Don Cheadle

Don Cheadle
Vida
Nacimientu Kansas City[1], 29 de payares de 1964[2] (60 años)
Nacionalidá Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos
Grupu étnicu afroamericanu d'Estaos Xuníos
Llingua materna inglés
Familia
Casáu con Bridgid Coulter (2020 – )
Fíos/es 2
Familia
Estudios
Estudios Escuela Secundaria del Este (es) Traducir
Institutu de les Artes de California
Llingües falaes inglés[3]
Oficiu
Oficiu actor, direutor de cine, xugador de póquer, productor de cine, escritor, actor de televisión, actor de cine, guionista, productor de televisión, actor de voz
Trabayos destacaos Ocean's (es) Traducir
Space Jam: A New Legacy (es) Traducir
Universu cinematográficu de Marvel
Hotel for Dogs
House of Lies
Miles Ahead
Sin movimientos bruscos (es) Traducir
Hotel Rwanda
Flight
Ruido blanco (película de 2022) (es) Traducir
Devil in a Blue Dress
Volcano
Boogie Nights
Black Monday
Picket Fences
Premios
Nominaciones
IMDb nm0000332
Cambiar los datos en Wikidata

Donald Frank Cheadle (29 de payares de 1964, Kansas City) ye un actor y productor de cine y televisión d'Estaos Xuníos. Ganador del Globu d'Oru al meyor actor de repartu - Serie, miniserie o telefilme y dos veces ganador del Premiu del Sindicatu d'Actores al meyor repartu.[5] Candidatu a los Premiu Óscar, Emmy y BAFTA.[5] Conocíu poles sos intervenciones en películes como Volcano (1997), Traffic (2000), Ocean's Twelve (2004), Hotel Rwanda (2004), Crash (2004), Iron Man 2 (2010), El vuelu (Flight) (2012) y Iron Man 3 (2013).

Biografía

[editar | editar la fonte]

Donald Frank Cheadle nació'l 29 de payares de 1964 en Kansas City, Missouri, Estaos Xuníos.[6] El so padre yera sicólogu infantil y la so madre profesora. Ye hermanu de Cindy Cheadle y Colin Cheadle. Camudar en numberoses ocasiones mientres la so infancia.[6] Estudió nel California Institute of Arts y graduóse na East High School en Denver, Colorado, Estaos Xuníos. Escribe y compón música, amás de tocar el saxofón.[6] Ta comprometíu col mediu ambiente y conduz un coche híbridu, un Toyota Prius.[7] Anguaño vive con Bridgid Coulter, con quien tien dos fíos, nacíos en 1995 y 1997.[8]

Carrera

[editar | editar la fonte]

Primeres apaiciones

[editar | editar la fonte]

Los primeros papeles de Don Cheadle fueron nes series de televisión Fame (1986), L.A. Law (1986), Night Court (1988) o The Fresh Prince of Bel-Air (1990). Col pasu de los años siguió interviniendo de volao en nueves series de televisión como The Golden Palace (1992) o Hangin’ Mr. Cooper (1992) y con un personaxe fixu mientres 38 episodios en Picket Fences (1993-1995). En 1995 interpretó a Mouse Alexander nel filme Devil in a Blue Dress, protagonizáu por Denzel Washington. Supúnxo-y ser candidatu a los Premios del Sindicatu d'Actores como meyor actor de repartu.[5] El críticu Luis Martínez dixo: "sobeyosu trabayu interpretativu, atención al mure Don Cheadle."[9]

