Enrique Tierno Galván

Enrique Tierno Galván
alcalde de Madrid

19 abril 1979 - 19 xineru 1986
Luis María Huete - Juan Barranco (es) Traducir
conceyal del Conceyu de Madrid

19 abril 1979 - 19 xineru 1986 - José Manuel Rodríguez Martínez
Eleiciones: eleiciones municipales de 1979 en Madrid, eleiciones municipales de 1983 en Madrid
Diputáu nel Congresu de los Diputaos d'España

20 marzu 1979 - 31 agostu 1982
Distritu: Madrid
Eleiciones: eleiciones xenerales d'España de 1979
Diputáu nel Congresu de los Diputaos d'España

4 xunetu 1977 - 2 xineru 1979
Distritu: Madrid
Eleiciones: eleiciones xenerales d'España de 1977
caderalgu d'universidá

Vida
Nacimientu Madrid8 de febreru de 1918[1]
Nacionalidá España
Muerte Madrid19 de xineru de 1986[1] (67 años)
Sepultura cementeriu de La Almudena[2]
Familia
Fíos/es Enrique Tierno Pérez-Relaño
Estudios
Estudios Universidá Central
Nivel d'estudios doctor
Direutor de tesis Francisco Elías de Tejada
Direutor de tesis de Antonio Rovira Viñas (es) Traducir
Llingües falaes castellanu[3]
Oficiu políticu, escritor, profesor universitariu, xuristasociólogu
Llugares de trabayu Madrid
Emplegadores Universidá de Murcia  (1948 –  1953)
Universidá de Salamanca  (1953 –  1965)
Universidá de Princeton  (1966 –  1967)
Premios
Creencies
Relixón Agnosticismu[6]
Partíu políticu Partíu Socialista Obreru Español (de 1978 a 1986)
Partíu Socialista Popular (hasta 1978)
Cambiar los datos en Wikidata

Enrique Tierno Galván (8 de febreru de 1918Madrid – 19 de xineru de 1986Madrid) foi un políticu, sociólogu, xurista y ensayista español, alcalde de Madrid ente 1979 y 1986.

Biografía

[editar | editar la fonte]

Nacencia y entamos

[editar | editar la fonte]

Ñació en Madrid el 8 de febreru de 1918.[7][8] Cursó'l bachilleratu nel Institutu Cervantes. Entamó los sos estudios universitarios na Universidá de Madrid, pero foron atayaos pola Guerra Civil.[9] Tres les sos esperiencies xuveniles mientres la Guerra Civil, na que militó nel bandu republicanu, empecipió la so carrera política como figura de la oposición al franquismu dende la Universidá. Mientres los años cincuenta y setenta simbolizó'l descontentu y la rebelión de parte de la comunidá universitaria.

Doctoráu en 1942, con 24 años, na Universidá de Madrid, cola llectura d'El tacitismo, una contribución al pensamiento político español,[10] una tesis empobinada por Francisco Elías de Tejada.[11]

Doctor en Drechu, Doctor en Filosofía y Lletres, Catedráticu de Drechu Políticu dende 1948 hasta 1953 na Universidá de Murcia, y dende 1953 hasta 1965 na Universidá de Salamanca, foi nesta postrera onde apiguró un nucleu de profesores y estudiantes, dalgunos de los cualos —como Raúl Morodo, Pablo Lucas o Fernando Morán— pasaron de discípulos a collaboradores políticos. Conocíase-y tamién como'l «viejo Profesor», alusión cariñosa cola que yá se -y bautizó.

Trayeutoria y trabayu

[editar | editar la fonte]

Foi'l primeru en traducir el Tractatus de Ludwig Wittgenstein y realizó importantes estudios sobre la novela picaresca, la novela histórica y la socioloxía de mases. Home bien cultu, escribió interesantes Acotaciones a la historia de la cultura occidental na Edá Moderna (1964) y tradució la obra fundamental d'Edmund Burke, les Reflexones sobre la Revolución Francesa. En Salamanca dirixó un Boletín Informativu del Seminariu de Derechu Políticu qu'utilizó como plataforma d'opinión, y creó una Asociación pola Unidá Funcional d'Europa, de curtia vida y con un ideariu políticu qu'entemecía l'humanismu y l'europeísmu y dicíase socialista ensin pertenecer por ello al PSOE. Poles sos actividaes polítiques, sufrió'l rigor de les cárceles franquistes en 1957.

