Roald Hofman

Roald Hofman
Doğum tarixi	18 iyul 1937(1937-07-18)[1][2]^[…] (87 yaş)
Elm sahəsi	kimya
İş yeri	Kornell Universiteti
Təhsili	Kolumbiya Universiteti (–1958), Harvard Universiteti (–1962)
Elmi rəhbərləri	Uilyam Lipskomb
Üzvlüyü	London Kral Cəmiyyəti, Leopoldin Alman Milli Elmlər Akademiyası, İsveç Kral Elmlər Akademiyası, ABŞ Milli Elmlər Akademiyası, Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası, Amerika Fəlsəfə Cəmiyyəti^[d], Rusiya Elmlər Akademiyası, Amerika Fizik Cəmiyyəti^[d][3], Polşa Elmlər Akademiyası^[d]
Mükafatları
roaldhoffmann.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Roald Hofman(ing. Roald Hoffmann; doğ. 18 iyul 1937, Zoloçev, Tarnopol voevodalığı, Polşa, indiki Lvov vilayəti, Ukrayna) — amerika kimyaçısı.Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1981).

Həyatı

Amerika kimyaçısı Roald Hofman 1937-ci ilin iyulun 18-də Zloçevdə (Polşa) anadan olub. 1958-ci ildə Kolumbiya universitetini bitirib. 1965-ci ilə qədər Harvard universitetində (1960-1961-ci illərdə Moskva Dövlət Universitetində təcrübə keçib) işləyib. 1965-ci ildən Kornell universitetində (1968-ci ildən professor) işləyib. Əsas tədqiqatları kimyəvi kinetikaya və kimyəvi reaksiyaların mexanizminin öyrənilməsinə həsr olunub. 1964-cü ildə mürəkkəb üzvi molekulların konformasiyasını və molekulyar orbitalların quruluşunu öyrənərkən -elektronları sisteminin analizini və hesablamalarını həyata keçirmişdir; reaksiyaların hipotetik aralıq məhsullarının enerjisini hesablamışdır (o cümlədən karbokationun) ki, bu da aktivləşmə enerjisini qiymətləndirməyə və aktivləşmiş kompleksin daha əlverişli konfiqurasiyası haqqında nəticə çıxarmağa imkan vermişdir. 1965-ci ildə R.B. Vudvord ilə birlikdə razılaşdırılmış reaksiyalar üçün orbital simmetriyasının saxlanması qaydasını təklif etmişdir. (Vudvord-Hofman qaydası). 1965-1969-cu illərdə bu qaydanın siklin qapanması ilə gedən monomolekulyar reaksiyalara, siklobirləşmə bimolekulyar reaksiyalarına, - əlaqələnmiş qrupların yerdəyişməsinin siqmatrop reaksiyalarına iki τ-əlaqənin sinxron əmələ gəlməsi və ya qırılması reaksiyalarına tətbiq olunması mümkünlüyünü öyrənmişdir. 1970-ci ildə kimyəvi çevrilmələr yolunda energetik sədlərin fiziki mahiyyətini müəyyən etmişdir. 1978-1980-ci illərdə keçid metallarının karbonil, aromatik, olefin və asetilen liqandları ilə mono və birnüvəli komplekslərinin stereokimyası sahəsində tədqiqatları inkişaf etdirmişdir.

Hofman 1981-ci ildə “Kimyəvi reaksiyaların getməsi nəzəriyyəsini işləyib hazırladığına görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.

İstinadlar

1. Roald Hoffmann // Encyclopædia Britannica (ing.).
2. Roald Hoffmann // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
3. NNDB (ing.). 2002.

Həmçinin bax

• Nobel mükafatı

Xarici keçidlər