Nos años posteriores intervieno en producciones como Volcano (1997) na qu'un volcán entraba n'erupción na ciudá de Los Angeles, na que compartió protagonismu con Tommy Lee Jones.[10] Tamién en 1997 interpretó a Buck Swope en Boogie Nights, que retrataba la puxanza del cine porno na década de los 70. Foi candidatu nuevamente a los SAG, na categoría de meyor repartu.[5] Trabayó a les órdenes de Steven Soderbergh en Out of Sight (1998), protagonizada por George Clooney y Jennifer Lopez. Ganó'l Globu d'Oru al Meyor actor de repartu - serie, miniserie o telefilme y foi candidatu al Emmy na categoría de meyor actor secundariu en miniserie o telefilme pol so llabor nel telefilme El clan sinatra (1998), dirixíu por Rob Cohen, dando vida a Sammy Davis, Jr..[5] Nel añu 2000 estrenó tres producciones, el drama Family Man, xunto a Nicolas Cage, la cinta de ciencia-ficción Mission to Mars, con Tim Robbins, y un nuevu trabayu con Steven Soderbergh tituláu Traffic, nel que dio vida a Montel Gordon. Ganó'l Premiu del Sindicatu d'Actores al meyor repartu.[5]

Dempués llegaríen Swordfish (2001) onde formó parte d'un repartu qu'incluyía a John Travolta, Hugh Jackman y Halle Berry.[11] Realizó un cameo ensin acreitar en Ocean's Eleven (2001) y protagonizó The United States of Leland (2003), onde tamién apaecíen Ryan Gosling y Kevin Spacey.[12] Per otru llau participó en cuatro capítulos de la serie ER mientres 2002 interpretando a Paul Nathan. Foi candidatu al Emmy como meyor actor convidáu nuna serie dramática.[5]

Candidatura al Óscar – presente

[editar | editar la fonte]

En 2004 Cheadle recibió la so primer candidatura al Óscar al meyor actor pola so interpretación de Paul Rusesabagina en Hotel Rwanda (2004). Asina mesmu tamién foi candidatu al Globu d'Oru al meyor actor de drama y al Premiu del Sindicatu d'Actores como meyor actor, por dicha actuación.[5] Thomas Delapa dixo: "por favor, acuten una candidatura al Óscar pa Don Cheadle pol so escelente interpretación de cuatro estrelles en Hotel Rwanda".[13] Tamién foi candidatu esi mesmu añu como BAFTA al meyor actor de repartu, meyor actor de repartu y ganó na categoría de meyor repartu pol drama Crash (2004).[5] Roger Ebert dixo: "la repartida ye uniformemente potente".[14] En ta última formó parte del repartu coral qu'incluyía nomes como Sandra Bullock, Brendan Fraser o Matt Dillon. El filme taba escritu y empobináu por Paul Haggis y ganó el Óscar a la meyor película, al meyor montaxe y al meyor guión orixinal.[15] Tamién formó parte del equipu de producción de la mesma.[16]

Darréu volvió apaecer en Ocean's Twelve (2004) y Ocean's Thirteen (2007). Protagonizó xunto a Pierce Brosnan y Salma Hayek After the Sunset (2004),[17] y repitió nes xeres de producción col drama Traitor (2008), de la que'l críticu cinematográficu Sandra Hall dixo: "Cheadle puede faer bien cualquier cosa, y nesta película, vuelve demostralo".[18][16] Encabezó'l repartu de la cinta familiar Hotel pa perros (2009),[19] trabayó en Brooklyn's Finest (2009) xunto a Richard Gere y Ethan Hawke,[20] y sustituyó a Terrence Howard en Iron Man 2 (2010),[21] convirtiéndose na cinta más taquillera de la so carrera n'Estaos Xuníos, con 312 millones de dólares.[22]

Filmografía parcial

[editar | editar la fonte]

Premios

[editar | editar la fonte]
Óscar
Añu Categoría Película Resultáu
2004 Meyor actor Hotel Rwanda Candidatu
Globu d'Oru
Añu Categoría Película Resultáu
2013 Meyor actor - Comedia o musical House of Lies Candidatu
2005 Meyor actor - Drama Hotel Rwanda Candidatu
1998 Meyor actor de repartu de serie, miniserie o telefilme The Rat Pack Ganador
Premios BAFTA
Añu Categoría Película Resultáu
2005 Meyor actor de repartu Crash Candidatu
Premios del Sindicatu d'Actores
Añu Categoría Película Resultáu
2006 Meyor repartu Crash Ganador
Meyor actor de repartu Candidatu
2005 Meyor actor Hotel Rwanda Candidatu
Meyor repartu Candidatu
2000 Traffic Ganador
1998 Boogie Nights Candidatu
1996 Meyor actor de repartu Devil in a Blue Dress Candidatu
Meyor repartu nuna serie de televisión - Drama Picket Fences Candidatu
1995 Candidatu
Premios Emmy
Añu Categoría Película Resultáu
2003 Meyor actor convidáu - Serie dramática ER Candidatu
2002 Meyor actor de reparto - Miniserie o telefilme Things Behind the Sun Candidatu
1999 Meyor actor - Miniserie o telefilme A Lesson Before Dying Candidatu
Meyor actor de reparto - Miniserie o telefilme The Rat Pack Candidatu

