Ernst van Heerden

Ernst van Heerden
Ernst van Heerden
Ernst van Heerden
Gebore20 Maart 1916
Pearston, Oos-Kaap
Sterf30 September 1997
Johannesburg
NasionaliteitSuid-Afrika
BeroepDigter
Bekend virPoësie

Ernst van Heerden (20 Maart 1916 – 30 September 1997) behoort tot die vooraanstaande Afrikaanse digters. Sy werk sluit vyftien digbundels, een epiese gedig, 'n aantal opstelle, reisdagboeke en outobiografiese werke in. Hoewel hy geen geheim gemaak het van sy seksuele oriëntasie nie,[1] skryf hy eers in sy laaste bundels enkele gedigte met 'n gay strekking. Gedigte oor liggaamlikheid en sportfigure maak van meet af aan 'n belangrike deel van sy oeuvre uit, en in 1948 verwerf hy internasionale bekendheid met die toekenning van 'n Olimpiese Spele-silwermedalje vir sy Ses gedigte.

Biografie

[wysig | wysig bron]

Die boorling van Pearston (Oos-Kaap, Suid-Afrika) verwerf sy matriek by die Hoërskool Grey in Port Elizabeth en studeer aan die Universiteit van Stellenbosch, waar hy in 1936 sy M.A. behaal, en aan die Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam, waar hy die digters William Ewart Gladstone Louw (1913–1980), een van die Digters van Dertig, en Willem Jacobus du Plooy Erlank (1901–1984), beter bekend onder sy pseudoniem Eitemal, ontmoet.

Met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog keer hy na Suid-Afrika terug en doseer aan die universiteite van Stellenbosch en Pietermaritzburg. Vanaf 1943 word hy eers 'n dosent in Engels en later in Afrikaans by die Departement van Onderwyskunde aan die Universiteit van Stellenbosch.

In 1959 word 'n beurs van die Carnegie-stigting aan hom toegeken, wat hom in staat stel om na die VSA te reis en die Amerikaanse Letterkunde te studeer. In hierdie tyd ontmoet hy vooraanstaande Amerikaanse digters soos Theodore Roethke en Richard Wilbur. In die somers van die jare 1963 en 1964 reis hy dwarsdeur Suid-Amerika.

In 1960 word Van Heerden 'n dosent in poësie aan die Universiteit van die Witwatersrand in Johannesburg. Later word hy 'n senior dosent en in 1967 uiteindelik 'n professor van die Departement Afrikaans en Nederlands.

'n Ernstige siekte lei in 1974 tot die amputasie van sy bene. In 1981 tree hy af as professor. Hy is op 30 September 1997 in die Olivedale-kliniek in Johannesburg oorlede.

Oeuvre

[wysig | wysig bron]
Dié foto van Van Heerden is blykbaar by dieselfde geleentheid as die een hierbo geneem.

Poësie

[wysig | wysig bron]
  • 1942: Weerlose uur
  • 1946: Verklaarde nag
  • 1951: Die sewe vrese
  • 1952: Die bevryding (epiese vers in drie dele)
  • 1953/1977: Reisiger
  • 1956: Koraal van die dood
  • 1961: Die klop
  • 1963: Op die mespunt (1982: nuwe uitgawe van hersiene gedigte, saamgestel deur A.P. Grové)
  • 1966: Anderkant besit
  • 1972: Teenstrydige liedere
  • 1975: Tyd van verhuising
  • 1976: Die ysterwoud (faksimilee-uitgawe ter herdenking van sy 60ste verjaarsdag, later opgeneem in Kanse op 'n wrak, 1982)
  • 1981: Kleur van donkerte: Verse 1942–1956 (Versameling van eerste 6 bundels gepubliseer ter herdenking van sy 65ste verjaarsdag)
  • 1982: Kanse op 'n wrak
  • 1985: Die swart skip
  • 1986: The runner and the shadow (’n seleksie van verse vertaal deur Jean Branford et al)
  • 1987: Amulet teen die vuur
  • 1990: Kwadratuur van die sirkel
  • 1993: Najaarswys
  • 1996: Die herfstelike lig

Reis

[wysig | wysig bron]
  • 1961: Etikette op my koffer
  • 1964: Wolk van die mooi weer

Outobiografies

[wysig | wysig bron]
Ernst van Heerden in 1968.
  • 1966: Die aamborstige klok
  • 1988: Die ligtende trein

Literêre Kritiek

[wysig | wysig bron]
  • 1963: Rekenskap
  • 1963: N.P. van Wyk Louw
  • 1969: Die ander werklikheid
  • 1977: Digterlike diagnose
  • 1984: Huis van stemme

Pryse en toekennings

[wysig | wysig bron]
  • 1948: Silwermedalje by die Internasionale poësiekompetisie van die Olimpiese Spele vir Ses gedigte / Six poems
  • 1949: SAUK Prys vir ’n gedig wat hy later publiseer as Die bevrydiging
  • 1962: Hertzogprys vir Die klop (1961)
  • 1975: Hertzogprys vir Teenstrydige liedere (1972)
  • 1977: Diploma van die União Brasileira de Escritores van Manaus
  • 1981: ’n Spesiale uitgawe van Standpunte, gewy aan Ernst van Heerden verskyn in Maart 1981.
  • 1982: Doctor honoris causa: Universiteit van die Witwatersrand
  • 1985: Doctor honoris causa: Rhodes Universiteit
  • 1981: Hulsels van kristal (opstelle byeengebring deur A.J. Coetzee en gepubliseer ter herdenking van die digter se 65ste verjaarsdag)
  • 1988: W.A. Hofmeyrprys vir Amulet teen die vuur (1987)
  • 1988: C.N.A. prys vir Amulet teen die vuur (1987)
  • 1991: Gustav Preller Prys vir Literêre Kritiek
  • 1991: Doctor honoris causa: Universiteit van die Oranje Vrystaat
  • 1991: Verse vir Ernst, ’n geleentheidsbundel met gedigte in sy eer deur kollegas
  • 1995: Doctor honoris causa: Universiteit van Stellenbosch

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) Ernst van Heerden, remembered.co.za[dooie skakel]. URL besoek op 1 Desember 2016.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]