VinFuture là giải thưởng khoa học và công nghệ toàn cầu, thành lập ngày 20 tháng 12 năm 2020 với sứ mệnh "tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người bằng việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ". Giải thưởng do Quỹ VinFuture quản lý, chính thức tiếp cận đề cử và trao giải lần đầu tiên vào năm 2021.[1][2][3]
"Tạo nên sự thay đổi tích cực để mang tới một cuộc sống tốt hơn cho mọi người luôn là mục tiêu của chúng tôi - trong kinh doanh cũng như trong cuộc sống. Các biến cố của năm 2020 đã cho thấy hơn bao giờ hết, chúng ta cần đồng hành với những trái tim nhân hậu và khối óc lỗi lạc đang nỗ lực phát huy sức mạnh của Khoa học Công nghệ, giúp thế giới vượt qua những thử thách cam go và làm cho cuộc sống của nhân loại ngày càng tốt đẹp hơn.", Chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng và phu nhân Phạm Thu Hương chia sẻ về động lực sáng lập giải thưởng.[3]
VinFuture bao gồm một giải chính và ba giải đặc biệt:
Giải thưởng chính (VinFuture Grand Prize) trị giá 70 tỷ đồng, tương đương 3 triệu đô la Mỹ, là một trong những giải thưởng khoa học - công nghệ quy mô toàn cầu có giá trị lớn nhất cho đến cuối 2020.[4] Giải thưởng chính sẽ được trao cho tác giả của các nghiên cứu đột phá, các sáng chế công nghệ đã được chứng minh có khả năng làm cho cuộc sống của con người trở nên tốt đẹp hơn và cải thiện môi trường sống bền vững cho những thế hệ tương lai
3 giải đặc biệt
Giải VinFuture Đặc biệt cho tác giả của nghiên cứu hoặc sáng chế, phát minh đến từ các nước đang phát triển. Đây được coi là giải thưởng toàn cầu có giá trị lớn nhất dành riêng cho các nhà khoa học đến từ những quốc gia mà điều kiện nghiên cứu khoa học cũng như cơ hội các nhà khoa học được tôn vinh ở cấp độ này còn hạn chế.[5]
Giải VinFuture Đặc biệt cho tác giả của nghiên cứu hoặc sáng chế, phát minh là phụ nữ. Đây là giải thưởng có giá trị lớn nhất thế giới dành riêng cho các nhà khoa học nữ.[5][6]
Giải VinFuture Đặc biệt cho tác giả nghiên cứu hoặc phát minh mang tính tiên phong trong lĩnh vực mới.
Hội đồng Giải thưởng VinFuture gồm các nhà khoa học, nhà phát minh uy tín quốc tế đến từ các tổ chức giáo dục, nghiên cứu và các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới. Những thành tựu và đóng góp của họ trong ngành Khoa học – Công nghệ đã góp phần thúc đẩy sự tiến bộ của nhân loại và được ghi nhận trên phạm vi toàn cầu. Hội đồng Giải thưởng chịu trách nhiệm xác lập quy trình quản lý Giải thưởng, đưa ra các tiêu chí đánh giá và lựa chọn người đạt Giải. Thứ tự xếp theo tên
"Tôi thật sự bị thuyết phục bởi mục đích mà VinFuture hướng tới. Đó là ghi nhận thành tựu của các nhà khoa học, trở thành cầu nối để những người phụ nữ, nhà khoa học trẻ đến từ các nước đang phát triển có thể chinh phục các lĩnh vực rộng lớn của khoa học, công nghệ. Lý do tiếp theo khiến tôi nhận lời là trong hội đồng giải thưởng có những thành viên từng nhận giải Nobel hay Turing. Được làm việc cùng họ là niềm hân hạnh đối với tôi. Lý do cuối cùng vì VinFuture là một giải thưởng đến từ Việt Nam. Tôi có ấn tượng tốt với Việt Nam qua những người bạn, những học trò từ đất nước này. Tôi nghĩ việc giải thưởng này bắt nguồn từ Việt Nam là điều đáng trông đợi."[11][12]
Pascale Cossart Giáo sư Danh dự và Trưởng khoa Tế bào của Viện Pasteur,[13] là một nhà nghiên cứu tiên phong trong lĩnh vực vi sinh vật học tế bào.
Giáo sư Đặng Văn Chí Chương trình Ung thư Phân tử & Tế bào, Trung tâm Ung thư Viện Wistar[14], được coi là người tiên phong trên thế giới nghiên cứu liên ngành giữa Sinh học và Ung thư [15].