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 13 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. ↑ Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6p2753s. Apaez como: Don Cheadle. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
  3. ↑ Afirmao en: idRef. Identificador de referencia de idRef SUDOC: 066643554. Data de consulta: 11 mayu 2020. Editorial: Agencia Bibliográfica de Enseñanza Superior. Llingua de la obra o nome: francés.
  4. ↑ Identificador IMDb: ev0000003/2005/1.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 «Premiu y nominaciones de Don Cheadle» (inglés). IMDb. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2010.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Biografía de Don Cheadle» (inglés). IMDb. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2010.
  7. ↑ Null (15 de marzu de 2007). «Don Cheadle, Actor» (inglés). All Business. Consultáu'l 11 de payares de 2011.
  8. ↑ «Bridgid Coulter and Don Cheadle» (inglés). Who's Dated Who. Consultáu'l 11 de payares de 2011.
  9. ↑ Luis Martínez. «Ficha Filmaffinity - Crítiques» (castellanu). Filmaffinity. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2010.
  10. ↑ Thomas, Bob (2 de mayu de 1997). «Don Cheadle remaneces from Volcano unsinged» (inglés). High Beam. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-06-02. Consultáu'l 11 de payares de 2011.
  11. ↑ «Actores de: Operación Swordfish» (castellanu). My Sofa. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-12-03. Consultáu'l 11 de payares de 2011.
  12. ↑ «The United States Of Leland: Interview with Don Cheadle and Matthew Ryan Hoge» (inglés). Total Film. Consultáu'l 11 de payares de 2011.
  13. ↑ «Comentariu de Thomas Delapa» (inglés). Boulder Weekly (13 de xineru de 2005). Consultáu'l 30 d'ochobre de 2010.
  14. ↑ Roger Ebert (5 de mayu de 2005). «Comentariu de Roger Ebert» (inglés). rogerebert.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-03-16. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2010.
  15. ↑ «Nominees & Winners for the 78th Academy Awards» (inglés). Óscars.org. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-09. Consultáu'l 9 de payares de 2011.
  16. ↑ 16,0 16,1 «Filmografía como productor» (inglés). IMDb. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2010.
  17. ↑ Germain, David (9 de payares de 2004). «mio_8097/is_20041109/sunset-stars-pierce-brosnan-don/ai_n50500940/ After the Sunset stars Pierce Brosnan, Don Cheadle» (inglés). Chicago Defender. Consultáu'l 11 de payares de 2011.
  18. ↑ Sandra Hall (7 de payares de 2008). «Comentariu de Sandra Hall» (inglés). smh.com.au. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2010.
  19. ↑ Campbell, Christopher (11 de setiembre de 2007). «Don Cheadle to Star in Hotel for Dogs» (inglés). Moviefone. Consultáu'l 11 de payares de 2011.
  20. ↑ Tubiolo, Jordan (2 de marzu de 2010). «Wesley Snipes, Don Cheadle and Richard Gere Interview BROOKLYN’S FINEST» (inglés). Collider. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-02-01. Consultáu'l 11 de payares de 2011.
  21. ↑ Ditzian, Eric (6 de mayu de 2010). «Iron Man 2 Star Don Cheadle Talks Replacing Terrence Howard» (inglés). MTV. Archiváu dende l'orixinal, el 2014-03-21. Consultáu'l 11 de payares de 2011.
  22. ↑ «Don Cheadle en Box Office Mojo» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2010.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]