Brno

Brno
coat of arms of Brno (en) Traducir
Alministración
PaísBandera de Chequia Chequia
Rexón Rexón de Moravia Meridional
Distritu distritu de Brno-Ciudá
Tipu d'entidá municipio con privilegios de ciudad (es) Traducir
Cabezaleru/a del gobiernu Markéta Vaňková
Nome oficial Brno (cs)[1]
Nome llocal Brno (cs)
Códigu postal 602 00–664 81
Xeografía
Coordenaes 49°11′43″N 16°36′30″E / 49.1953°N 16.6083°E / 49.1953; 16.6083
Brno alcuéntrase en Chequia
Brno
Brno
Brno (Chequia)
Superficie 230.182739 km²
Altitú 237 m
Llenda con
Demografía
Población 400 566 hab. (1r xineru 2024)
Porcentaxe 100% de distritu de Brno-Ciudá
Densidá 1740,21 hab/km²
Más información
Fundación 1243 (Gregorianu)
Estaya horaria UTC+01:00 (horariu estándar)
UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes
brno.cz
Cambiar los datos en Wikidata

Brno (Tocante a esti soníu /ˈbr̩non/ (?·i) alemán: Brünn) ye la segunda ciudá más grande de la República Checa por población y superficie, la ciudá más grande de Moravia y la capital histórica del Margraviato de Moravia. Brno ye'l centru alministrativu de la Rexón de Moravia Meridional na que forma un distritu separáu (Ciudá-Distritu de Brno). La ciudá asítiase nel sureste del país, a 40 km d'Austria y a 60 km d'Eslovaquia, na confluencia de los ríos Svitava y Svratka y tien alredor de 400 000 habitantes; la so área metropolitana[2] acueye a más de 800 000 persones,[3] ente que la so zona urbana más grande tenía una población d'alredor de 730 000 habitantes en 2004, lo que la asitia dientro de los cien mayores árees metropolitanes de la Xunión Europea.

Brno ye la sede de l'autoridá xudicial de la República Checa, sede del Tribunal Constitucional, el Tribunal Supremu, el Tribunal Alministrativu Supremu y l'Oficina del Fiscal Supremu. La ciudá ye tamién un centru alministrativu importante. Ye la sede d'una serie d'autoridaes estatales, incluyíu'l Defensor del Pueblu[4] y l'Oficina pa la Proteición de la Competencia.[5] Brno ye tamién un importante centru d'educación cimera, con 33 facultaes pertenecientes a trelce institutos d'educación cimera y alredor de 89 000 estudiantes.[6]

Vista de la Catedral de San Pedro y San Pablo (Petrov).

Los llugares más visitaos de la ciudá inclúin el castiellu y la fortaleza de Špilberk y la Catedral de San Pedro y San Pablo na llomba Petrov, dos edificios medievales qu'apoderen el paisaxe urbano y que de cutiu se representen como los sos símbolos tradicionales. L'otru gran castiellu calteníu cerca de la ciudá ye'l Castiellu Veveří xunto al banzáu de Brno. Esti castiellu dio pie a una serie de lleendes, al igual que munchos otros llugares en Brno.[7][8] La ciudá carauterizar poles sos edificaciones d'estilu funcionalista,[9] siendo la Villa Tugendhat una de les más insignes que foi incluyida na llista de Patrimoniu de la Humanidá de la UNESCO.[10] Unu de los llugares d'interés natural cercanu ye'l Karst de Moravia.

Historia

[editar | editar la fonte]

Anque los asentamientos na cuenca de Brno remonten a los tiempos prehistóricos, la fecha oficial de fundación ye 1243, cuando'l rei de Bohemia concede privilexos a esta aldega, lo que-y dexa desenvolver se. Na segunda metá del sieglu XIII lleguen colonos alemanes, flamencos y valones, y depués xudíos.

A entamos del sieglu XVI integrar nos territorios de los Habsburgu. A mediaos d'esti sieglu inclinar pola Reforma protestante (protestantismu). Pa compensalo instalar na ciudá varies órdenes relixoses, ente elles los xesuites y los capuchinos.

Como plaza fuerte, Brno destacar pola so esitosa resistencia contra los suecos en 1643 y 1645 na guerra de los Trenta Años, según contra los prusianos en 1742.

De los acontecimientos de 1645 caltiénse una interesada anéudota, que les sos consecuencies perduren hasta los nuesos díes. El xeneral suecu que asediaba Brno, cansáu yá pola enllargada guerra contra la ciudá, declaró que si nun venciera al mediudía abandonaría definitivamente. Esto fizo que los sos soldaos cobraren brengues y a media mañana la ciudá taba a puntu de rindise. Entós el campaneru de la catedral de San Pedro y San Pablo fixo sonar les campanes del mediudía a los once. El xeneral, fiel a la so pallabra cesó'l combate y retiróse. Dende aquel día les campanes de la catedral vienen dando doce campanaes a los once de la mañana.

