Gustavo Díaz Ordaz

Gustavo Díaz Ordaz
49. Presidente de Méxicu

1r avientu 1964 - 30 payares 1970
← Adolfo López Mateos - Luis Echeverría Álvarez →
Gobernador de Puebla (es) Traducir

1942 - 1945
senador de Méxicu


ministru


diputáu de Méxicu

Vida
Nacimientu Ciudad Serdán (es) Traducir, 12 de marzu de 1911[1]
Nacionalidá Bandera de Méxicu Méxicu
Muerte Ciudá de Méxicu, 15 de xunetu de 1979[1] (68 años)
Sepultura Panteón Jardín (es) Traducir[2]
Causa de la muerte cáncanu colorrectal
Familia
Padre Ramón Díaz Ordaz Redonet
Casáu con Guadalupe Borja (es) Traducir (1937 – 1974)
Pareyes Irma Serrano
Estudios
Estudios Benemérita Universidá Autónoma de Puebla
Llingües falaes español yucateco (es) Traducir
Oficiu políticu, abogáu, diplomáticu, asesín
Premios
Creencies
Partíu políticu Partíu Revolucionariu Institucional
Partido de la Revolución Mexicana (es) Traducir
Partido Mexicano Socialista (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

Gustavo Díaz Ordaz Bolaños (12 de marzu de 1911, Ciudad Serdán (es) Traducir – 15 de xunetu de 1979, Ciudá de Méxicu) foi un abogáu y políticu mexicanu que se desempeñó como Presidente de Méxicu del 1 d'avientu de 1964 al 30 de payares de 1970. Según conclusiones de la fiscalía mexicana[3], ordenó la represión sistemática al Movimientu de 1968 en Méxicu y l'operativu militar denominada Operación Galeana que causó la llamada darréu "matanza de Tlatelolco" causando un númberu indetermináu de muertos, mancaos y deteníos.[4] Na so xestión presidencial la economía nacional tuvo unu de les sos mayores crecederes, d'un orde d'ente 6 al 8% del Productu Internu Brutu (PIB) y l'inflación (2.7%) caltener en mínimos que nun volveríen tener se nel país nes siguientes décades.[5] Tamién se celebraron los mayores eventos deportivos internacionales nel país, los Xuegos Olímpicos de Méxicu 1968 y la Copa Mundial de Fútbol de 1970.

Biografía

[editar | editar la fonte]
Díaz Ordaz nos Xuegos Olimpicos de 1968 en Méxicu.

Gustavo Díaz Ordaz Bolaños nació'l 12 de marzu de 1911 na entós llamada San Andrés Chalchicomula —güei Ciudá Serdán— nel estáu de Puebla; fíu de Ramón Díaz Ordaz Redonet y de Sabina Bolaños Cachu.

Les families Díaz Ordaz y Bolaños Cachu yeren de gran raigón nel estáu d'Oaxaca, d'onde dambos yeren orixinarios; Ramón Díaz Ordaz yera nietu del héroe lliberal José María Díaz Ordaz, quien encabezó en Oaxaca a los lliberales frente a les fuercies conservadores mientres la Guerra de Reforma, desempeñóse como Gobernador del estáu intermitentemente ente 1857 y 1860 y morrió asesináu en circunstancies ensin esclariar en Santu Domingu del Valle llamada darréu nel so honor Villa Díaz Ordaz— en 1860. Diversos miembros de la familia Bolaños Cachu tamién llegaríen a ocupar cargos destacaos na política llocal y nacional.

Lejanamente emparentáu con Porfirio Díaz y siendo descendiente d'un héroe de la Reforma, Ramón Díaz Ordaz ocupó diversos cargos políticos ente los que tuvo'l de Xefe Políticu del distritu poblano de Chalchicomula nel que se desempeñaba al nacer el so fíu Gustavo; sicasí, l'españíu y trunfu de la Revolución mexicana barrió cola estructura burocrática porfirista y dexó a la familia Díaz Ordaz en graves problemes económicos por haber perdíu gran parte de les sos propiedaes. En habiéndose treslláu temporalmente a Jalisco retornaron a Oaxaca onde Gustavo Díaz Ordaz realizó los sos estudios básicos ya ingresó al célebre Institutu de Ciencies y Artes d'Oaxaca a estudiar la preparatoria, sicasí la falta d'empléu ya ingresos económicos llevó a la familia a emigrar definitivamente a la ciudá de Puebla de Zaragoza.

