Rosh Hashaná

Plantía:Ficha de fiesta

Tarxeta de salutación pa Rosh Hashaná (Añu Nuevu Xudíu), Montevideo, 1932. Inscripción en calteres hebreos: LeShaná Tová Tikatevu (hebréu: "Pa un bon añu sían [ustedes] inscriptos"); Montevideo (n'ídish) y l'añu (espresáu en calteres hebreos).

El nome según la Torá ye Yom Terúah y según la tradición xudía denominar Rosh Hashaná (hebréu: ראש השנה, rosh hai-shanah, ‘cabeza del añu’)[1] ye l'añu nuevu xudíu, que ye conmemoráu pola mayoría de los xudíos uquier que s'atopen, el primeru y el segundu día de tishrei (séptimu mes del calendariu hebréu).[2][3][4][5]

Orixe de Yom Terúah según la Torá

[editar | editar la fonte]

Ye la fecha de la Fiesta de les Trompetes (hebréu: זכרון תרועה Zikron Teru'ah, conmemoración con sonar de trompetes), establecida en Levítico 23:24.[6] Esta fiesta celebrar nel mes séptimu.[7]

Orixe de Rosh HaShanah

[editar | editar la fonte]

Conforme a la Torá, el mes d'Abib o Nisán (per marzu-abril) ye'l primeru de los meses del añu,[8] en que'l so primer día'l caraísmo conmemora l'añu nuevu. Según el xudaísmu rabínicu, l'añu nuevu cai nel mes hebréu de Tishréi (per setiembre-ochobre), cuando se festexa'l Añu Nuevu Xudíu o Rosh Hashaná, que conmemora'l día en que Elohim creó'l mundu, o según el rabín Eleazar ben Shammua, el día de la creación del home; y ye a partir d'esti día cuando se cunten los años.[9]

Hai de solliñar que los xudíos, a la torna del so exiliu en Babilonia, empezaron a denominar a los meses según el nome qu'ellos conocieron nel destierru. Asina, al cuartu mes empezaron a llamalo Tammuz, nome d'un dios de Babilonia. Los Babilonios celebraben l'añu nuevu casi nos mesmos díes que la fiesta de Yom Teruah.[10]

Celebración

[editar | editar la fonte]

La celebración empieza al anochecer de la viéspora. El shofár tocar mientres la plegaria matutina. El soníu d'esti cuernu, casi siempres de carneru, llama a los xudíos a la meditación, al autoanálisis y a retomar el camín de xusticia (Teshuvá). Ye'l primeru de los díes del regresu ya introspeición, de balance de los actos y de les aiciones realizaes, de plegaria y sensibilidá especiales (Aseret Yemei Teshuva) que terminen col Yom Kippur (Día del Perdón).[11]

En sonando'l cuernu, conforme a la tradición, enciéndense veles los dos nueches de celebración y hai comíes festives, amás evítase realizar actividaes como trabayar, conducir y usar electrodomésticos.[12]

Tamién se conoz como'l Día del Toque del Shofár y como'l Día del Xuiciu porque esi día Dios xulga a los homes, abriendo tres llibros: unu, colos malos (quien queden inscritos y sellaos pa la muerte); otru, colos bonos (quien queden inscritos y sellaos pa la vida), y el terceru, pa quien van ser xulgaos en Yom Kippur.[11]

Rosh Hashaná (Empiezu del añu), xunto con Yom Kippur (Día del perdón), formen na tradición xudía una unidá llamada Yamim Noraim (Díes tarrecibles), por ser el momentu en que Elohim xulga al mundu y decreta lo que va asoceder nel intre del nuevu añu.

El 1º de tishrei nun ye solo'l primer día del añu, sinón tamién el so "Cabeza". Según la cabeza comanda al restu del cuerpu, de la mesma nesti día se predestinan tolos fechos que van asoceder mientres l'añu.

Fecha

[editar | editar la fonte]
Añu hebréu Empieza dende la puesta del Sol del día en referencia hasta la tarde del siguiente día
5771 8 de setiembre de 2010
5772 28 de setiembre de 2011
5773 16 de setiembre de 2012
5774 4 de setiembre de 2013
5775 24 de setiembre de 2014
5776 13 de setiembre de 2015
5777 2 d'ochobre de 2016
5778 20 de setiembre de 2017
5779 9 de setiembre de 2018
5780 29 de setiembre de 2019
5781 18 de setiembre de 2020
5782 6 de setiembre de 2021
5783 25 de setiembre de 2022
5784 15 de setiembre de 2023
5785 2 d'ochobre de 2024
5786 22 de setiembre de 2025
5787 11 de setiembre de 2026
5788 1 d'ochobre de 2027
5789 20 de setiembre de 2028
5790 9 de setiembre de 2029

Tabla de celebraciones en Tishrei

[editar | editar la fonte]

Mes séptimu: Tishrei.