Nel sieglu XVIII Brno allugaba industria testil y d'inxeniería. El ferrocarril llegó en 1839. Adulces pierde les sos fortificaciones y en 1850 deciden formar parte de la ciudá 32 conceyos estremeros. Convertir n'unu de los principales centros industriales d'Austria-Hungría a la fin del sieglu XIX.

Mientres el sieglu XIX, convivíen pacíficamente checos y alemanes, tanto cristianos como tamién una importante minoría xudía, nuna multiculturalidad billingüe predominantemente de fala alemana.[11] El problema de los nacionalismos alemán y checu apinar a principios del sieglu XX. La mayoría austriaca nel conceyu remata en 1919. Al eslleise'l Imperiu austrohúngaru, de resultes de la Primer Guerra Mundial, Brno quedar en Checoslovaquia magar que la so población yera mayoritariamente alemana, al tar arrodiada de población checa.

L'anexón de parte de Checoslovaquia pola Alemaña nazi y les aiciones de la Segunda Guerra Mundial provoquen la espulsión de los habitantes de llingua alemana de la ciudá en 1945 y el zarru de la Universidá Téunica Alemana en Brno, como tamién otres instituciones xermanoparlantes. Sicasí, el dialeutu llocal que permanez hasta l'actualidá, el hantec, ye un amiestu ente alemán, checu y yidis.

En 1993, cuando s'estrema'l país, Brno permanez na República Checa, como capital de la rexón morava o Moravia, y sostién una cierta rivalidá con Praga, capital de la rexón bohemia o Bohemia.

En 2013 foi inaugurada na ciudá la Torre AZ, el rascacielos de 111 m más altu de la República Checa.

Llugares d'interés

[editar | editar la fonte]
Palaciu Dietrichstein, sede del Muséu de Moravia.

El mayor curiosu pal visitante ye ensin dulda el centru de la ciudá, llindáu pola Estación Central (Hlavní nádraží), la Catedral, la Fortaleza Špilberk y la plaza de Moravia (Moravské náměstí), con centru na Plaza de la Llibertá (náměstí Svobody). Toa ella ye zona comercial.

Inda se caltienen en Brno factoríes del entamu de la revolución industrial, lo que-y val el llamatu de Manchester checu.

Otru puntu d'interés turísticu ye la Villa Tugendhat, amuesa única de l'arquiteutura funcionalista de la dómina d'enteguerres, construyida en 1929 pol arquiteutu alemán Mies van der Rohe y declarada Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco en 2001.[12]

Nesta ciudá (Plaza de Mendel = Mendlovo náměstí) atópase'l monesteriu de Staré Brno (Starobrněnský klášter), onde Gregor Mendel vivió y estudió dende 1843 y onde desenvolvió les sos importantes teoríes xenétiques, anguaño conocíes como lleis de Mendel. Al llau, mientres la primavera y el branu ye bien prestosu una visita a la gran terraza de la fábrica de la mayor empresa cervecera de la ciudá: Starobrno, onde pueden tomase cerveza y comíes.

L'antiguu Conceyu (Stará radnice), construyíu nel sieglu XIII, ye l'edificiu civil más antiguu de la villa. Destaca la so alta torre. La primer mención ye de 1343.

La catedral de los santos Pedro y Pablo, alzada sobre l'allugamientu d'un antiguu castiellu, apodera la llomba del Petrov. Trátase d'un edificiu d'estilu góticu tardíu del sieglu XIII, construyíu sobre una cripta más antigua y anováu n'estilu barrocu en 1743-1746 dempués de que los suecos amburar mientres el sitiu de 1645. La fachada y les torres terminar a principios del sieglu XX. La Ilesia de San Jaime ye una de les más calteníes y pimpanes de la ciudá n'estilu góticu. Debaxo d'esta ilesia atopa'l Güesera de Brno, el segundu más grande d'esti tipu n'Europa, depués de les Catacumbes de París.[13]

Frente a Petrov atópase la fortaleza de Špilberk, qu'apodera la ciudá. Foi una prisión estatal, célebre por ser zarraos ellí protagonistes del Risorgimento italianu. Cobró'l llamátigu entós de la prisión de les naciones». Ellí tuvieron Piero Maroncelli, Federico Confalonieri o Silvio Pellico. La Gestapo usó la fortaleza mientres la Segunda Guerra Mundial como centru de tortura. Esti llugar de siniestra memoria espón anguaño la historia de la villa y alluga el muséu municipal.

Otru muséu de Brno ye la Galería Morava, en tres edificios del centru históricu. De la mesma, el Teatru Nacional de Brno consta de tres edificaciones: El Teatru Mahen, el primeru européu en cuntar con lluz llétrico; el Teatru Janáček, destináu principalmente a óperes y balé; y el Teatru Reduta, el más antiguu d'Europa Central.

Un Gran Centru d'Esposiciones de Brno (Brněnské výstaviště) ta cerca de la Plaza de Mendel y el ríu. Son continues les esposiciones y congresos qu'ellí se celebren. La Biblioteca Morava ye la principal de la rexón y la segunda más grande na República Checa.

El autódromu de Brno ye'l circuitu de carreres más importante de la República Checa, y recibe cada añu a numberoses categoríes internacionales d'automovilismu y motociclismu.