En Puebla ingresó al Colexu del Estáu d'onde egresó a los 26 años llogró'l títulu d'abogáu. Desempeñó dellos cargos públicos na so división alministrativa natal, ente los que tuvo'l de Presidente de la Xunta Federal de Conciliación y Arbitraxe y maxistráu del Supremu Tribunal de Xusticia del Estáu de Puebla. Nestos cargos llamaría l'atención del entós gobernador y cacique poblano Maximino Ávila Camacho, quien a partir d'entós impulsar na so carrera política.

Por nomamientos d'Ávila Camacho llegaría primero a la vicerrectoría de la Universidá de Puebla y depués a ser Secretariu Xeneral de Gobiernu na alministración del gobernador Gonzalo Bautista Castillo, socesor de Maximino pero que s'atopaba sol dominiu políticu d'ésti. En 1943 foi postuláu y electu diputáu federal a la XXXIX Llexislatura en representación del Distritu 1 de Puebla y al terminar esti cargu en 1946 pasó a ser Senador pol so estáu nel periodu entendíu ente esi añu y el de 1952. Nes Llexislatures XL y XLI en qu'exerció como senador, coincidió en dicha corporación con personaxes como Adolfo López Mateos, Alfonso Corona de la Rosal o Donato Miranda Fonseca colos que darréu desenvolvería aliances polítiques d'importancia.

El 1 d'avientu de 1952 el nuevu presidente Adolfo Ruiz Cortines nomar Direutor Xeneral Xurídicu de la Secretaría de Gobernación y dellos meses dempués pasó a ocupar la Oficilía Mayor de la mesma dependencia; anque dambos cargos nun yeren netamente políticos, el titular de la Secretaría, Ángel Carvajal Bernal, y el so subsecretariu, Fernando Román Llugo, yeren enemigos políticos y práuticamente non se hablablan, en consecuencia munchos de los conflictos remanaos pola secretaría tuvieron que ser resueltos por Díaz Ordaz.

El 1 d'avientu de 1958 asumió la Presidencia de Méxicu Adolfo López Mateos, con quien lo xunía una cercana rellación desque dambos yeren senadores, y dende esi día nomar titular de la Secretaría de Gobernación. Ocupó dichu cargu hasta que por instrucciones del mesmu López Mateos foi postuláu candidatu del PRI a Presidente de Méxicu'l 15 de payares de 1963.

Presidente de Méxicu (1964-1970)

[editar | editar la fonte]

El gobiernu de Díaz Ordaz fomentó'l desenvolvimientu económicu de Méxicu, siguió'l modelu del "desenvuelvo estabilizador". El PIB nacional caltener nuna crecedera d'ente'l 6 y el 8%, y l'inflación sostener en niveles baxos nun 2.7%, que oldearía col del so socesor, Luis Echeverría Álvarez, un permediu del 15%.[5] Magar dichu crecedera económica, la desigualdá d'ingresu ente les clases sociales del país y les redolaes urbano y rural, según los niveles de desemplegu, nun se contuvieron.[6]

En 1967, roblar na capital de la República, so la so auspicio, el denomináu Tratáu de Tlatelolco, del qu'habría de surdir l'Organismu pa la Proscripción d'Armes Nucleares d'América Llatina (OPANAL).

Actuación nel movimientu de 1968 en Méxicu

[editar | editar la fonte]
Artículu principal: Movimientu de 1968 en Méxicu
El presidente mexicanu Gustavo Díaz Ordaz (esquierda) col presidente d'Estaos Xuníos Richard Nixon mientres un percorríu n'automóvil en San Diego, California.

