nam nhai đạo	?	?	6000	90
3	Liên	联乡	Lián Xiāng	Liên hương	?	?	5000	514
4	Niên Mộc	年木乡	Niánmù Xiāng	Niên Mộc hương	?	?	3000	330
5	Giang Đáng	江当乡	Jiāngdāng Xiāng	Giang Đáng hương	?	?	5000	304
6	Biên Hùng	边雄乡	Biānxióng Xiāng	Biên Hùng hương	?	?	4000	230
7	Đông Dát	东嘎乡	Dōnggā Xiāng	Đông Dát hương	?	?	9000	428
8	Niếp Nhật Hùng	聂日雄乡	Nièrìxióng Xiāng	Niếp Nhật Hùng hương	?	?	5000	555
9	Giáp Thố Hùng	甲措雄乡	Jiǎcuòxióng Xiāng	Giáp thố Hùng hương	?	?	12000	471
10	Khúc Bố Hùng	曲布雄乡	Qǔbùxióng Xiāng	Khúc Bố Hùng hương	?	?	5000	310
11	Khúc Mỹ	曲美乡	Qǔměi Xiāng	Khúc Mỹ hương	?	?	6000	356
12	Nạp Nhĩ	纳尔乡	Nà'ěr Xiāng	Nạp Nhĩ hương	?	?	2000	207

Chú thích

1. Chapman, Spencer F. (1940). Lhasa: The Holy City, p. 141. Readers Union Ltd., London.
2. ^ Le Tibet, Marc Moniez, Christian Deweirdt, Monique Masse, Éditions de l'Adret, Paris, 1999, ISBN 2-907629-46-8
3. Das, Sarat Chandra. (1902). Lhasa and Central Tibet. Reprint (1988): Mehra Offset Press, Delhi, p. 176.
4. Richardson (1984), p. 7.
5. ^ 日喀则市概况 Lưu trữ 2011-07-21 tại Wayback Machine. Truy cập 2011-05-26.

Tham khảo

• Das, Sarat Chandra. 1902. Lhasa and Central Tibet. Reprint: Mehra Offset Press, Delhi. 1988. ISBN 81-86230-17-3
• Dorje, Gyurme. 1999. Footprint Tibet Handbook. 2nd Edition. Bath, England. ISBN 1-900949-33-4. Also published in Chicago, U.S.A. ISBN 0-8442-2190-2.
• Dowman, Keith. 1988. The Power-Places of Central Tibet: The Pilgrim's Guide, p. 59. Routledge & Kegan Paul. London. ISBN 0-7102-1370-0 (ppk).
• Richardson, Hugh E (1984). Tibet and its History. Second Edition, Revised and Updated. Shambhala Publications, Boston. ISBN 0-87773-376-7.

Liên kết ngoài

• Fort of Shigatse in 1902, Bộ sưu tập bản đồ Perry-Castañeda
• MSN Map^{[liên kết hỏng]}