Tresporte

[editar | editar la fonte]
Tranvía circulando peles cais de Brno.

La ciudá ye parte d'un sistema interconectáu de tresporte públicu integráu pa tola rexón de Moravia Meridional. Cuenta con una rede de 12 llinies de tranvíes al interior de la ciudá y 13 llinies de trolebuses (la mayor de la República Checa), amás de 40 llinies diurnes y 12 nocherniegues d'autobuses.[14] La Estación Central de Brno ye un importante puntu de conexón ferroviaria nacional y escontra los países vecinos. En 1839 empezó a operar la llinia Brno-Viena, la primer ruta de ferrocarril del país.[15] Coles mesmes, esiste una ciclovía de 130 km de llargor que coneuta la ciudá con Viena.[16]

El aeropuertu de Brno-El tořany, al sureste de la ciudá, tenía (en 2011) vuelos regulares con Praga, Londres, Milán, Múnich y Moscú, con otros destinos temporales estacionales; mientres el branu principalmente a España y Grecia, y a Exiptu mientres l'iviernu.

Ciudaes hermaniaes

[editar | editar la fonte]

La ciudá de Brno atópase hermanada o caltién alcuerdos d'amistá coles siguientes ciudaes:[17]

columnes}}

Galería

[editar | editar la fonte]
  • Nuevu Conceyu.
    Nuevu Conceyu.
  • Villa Tugendhat.
    Villa Tugendhat.
  • Vista de la fortaleza de Špilberk.
    Vista de la fortaleza de Špilberk.
  • El Palaciu de Xusticia, sede de la corte rexonal
    El Palaciu de Xusticia, sede de la corte rexonal
  • Palaciu del Gobernador, una de les sedes de la Galería Morava en Brno.
    Palaciu del Gobernador, una de les sedes de la Galería Morava en Brno.
  • Cai Masaryk y Cai Nádražní.
    Cai Masaryk y Cai Nádražní.
  • Teatru Reduta
    Teatru Reduta
Vista panorámica de Brno
Vista panorámica de Brno

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ «Q55553882». Sbírka zákonů. 15 mayu 2000. 
  2. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes aglomerace
  3. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes mvcr
  4. ↑ «The Public Defender of Rights». Consultáu'l 7 de setiembre de 2011.
  5. ↑ «Office for the Protection of Competition». Consultáu'l 7 de setiembre de 2011.
  6. ↑ (en checu) Brno v číslech. The Statutory City of Brno. 2010.  p. 85. http://www.brno.cz/fileadmin/user_upload/sprava_mesta/magistrat_mesta_brna/OVV/cisla2010.pdf. 
  7. ↑ «Veverské pověsti a legendy» (checu). Archiváu dende l'orixinal, el 26 de setiembre de 2013. Consultáu'l 7 de setiembre de 2011.
  8. ↑ «Old Town Hall of Brno – Brno Tourist Informations». Consultáu'l 7 de setiembre de 2011.
  9. ↑ Rail, Evan (15 de xunu de 2012). Exploring Czech funcionalism in Brno. The New York Times. http://www.nytimes.com/2012/06/17/travel/exploring-czech-functionalism-in-brno.html. Consultáu'l 5 de payares de 2016. 
  10. ↑ «Introduction – Vila Tugendhat». Archiváu dende l'orixinal, el 29 de xunetu de 2011. Consultáu'l 7 de setiembre de 2011.
  11. ↑ «Bruenn.eu» (alemán). Consultáu'l 1 de setiembre de 2016.
  12. ↑ «Tugendhat Villa in Brno». UNESCO Culture Sector. Consultáu'l 21 de xineru de 2013.
  13. ↑ «Brno Ossuary located in Brno, Czech Republic» (inglés). Atles Fosca. Consultáu'l 31 d'agostu de 2016.
  14. ↑ IDS JMK. «Timetable of IDS JMK» (inglés). Consultáu'l 1 de setiembre de 2016.
  15. ↑ «První parní vlak do dnešního Česka přijel z Vídně do Brna — Doprava — ČT24 — Česká televize» (checu). Consultáu'l 1 de setiembre de 2016.
  16. ↑ Cyclo Brno-Wien. «O nás - Cyklostezka Brno Vídeň» (checu). Consultáu'l 1 de setiembre de 2016.
  17. ↑ «Brno - Partnerská města» (checu). City of Brno. Consultáu'l 4 de setiembre de 2016.
  18. ↑ «Leipzig - International Relations» (alemán). © 2009 Leipzig City Council, Office for European and International Affairs. Consultáu'l 4 de setiembre de 2016.
  19. ↑ «Poznań Official Website - Twin Towns» (inglés). 1998–2008 Urząd Miasta Poznania. Consultáu'l 4 de setiembre de 2016.
  20. ↑ «Sister cities» (inglés). 2009 Official website of Stuttgart. Archiváu dende l'orixinal, el 23 d'agostu de 2009. Consultáu'l 4 de setiembre de 2016.

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Marantz Henig, Robin: El monxu nel güertu. España: Alderique, 2001.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]