El so prestixu políticu ya intelectual queda consolidáu nos años setenta, tres el so confusu ingresu y espulsión de l'Agrupación Socialista Madrilana —que, teóricamente, obedecía al PSOE históricu, que la so executiva taba afincada en Toulouse (Francia)—. Debióse, amás d'a la so presentación como intelectual marxista non «escolásticu», a la so espulsión a perpetuidá (al pie d'otros catedráticos y profesores universitarios como José Luis López Aranguren y Agustín García Calvo) de les universidaes españoles tres les protestes estudiantiles empecipiaes en Madrid en 1965 contra de la dictadura franquista, protestes qu'él sofitó.[12]

En 1966 treslladóse a Estaos Xuníos onde foi profesor na Universidá de Princeton (1966-1967), y convirtióse nel líder de la Federación Socialista en Madrid —tamién conocíu como'l grupu de Marqués de Cubes», pola so casa d'actuación—, col que buscaba liderar a tol socialismu del interior. Tres una entrevista con Rodolfo Llopis en París en 1966, al tornar a España, en 1968, funda'l Partíu Socialista del Interior (PSI), que darréu, en 1974, pasó a llamase Partíu Socialista Popular (PSP). Nesi mesmu añu, xunto al Partíu Comunista d'España (PCE), el Partíu del Trabayu d'España (PTE), el Partíu Carlista (PC) y numberoses personalidaes independientes, formaría la Xunta Democrática d'España (JDE).

Tierno Galván y la so muyer xunto al matrimoniu Ceaușescu nuna visita a Rumanía n'abril de 1977.

Mientres la Transición, que-y dexó volver a la Universidá española en 1976, tuvo que facer frente a un PSOE refundado dende l'interior por socialistes vascos, madrilanos y sevillanos y lideráu por Felipe González, quien lu arrampuñó gran parte del lideralgu nel campu de la izquierda socialista. Los miembros d'esti partíu acusábenlu de confusionismu ideolóxicu y oportunismu políticu nunos momentos en que les manifestaciones polítiques de González y el so grupu yeren extraordinariamente radicales y antimonárquiques. La táctica del PSOE yera, amás, opuesta al aperturismu del PSP hacia'l PCE, los monárquicos o Comisiones Obreres. Anque Tierno reafitó nel I Congresu del PSP en 1976 la llinia marxista y revolucionario de la so formación política, nun pudo competir con un PSOE sofitáu, reconocíu ya inclusive financiáu pola mayoría de los partíos socialistes europeos, que siguíen una llinia socialdemócrata.

Tierno Galván en 1978

Nes primeres eleiciones democrátiques de xunu de 1977, llogró l'acta de diputáu por Madrid, nes llistes de la coalición Unidá Socialista, formada ente'l PSP y la Federación de Partíos Socialistes, y que llogró seis diputaos. N'agostu d'esi añu, intervién en resolver el secuestru d'ocho rehenes por parte d'un miembru del GRAPO.[13] Condergáu a la marxinación política pol PSOE, que vetó la so participación na redaición de la Constitución, Tierno aceutó la integración del PSP nel PSOE n'abril de 1978, y con esti partíu volvió salir diputáu en 1979 y 1982. Escoyíu presidente honorariu del PSOE como una reconocencia al so prestixu y carisma n'abril de 1978, abandonó esi cargu por discrepancies cola executiva de González en 1979, entós embarcada nel abandonu del marxismu y la marxinación definitiva del socialismu madrilano.


Alcalde de Madrid

[editar | editar la fonte]
Recibíu por Adolfo Suárez en La Moncloa en xunetu de 1980

Nes primeres eleiciones municipales de la democracia (abril de 1979) presentóse a l'alcaldía de Madrid. Anque'l so partíu nun ye'l más votáu (foi la UCD), una coalición col PCE da-y l'alcaldía. La so popularidá como alcalde foi enorme, siendo reelixíu en 1983. El so llabor como alcalde amenó una estraña unanimidá al so favor, que foi más allá de la so filiación política y la so fama trespasó les fronteres del país llegando a presidir la Federación Mundial de Ciudaes Xuníes. Madrid vivió nesos años una espectacular renacencia de la so vida cultural, artística y social, adormilitiada mientres el franquismu, que se conoció como «movida madrilana» y que llegó a identificase cola figura mesma del «viejo Profesor» y el so particular populismu, que conectaba tanto cola mocedá como cola tercer edá. Morrió en xineru de 1986 en Madrid siendo alcalde y foi despidíu pol pueblu de Madrid con una multitudinaria manifestación de duelu que colapsó la ciudá entera. Ye amuesa del so carisma irrepetible'l que'l PSOE madrilanu nun atopara un sustitutu al so altor dende entós y fracasara nos sos intentos de recuperar la Casa de la Villa nos años noventa. De los sos abundantísimos trabayos políticos, xurídicos y ensayísticos destaquen el so llibru de memories Cabo sueltos y los célebres Bandos municipales redactaos por él mesmu, fina ironía y gran talentu lliterario.