Mientres el so mandatu, ordenó represión a los movimientos sociales, especialmente a les protestes estudiantiles como'l movimientu de 1968 en Méxicu.[3] La fiscalía mexicana determinó nuna investigación posterior que dende'l gobiernu de Díaz Ordaz realizáronse detenciones illegales, maltratos, tortures, persecuciones, desapaiciones forzaes, espionaxe, criminalización, homicidios y execuciones estraxudiciales col fin d'escastar al movimientu social presente na Ciudá de Méxicu y dalgunos de los estaos de la república.[3]

Anque décades dempués sabríase qu'esto yera falsu,[7] Díaz Ordaz basó les sos aiciones na hipótesis de la conexón ente'l movimientu estudiantil y el comunismu internacional, y que dende dichu sector buscaríase la realización d'actos de sabotaxe a los xuegos olímpicos. Díaz dio información falsa a la Embaxada de los Estaos Xuníos en Méxicu y a l'Axencia Central d'Intelixencia d'esi país, de la cual yera informante.[7][8] Según esta versión apócrifa, el movimientu derivaría nuna revolución d'ideoloxía comunista que sería sofitada pola Xunión Soviética, Cuba y China. Esta versión atopa presente n'informes policiacos del Departamentu del Distritu Federal y la Direición Federal de Seguridá depués de los Enfrentamientos del 26 y 27 de xunetu de 1968, lo cual desencadenó una fuerte represión contra les organizaciones locales comunistes más visibles: el Partíu Comunista Mexicanu y la Central Nacional d'Estudiantes Democráticos, que les sos oficines fueron allanadas y los sos miembros, deteníos arbitrariamente'l mesmu 27 de xunetu.[3]

Tal hipótesis saber n'Estaos Xuníos siquier dende setiembre de 1968.[9] El gobiernu de Méxicu, cola complicidá de los Estaos Xuníos, implementó una campaña en medios de comunicación pa reforzar la idea de la "conxura comunista" na población, tendiente a xustificar una represión a gran escala qu'esterminara, entós, con un movimientu carauterizáu como un riesgu a la seguridá nacional y a la soberanía.[9]

L'estáu mexicanu caracterizó a dos sectores de la población, estudiantes y comunistes, como un problema de Seguridá Nacional y debíen, poro, ser trataos cola mesma estratexa de persecución y estermín.
FEMOSPP, "Informe..." páxs. 24

Nel so cuartu informe de gobiernu'l 1 de setiembre de 1968, Díaz acomuñó ante'l congresu mexicanu'l descontentu social con intentos de sabotaxe a los xuegos olímpicos de Méxicu 1968.[10] "Los desórdenes xuveniles qu'hubo nel mundu coincidieron con frecuencia cola celebración d'un actu d'importancia na ciudá onde asoceden; en Punta del Este, Uruguái, ante l'anunciu de la xunta de los presidentes d'América, aprovechar a la mocedá estudiantil pa provocar graves conflictos". Por tanto anunció que nun toleraría nengún esfuerciu por restar "llucimientu" a los xuegos olímpicos. Argumentó que na actuación estudiantil influyíen causes esternes al país, yá que se realizaben "calca de los lemas usaos n'otros países, les mesmes pancartes, idéntiques lleendes, unes vegaes en simple traducción lliteral, otres n'absurda parodia".[10] "L'amosóse fondamente ofendíu pola toma de la catedral y pol izamiento d'un estandarte rojinegro nel estil bandera del Zócalo", informó a los Estaos Xuníos l'entós embaxador d'esi país en Méxicu, Fulton Freeman.[11]

La orde final dada por Díaz Ordaz remató na implementación del operativu militar llamáu Operación Galeana, que remató na matanza de la Plaza de los Trés Cultures (Tlatelolco, ciudá de Méxicu) el 2 d'ochobre de 1968, convirtiéndose asina en responsable intelectual, xunto colos sos secretarios de Gobernación (Luis Echeverría Álvarez) y de la Defensa Nacional (Marcelino García Barragán), del asesinatu, detención y desapaición de delles centenes d'estudiantes. Nel operativu participaron la Secretaría de Gobernación, l'Exércitu Mexicanu, la Policía Secreta y un cuerpu paramilitar formáu específicamente pa la represión a esti movimientu llamáu Batallón Olimpia.[3]

El 1 de setiembre de 1969 declaró nel so quintu informe de gobiernu al congresu:

Pela mio parte, asumo íntegramente la responsabilidá personal, ética, social, xurídica, política ya histórica, poles decisiones del gobiernu en rellación colos sucesos del añu pasáu
Gustavo Díaz Ordaz, 1 de setiembre de 1969.