Xuedong David Huang Thành viên Kỹ thuật và Giám đốc Công nghệ của Microsoft Azure.[20], được Tạp chí Wired vinh danh là một trong 25 thiên tài tạo ra xu hướng kinh doanh tương lai.[21]
Konstantin Sergeevich Novoselov Giáo sư Tan Cin Tuan tại Đại học Quốc gia Singapore, Giáo sư Vật lý bán thời gian Langworthy tại Trường Vật lý và Thiên văn học, Đại học Manchester và Giáo sư nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Vương quốc Anh (The Royal Society) tại Đại học Manchester. Ông được trao giải Nobel Vật lý năm 2010 vì những thành tựu của mình về vật liệu graphene.[22]
Michael Eugene Porter Giáo sư vị trí Bishop William Lawrence Trường Kinh doanh Harvard, Đại học Harvard,[9] đạt kỷ lục 9 lần đoạt Giải thưởng McKinsey cho bài báo Harvard Business Review hay nhất trong năm và cũng là người nhận 26 bằng tiến sĩ danh dự cũng như các danh hiệu quốc gia và nhà nước.
Leslie Gabrial Valiant Viện sĩ của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Vương quốc Anh ([23]) và Viện Hàn lâm khoa học quốc gia (Mỹ). Ông hiện là Giáo sư vị trí "Thomas Jefferson Coolidge" về Khoa học máy tính và Toán học ứng dụng tại Trường Kỹ thuật và Khoa học Ứng dụng tại Đại học Harvard.
Vũ Hà Văn Giáo sư vị trí Percey F. Smith về Toán học và Giáo sư Khoa học Dữ liệu tại Đại học Yale, nổi tiếng với các công trình số học tổ hợp và tổ hợp xác suất, lý thuyết ma trận ngẫu nhiên, và các ứng dụng của chúng trong khoa học tính toán.[24]
Hội đồng Sơ khảo VinFuture[25] gồm những nhà khoa học, nhà nghiên cứu và các nhà lãnh đạo uy tín quốc tế từ các tổ chức giáo dục nghiên cứu, các tập đoàn công nghệ - công nghiệp hàng đầu trên thế giới. Hội đồng Sơ khảo chịu trách nhiệm sàng lọc trước các đề cử theo các tiêu chí đánh giá đưa ra bởi Hội đồng Giải thưởng, đồng thời tổng hợp và chuẩn bị tài liệu cho danh sách đề cử rút gọn trước khi trình Hội đồng Giải thưởng.
"Theo đánh giá của tôi, đây là các giải thưởng thực sự rất "đặc biệt". Trước nay, rất ít có giải thưởng tầm cỡ, có giá trị lớn dành cho tác giả nghiên cứu là phụ nữ hay đến từ các quốc gia đang phát triển. Bởi thế việc ghi nhận những đóng góp của nhóm nhà khoa học này thông qua giải thưởng VinFuture sẽ góp phần san bằng khoảng cách trong nghiên cứu khoa học, và mọi người dân trên thế giới đều được hưởng lợi ích từ việc này"[27]
Giải VinFuture bắt đầu nhận đề cử cho mùa trao giải đầu tiên từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2021.[5]
20 tháng 12 năm 2020: vào đúng Ngày Quốc tế Đoàn kết Nhân loại, Tập đoàn Vingroup công bố ra mắt chính thức giải thưởng khoa học-công nghệ toàn cầu VinFuture.[40]
3 tháng 2 năm 2021: công bố tiêu chí và mở cổng nhận đề cử trên toàn cầu.[41]
9 tháng 6 năm 2021: Sau gần 4 tháng kêu gọi đề cử trên toàn cầu, VinFuture thông báo chốt danh sách đề cử với gần 600 dự án (từ hơn 60 quốc gia và 6 châu lục), trong đó 31,6 % Bắc Mỹ, 33, 9% châu Á, 21% châu Âu, còn lại từ châu Đại Dương, châu Mỹ la tinh và châu Phi; 34,3% là nữ.[44][45][46] Gần 100 dự án đến từ các nhà khoa học nằm trong top 2% được trích dẫn nhiều nhất. Nhiều người trong số họ đã từng nhận được các giải thưởng cao quý như Giải thưởng Nobel, Giải thưởng Breakthrough, Giải thưởng Tang Prize, Giải thưởng Japan Prize....[46][47]
Danh sách người đoạt giải lần đầu tiên được công bố tháng 12 năm 2021; lễ trao giải tổ chức tại Việt Nam vào 20 tháng 1 năm 2022.[5]
Lễ trao giải lần thứ nhất được chọn diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội từ 18 đến 21 tháng 1, năm 2022.[48][49] Tham dự lễ trai giải lần thứ nhất có ca chương trình biểu diễn của nghệ sỹ nhân dân Đặng Thái Sơn và John Legend.[50]
