Dä Artikel behandlet d Ortschaft Sitte/Sion in dr Schwiiz. Für witere Bedütige vom Begriff Sitte lueg Sitten; für de Begriff Sion lueg Sion (Begriffsklärig). |
Sitte | |
---|---|
Basisdate | |
Staat: | Schwiiz |
Kanton: | Wallis (VS) |
Bezirk: | Sitte |
BFS-Nr.: | 6266 |
Poschtleitzahl: | 1950 |
UN/LOCODE: | CH SIR |
Koordinate: | 594446 / 120213 |
Höchi: | 500 m ü. M. |
Flächi: | 25.6 km² |
Iiwohner: | [1] | 35'650 (31. Dezämber 2022)
Website: | www.sion.ch |
Sitte vam Naxbärg üs gsee | |
Charte | |
Sittu (franz. Sion; fp. [a ʃõ, çjũ] [2]; dt. Sitten) isch en Munizipalgmeind und dr Hoiptort vam Kanton Wallis in dr Schwiiz. Sittu isch au dr Hoiptort vam Bezirk Sittu (franz. District de Sion).
Sittu liggt ufer rächt Siitu vam Rottu am Bach Sionne, wa vam Bärg äbricha chunt. Vaner Gmeindsflächi sint 39,9 % landwirtschaftlichi Flächi, 23,4 % Wald, 30,6 % Sidligsflächi und 6 % suschtigi Flächi.[3]
Sittu ischt zum eerschtu Mal gnennt choo im Jaar 859 als Sedunum, Bramois Ändi 8. Jh. als Bramosium, Les Agettes 1190 als Agietes, Gieti.
Üsgrabigä zeigund, dass mu in dr Gägund vam hiitigu Sittu scho inär Steizit gläbt het. D Dolma va Petit-Chasseur (2900–2200 v. Chr.) gheerund zu de wichdigschtu Relikt vam urzitlichu Megalithbau im Alperuum. Im Jahr 2008 isch eini vanä greschtu keltischu Nekropolä inä Schwiizer Alpe mit ubär 200 Greber friigleit wordu. Di Greber stammund us der erscht Iisezit zwischu 800–500 v. Chr.
Wa im Jahr 15 v. Chr. d Reemer ds Wallis, wa bis denn keltisch gsi isch, eroberet heind, isch d Sidlig Sedunum entstandu, vermuetlich dert, wa ds Oppidum vannu Seduner gsi isch. 580 isch dr Walliser Bischofssitz va Martinach hie hera verleit wordu, und ab 999 het dr Bischof gliichzitig au as Landesherr gamtot.
Inär Neechi vanär Stadt heind am 13. Novämber 1475 d Oberwalliser und di Bärner uber di Truppe vam Herzog va Savoye imä Kampf, wa Schlacht uf dr Planta heisst, gwunnu.
1968 isch di Gmeind Bramois (dt. Brämis) uf Sittu igmeindot choo. Im Jahr 2013 isch d frienrigi Gmeind Salins a Sittu cho, und im Jahr 2017 z ehemalig Les Agettes, wa vorhär zum Bezirk Ering gheert hed.
Quella: Bundesamt für Statistik 2005[4]
Jaar | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
Sion | 3307 | 4706 | 5456 | 5500 | 6099 | 6751 | 7254 | 7642 |
Salins | 258 | 339 | 456 | 464 | 471 | 504 | 532 | 552 |
Les Agettes | 210 | 228 | 268 | 270 | 251 | 278 | 310 | 288 |
Jaar | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
Sion | 8657 | 10245 | 11770 | 16910 | 21925 | 22877 | 25336 | 27171 |
Salins | 566 | 605 | 636 | 599 | 602 | 705 | 767 | 883 |
Les Agettes | 247 | 270 | 239 | 193 | 150 | 193 | 237 | 270 |
Där Üsländeraateil isch 2010 bi 26,3 % glägu.[3]
Der Ggmeindspresidänt va Sittu isch der Philippe Varone (Stant Juni 2019).
Bi dr Volchszellig 2000 heint vannu Iwonru 82,7 % Franzeesisch als Höiptspraach aagigää, 5,5 % Tiitsch, 3 % Italienisch und 8,8 % anneri Spraache.[3]
Dr tradizionäll wältsch Dialäkt va Sittu gcheert zum Frankoprovenzalisch. S alta Wallisertiitsch va Sittu isch üsgstorbäs; nuch im 19. Jaarhunnert heind uber d Helfti vannu Iiwonru tiitsch gredt.
Sittu in dr Topographia Helvetiae, Rhaetiae et Valesiae (Matthäus Merian) im dütschsprochige Wikisource