1

Yom Teruah

2

Yom Teruah

3 4 5 6 7
8 9 10

Yom Kippur

11 12 13 14
15

Sucot

16

Sucot

17

Sucot

18

Sucot

19

Sucot

20

Sucot

21

Sucot

22

Sucot

23 24 25 26 27 28
29 30

Rosh Hashaná nel imaxinariu coleutivu

[editar | editar la fonte]
  • Foliu con Piyut, poema pa Rosh Hashaná. Fragmentu de Majzor (llibru llitúrxicu pa festividaes xudíes), Italia, c. 1300-1500. Facultá de Lleis, Universidá de Yale
    Foliu con Piyut, poema pa Rosh Hashaná. Fragmentu de Majzor (llibru llitúrxicu pa festividaes xudíes), Italia, c. 1300-1500. Facultá de Lleis, Universidá de Yale
  • Sinagoga alemana en Rosh Hashaná. Grabáu por Georg Puschner; Jüdisches Ceremoniel, Núremberg, 1716-24.
    Sinagoga alemana en Rosh Hashaná. Grabáu por Georg Puschner; Jüdisches Ceremoniel, Núremberg, 1716-24.
  • Toca del shofar na sinagoga en Rosh Hashaná. Grabáu por Bernard Picart; Les ceremonies y costumes relixoses de les varies naciones del mundu conocíu, 1733.
    Toca del shofar na sinagoga en Rosh Hashaná. Grabáu por Bernard Picart; Les ceremonies y costumes relixoses de les varies naciones del mundu conocíu, 1733.

Tarxetes de salutación

[editar | editar la fonte]

N'hebréu conocer como "tarxetes de bendición" (כרטיסי ברכה—kartisei-brajá).[13] La tradición d'unviar tarxetes de salutación y bonos badagüeyos probablemente se remonte a Europa y los Estaos Xuníos nes acabadures del sieglu XIX. Sicasí, difícil resulta determinar con certitud si tratar d'una usanza inspirada nuna llargamente espublizada costume cristiana o si esta postrera provién d'una tradición xudía.[14] Sía como fora, lo cierto ye que la coesistencia de comunidaes cristianes y xudíes na Europa decimonónica de xuru arreyó influencies recíproques. Ye precisamente nesa dómina que tuvo llugar la Emancipación de bona parte de les comunidaes xudíes europees,[15] dando ello llugar non solo a l'asimilación y la aculturación, sinón tamién a un enclín escontra la integración de los xudíos nes sociedaes europees y americanes.[16]

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Éxodu 12:2
  2. ↑ Invitación a xunta pa conmemorar l'Añu Nuevu xudíu añu 2016:
  3. ↑ ROSH HASHANÁ, sitiu dixital 'Aish Llatín'.
  4. ↑ Natán Skigin, nuevu-judio-comíes-xuntes-y-festexos-rosh-hashana/ Empezó l'Añu Nuevu xudíu: comíes, xuntes y festexos de Rosh Hashaná, sitiu dixital 'Infobae', 13 de setiembre de 2015.
  5. ↑ Fernando Romero, Empieza'l Rosh Hashaná, añu nuevu xudíu, sitiu dixital 'Axencia de Noticia San Luis', 24 de setiembre de 2014.
  6. ↑ Levítico 23:24
  7. ↑ «New year» (inglés). Jewish Encyclopedia Jewish Encyclopedia (25 de xineru de 2018).
  8. ↑ Shemot 12:2 Ezequiel 45:18
  9. ↑ «What Is Rosh Hashanah?» (inglés). Chabad.org (25 de xineru de 2018).
  10. ↑ https://www.nehemiaswall.com/yom-teruah-day-shouting-became-rosh-hashanah
  11. ↑ 11,0 11,1 «Rosh Hashanah History» (inglés). My Jewish Learning (25 de xineru de 2018).
  12. ↑ «Rosh Hashaná¡Qué sía bien duce!». Chabad.org (25 de xineru de 2018).
  13. ↑ he:כרטיס ברכה
  14. ↑ Esiste a lo menos un diseñu cristianu concebíu como una xilografía qu'arreya un deséu de bonos badagüeyos pal añu nuevu; el mesmu foi impresu en Schawen, Alemaña, hacia 1470. L'exemplu en cuestión ye una xilografía teutona cola inscripción "Un bien bon añu" (n'alemán); Bibliothèque nationale de France, París:
  15. ↑ Sicasí tien de recordase que les comunidaes xudíes más numberoses atopábense espuestes al prexuiciu y la opresión de la Rusia zarista nel este européu, particularmente na asina-llamada Zona d'Asentamientu, área onde nenguna Emancipación xudía tuvo llugar hasta la Revolución d'Ochobre, en 1917.
  16. ↑ «Tarxeta de Rosh HaShaná nel Holocaustu». Aish Llatín (25 de xineru de 2018).

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]