nghiên cứu đột phá về công nghệ mạng toàn cầu, cho phép mọi loại thông tin được truyền và chia sẻ một cách đáng tin cậy với tốc độ của ánh sáng.[53][54]
phát triển hệ thống lọc nước có chi phí thấp nhất trên thế giới để loại bỏ asen và chất gây ô nhiễm môi trường từ nguồn nước ngầm, tạo ra cơ hội sử dụng nước sạch, đảm bảo an toàn cho hàng triệu người.[53][54]
phát triển AlphaFold - một hệ thống trí tuệ nhân tạo có khả năng dự đoán chính xác cấu trúc 3D của protein, giúp giải quyết một trong những thách thức quan trọng nhất trong lĩnh vực sinh học, đó là "bài toán cách gấp protein". Điều này mang lại ý nghĩa quan trọng cho cả nghiên cứu cơ bản và phát triển thuốc.[53][54]
khám phá cơ chế gây suy giảm tầng ozon ở Nam cực, góp phần thúc đẩy Nghị định thư Montréal, một nỗ lực quan trọng giúp giảm lượng lớn phát thải khí nhà kính trên toàn cầu.[55][56]
khám phá vai trò của peptide giống glucagon 1 (GLP-1), giúp củng cố các phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh tiểu đường và béo phì, đồng thời thúc đẩy các liệu pháp mới cho các bệnh thoái hóa thần kinh.
^MINH KHÔI (ngày 21 tháng 12 năm 2020). “Hội đồng Giải thưởng toàn cầu VinFuture giá trị lớn nhất thế giới gồm những ai?”. VTC. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2020. "Quỹ VinFuture nhằm tổ chức Giải thưởng khoa học và công nghệ quốc tế (VinFuture) đầu tiên do người Việt Nam khởi xướng và là một trong những giải thưởng thường niên có giá trị lớn nhất thế giới"
^ abcdVG (ngày 20 tháng 12 năm 2020). “Công bố giải thưởng toàn cầu VinFuture”. VG. Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2020. "tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người trên Trái Đất bằng việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ"
^Trường Thịnh (ngày 24 tháng 12 năm 2020). “Tại sao các nhà bác học nói Giải thưởng VinFuture "đặc biệt" dù ra đời muộn?”. Dân trí. Truy cập ngày 28 tháng 12 năm 2020. "Tôi rất cảm động khi thấy VinFuture là cầu nối để phụ nữ, nhà khoa học trẻ từ các nước đang phát triển chinh phục lĩnh vực khoa học, công nghệ. Tôi tin VinFuture sẽ vươn tới quy mô và tầm vóc vĩ đại"
^ abcLan Hương (ngày 21 tháng 12 năm 2020). “Giải thưởng VinFuture: Để khoa học phụng sự nhân loại tốt hơn”. VietNamNet. Truy cập ngày 6 tháng 1 năm 2021. Chúng tôi rất vinh dự khi được các giáo sư hàng đầu thế giới nhận lời trở thành thành viên Hội đồng Giải thưởng. Hiện tại Hội đồng có 11 giáo sư rất nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng trên toàn thế giới
^VinFuture (20 tháng 12 năm 2020). “Công bố giải thưởng toàn cầu VinFuture” (bằng tiếng Việt Nam). VinFuture. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2021. Ngày 20 tháng 12 năm 2020 (Hà Nội, Việt Nam) – Vào đúng Ngày Quốc tế Đoàn kết Nhân loại, Tập đoàn Vingroup công bố ra mắt Quỹ VinFutureQuản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)[liên kết hỏng]
^VinFuture (3 tháng 2 năm 2021). “VinFuture chính thức nhận đề cử trên phạm vi toàn cầu” (bằng tiếng Việt Nam). VinFuture. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2021. Ngày 3/2/2021, Quỹ VinFuture công bố Bộ tiêu chí đề cử cho Giải thưởng VinFuture với yêu cầu cốt lõi là các đề cử phải mang lại lợi ích cho hàng triệu người trong 10 năm qua hoặc trong 10 năm tới... chính thức mở cổng' nhận đề cử trên toàn cầuQuản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
^Đạt Phan (20 tháng 1 năm 2022). “John Legend biểu diễn tại Nhà hát Lớn”. VnExpress. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2021. John Legend nói tiếng Việt, hát "You Deserve It All", "All of Me" và "Imagine"... Đặng Thái Sơn trình diễn bản Dạ khúc Op. 9 số 2 cung Mi giáng trưởng của Chopin và Trống cơm