Mientres los sos cuasi siete años de mandatu, llevó a cabu importantes reformes, ente les que destaquen:

  • Baltadera empecipiada en 1985 del pasu eleváu p'automóviles, popularmente conocíu como «Scalextric» asitiáu na Glorieta de Atocha.[14] Esta construcción, d'altu impactu estéticu, foi sustituyida por un soterrañu.
  • Reordenación del mapa alministrativu de la ciudá, que pasó de 18 Conceyu de Madrid Xuntes Municipales de Distritu xuntes de distritu a 21.
  • Reedificación de dellos barrios, especialmente nes zones d'Orcasitas, Usera, Villaverde y Vallecas. Estes zones taben bien afectaes pol problema del chabolismu dende la década de 1960. Les infraviviendas d'una planta foron sustituyíes por bloques de pisos modernos ya inauguráronse espacios verdes como'l Parque de Pradolongo.
  • Plan de saneamientu integral de Madrid, la so obra más importante, anque non tan famosa, que llimpió les agües residuales de Madrid. A partir del 22 de setiembre de 1984 asitiáronse coríos y peces nel Manzanares como símbolu de l'agua llimpio.[15]
  • Promovióse la creación del Planetariu de Madrid, inauguráu yá dempués de la so muerte en 1986.
Recibíu xunto a Pasqual Maragall en La Moncloa por Felipe González (setiembre de 1983).

Con estes y otres actuaciones algamó una gran popularidá, pero dalgunos criticaron el so llibru de memories Cabo sueltos (1981) y proclamaron la dudosa verosimilitú del personaxe que se fixera construyir como «Viejo Profesor», desfigurando la so propia trayeutoria personal, daqué que sicasí él mesmu reconocía yá nel prólogu d'estes memories.[16] Considérase como continuación de Cabos sueltos a la obra Atando cabos de jurista Raúl Morodo, collaborador de Tierno dende la dómina del PSP.


Finó na so ciudá natal el 19 de xineru de 1986.[17] Recibió sepultura nel Camposanto de la Almudena'l día 21 de xineru.[18] El so entierru convertiríase nuna de les concentraciones más numberoses de les asocedíes na capital d'España.

Grafiti n'homenaxe a Tierno Galván n'altu contraste. Fotografía na cai de la Palma, Madrid
Monumentu a Enrique Tierno Galván nel parque a él dedicáu nel distritu madrilano d'Arganzuela

Conocíu cariñosamente como El viejo profesor y autor de dellos llibros, foi l'encargáu de redautar[19] el Preámbulu de la Constitución española de 1978.

Na so vasta bibliografía destaquen les siguientes obres:

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. 1,0 1,1 Afirmao en: Find a Grave. Identificador Find a Grave: 11834261. Apaez como: Enrique Tierno Galván. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
  2. URL de la referencia: https://elpais.com/diario/1986/01/22/madrid/506780659_850215.html. Data de consulta: 19 xineru 2018.
  3. Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  4. URL de la referencia: https://www.boe.es/boe/dias/1985/06/24/pdfs/A19639-19639.pdf. Data de consulta: 20 payares 2017.
  5. Identificador del Boletín Oficial del Estado: BOE-A-1986-1750.
  6. «Tierno Galván, el Crucifijo y la Constitución». «A continuación el «viejo profesor» en vez de jurar, prometió, no sin antes haber reclamado dos cosas: un ejemplar de la nueva Constitución y, con admiración de muchos, el Crucifijo. No faltó quien le pidiera explicaciones y Tierno se las dio. «En efecto, tiene usted razón, yo no soy creyente, soy agnóstico.»
  7. Pasamar Alzuria y Peiró Martín, 2002, p. 614.
  8. «Enrique Tierno, una vida en favor de la llibertá». ABC páxs. 44-45 (20 de xineru de 1986).
  9. Blom, 1979, p. 4.
  10. Morodo Leoncio, 2017, p. 567.
  11. Vicente Lozano, 2015.
  12. «Confirmación de la espulsión pol Tribunal Supremu.» 9 de xunetu de 1967. El Diario Vasco. Consultáu'l 22 de payares de 2015.
  13. «Seis miembros de GRAPO, deteníos en Madrid. Unu d'ellos fixo fuerte nun pisu con ocho rehenes. L'incidente resolvióse gracies a la intervención de Tierno Galván.» ABC. Consultáu'l 6 d'agostu de 2012.
  14. Víctor López (20 de xineru de 2011). «La buelga de Tierno nes cais de Madrid». El País.
  15. «Les riaes obligaron a sacupar a los coríos del Manzanares». El País (4 de xineru de 1990). Consultáu'l 16 de mayu de 2016.
  16. El periodista César Alonso de los Ríos afirma nel so llibru La verdá sobro Tierno Galván (1997):
    Inventóse una personalidá soriana rural; una familia llabradora imaxinaria; una actividá militante na guerra civil; una persecución política na posguerra en contradicción cola brillantez de la so carrera académica; una ideoloxía marxista cuando entá taba nuna dómina que podríamos definir tecnocrática y rexeneracionista; un supuestu republicanismu frente al so real monarquismo...
    (p. 20.)
  17. Pasamar Alzuria & Peiró Martín 2002, p. 614; Romero Ramos 2004, p. 122
  18. «El fervor popular en redol a la tumba de Tierno empezó darréu dempués del entierru, a les 16.45». El País. 22 de xineru de 1986. https://elpais.com/diario/1986/01/22/madrid/506780659_850215.html. 
  19. Enrique Tierno Galván y el Preámbulo de la Constitución española de 1978. Javier Tajadura Tejada. Revista de ciencies sociales, ISSN 0210-0223, Nº 150, 1999 , págs. 51-72. http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=33418