El so socesor na presidencia, Luis Echeverría, declaró a Jorge G. Castañeda nel llibru L'Heriedu:[12]

Porque cuando me preguntar ¿usté mandó a los soldaos a Tlatelolco? siempres contesto: "Non, el comandante supremu yera él, yo nun lu fui hasta'l día primeru d'avientu de 1970."
Luis Echeverría

El 1 d'avientu de 1970 asocedió-y na presidencia Luis Echeverría Álvarez. N'abril de 1977 nomóse-y embaxador n'España, al volver# a entamar les rellaciones diplomátiques ente dambos países, tres 38 años d'interrupción de les mesmes, arriendes de la instauración del réxime franquista. Pocos meses dempués, arrenunció al so cargu, por cuenta de les crítiques que recibió tantu en Méxicu como n'España polos acontecimientos en Tlatelolco.

Amás foi cuestionáu pola so supuesta rellación sentimental cola actriz y cantante Irma Serrano.[13] Sobre'l control ferrial qu'exerció sobre los medios de comunicación mientres el so mandatu, diz el periodista Jacobo Zabludovsky:

"voi cuntalu una anéudota personal que reflexa en gran midida'l calter de Díaz Ordaz, más que munchos llibros o testimonios: el día 3 d'ochobre [de 1968] llamóme por teléfonu. Foi la única vegada que Díaz Ordaz llamóme por teléfonu, anque paroláramos n'otres ocasiones. Falóme pa preguntar por qué la viéspora había yo apaecíu en pantalla con corbata negra. Díxi-y: 'Señor Presidente, yo uso corbata negra dende va unos años. Nun tengo otra, más que negra'. Él taba bien disgustáu."[14]

Morrió'l 15 de xunetu de 1979 na Ciudá de Méxicu,[15] por causes d'un cáncer de colon y d'asma.

Informador de la CIA

[editar | editar la fonte]

Díaz Ordaz foi collaborador de l'Axencia Central d'Intelixencia de los Estaos Xuníos.[16] Documentos desclasificaos de l'axencia delles décades dempués asígnen-y el códigu Litempo-2.[17] Litempo 1 yera Emilio Bolaños, un sobrín de Gustavo Díaz Ordaz que podría ser el conductu pol cual la CIA entró en contautu col mandatariu cuando esti yera secretariu de Gobernación.[18] El códigu Litempo yera compuestu pol prefixu LI, qu'identificaba operaciones en Méxicu y Tempo, qu'identificaba al programa de rellación ente la CIA y "altos funcionarios selectos" de Méxicu.[19]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 27 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. ↑ URL de la referencia: https://www.milenio.com/cultura/la-tumba-de-aquel-presidente.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 FEMOSPP. Informe Históricu presentáu a la sociedá mexicana: Fiscalía especial FEMOSPP. Serie: Méxicu: Xenocidiu y delitos de lesa humanidá. Documentos fundamentales 1968-2008. Tomu IX. Méxicu, Comité 68, 2008, 890 páxines. Tamién disponible en versión dixital.
  4. ↑ (en castellanu) L'Universal | Matanza de Tlatelolco. L'Universal. http://www.eluniversal.com.mx/tag/matanza-de-tlatelolco. Consultáu'l 31 de xunetu de 2017. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Comparán Ferrer, Alejandro (19 de xunetu de 2004). «Economía mexicana: ¿fueron meyores los sesenta?». Rede Universitaria / Gaceta de la Universidá de Guadalaxara (Centru Universitariu de Ciencies Económicu Alministratives). Archivado del original el 2015-12-10. https://web.archive.org/web/20151210204520/http://www.gaceta.udg.mx/Hemeroteca/paginas/353/353-21.pdf. Consultáu'l 31 de xunetu de 2017. 
  6. ↑ Gollás, Manuel (Febreru de 2003). «Méxicu. CRECEDERA CON DESIGUALDÁ Y PROBEZA (DE LA SUSTITUCIÓN D'IMPORTACIONES A LOS TRATAOS DE LLIBRE COMERCIU CON QUIEN SE DEXE).». Serie Documentos de Trabayu editorial=Centru d'Estudios Económicos - El Colexu de Méxicu. http://cee.colmex.mx/documentos/documentos-de-trabayu/2003/dt20033.pdf. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Méndez, Alfredo (3 d'ochobre de 2008). «Díaz Ordaz engañó a la CIA: Doyle». La Jornada. Consultáu'l 31 de xunetu de 2017.
  8. ↑ Carreño, José (en castellanu). "Echeverría y Díaz Ordaz engañaron a CIA sobre'l 68". L'Universal.  p. 2008-10-19. http://archivo.eluniversal.com.mx/nacion/144374.html. Consultáu'l 31 de xunetu de 2017. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Vargas, Rosa (28 de setiembre de 2008). «Revela documental inxerencia d'Estaos Xuníos nel conflictu estudiantil del 68». Consultáu'l 31 de xunetu de 2017.
  10. ↑ 10,0 10,1 Verduzco, Carolina; Chávez, Ileana; Revueltes, José; Comité 68 Pro Libertad Democrátiques (2008). Méxicu, xenocidiu y delitos de lesa humanidá: documentos fundamentales, 1968-2008 (en castellanu). Comité 68 Pro Libertad Democrátiques. Consultáu'l 31 de xunetu de 2017.
  11. ↑ Mireya Cuéllar (26 de setiembre de 2002). «Tlatelolco, les claves de la masacre» (castellanu). La Jornada. Consultáu'l 18 d'agostu de 2016.
  12. ↑ 1953-, Castañeda, Jorge G., (1999). L'heriedu : arqueoloxía de la socesión presidencial en Méxicu, 1. ed, Aguilar, Altea, Taurus, Alfaguara. ISBN 9681905733.
  13. ↑ Yo vivía con Díaz Ordaz; nun ordenar disparar: Irma Serrano. La Jornada. 30 de setiembre de 1998. http://www.jornada.unam.mx/1998/09/30/irma.html. Consultáu'l 29 d'abril de 2018. 
  14. ↑ http://www.jornada.unam.mx/1998/09/28/nunca.html Nunca creyí qu'hubiera conxura comunista en 68: Zabludovsky
  15. ↑ Betancourt Cid, 2012, p. 87.
  16. ↑ Morley, Jefferson (1 de xineru de 2011). El nuesu home en Méxicu: Winston Scott y la hestoria oculta de la CIA. Santillana Ediciones Xenerales. ISBN 9786071108883. Consultáu'l 20 d'agostu de 2016.
  17. ↑ http://www.eluniversal.com.mx/internacional/56551.html Archiváu 2014-02-22 en Wayback Machine L'espía qu'impactó a Méxicu
  18. ↑ «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 18 de payares de 2007. Consultáu'l 28 de xineru de 2008. "Echeverría y Díaz Ordaz engañaron a CIA sobre'l 68"
  19. ↑ «"Echeverría y Díaz Ordaz engañaron a CIA sobre'l 68" - L'Universal - Méxicu». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-11-18.

Bibliografía

[editar | editar la fonte]

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Videos

[editar | editar la fonte]


Predecesor:
Adolfo López Mateos 		Presidente de los Estaos Xuníos Mexicanos
Méxicu
1964-1970 		Socesor:
Luis Echeverría Álvarez
Predecesor:
Adolfo López Mateos 		Candidatu Presidencial del Partíu Revolucionariu Institucional
1963-1964 		Socesor:
Luis Echeverría Álvarez
Predecesor:
Ángel Carvajal Bernal 		Secretariu de Gobernación de Méxicu
1958-1963 		Socesor:
Luis Echeverría Álvarez
Predecesor:
Adalberto Tejeda Olivares 		Embaxador de Méxicu n'España
1977 		Socesor:
José Gómez Gordoa
Predecesor:
Blas Chumacero 		Diputáu Federal pol
I Distritu de Puebla
1943-1946 		Socesor:
Blas Chumacero